«Ευτυχώς ήταν μειωμένη φέτος η παραγωγή, αλλιώς θα έμεναν τα ροδάκινα στα δέντρα». Η οξύμωρη αυτή διαπίστωση του παραγωγού Κωνσταντίνου Ταμπακιάρη, Προέδρου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Νάουσας τα τελευταία 26 χρόνια, απηχεί τις ανησυχίες μεγάλων και μικρών παραγωγών της χώρας που συνεχίζει να τους δυσκολεύει η εύρεση εργατικών χεριών για το χωράφι. Η συγκομιδή των οπωροκηπευτικών, των φρούτων και της ελιάς έχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε πονοκέφαλο για τους Έλληνες αγρότες καθώς η ανθρωπογεωγραφία των εργατών της υπαίθρου αλλάζει.
Η μεγάλη φυγή των Αλβανών
Στη Νάουσα, στις καλλιέργειες των ροδάκινων όπου δραστηριοποιείται ο κ. Ταμπακιάρης, οι αλλοδαποί εργάτες γης αποτελούν το 90% του εργατικού δυναμικού, με κύρια χώρα προέλευσης την Αλβανία, αλλά όπως εξηγεί ο ίδιος, οι παραγωγοί προσπαθούν να προσελκύσουν και άλλες εθνικότητες, όχι μόνο για τα χωράφια αλλά και για τις εποχικές επιχειρήσεις με αντικείμενο τα φρούτα. «Το καλοκαίρι θέλουμε 250 εργάτες σε ένα συσκευαστήριο, τον χειμώνα χρειαζόμαστε πενήντα», λέει. Στην περιοχή του από τους 10.000 Αλβανούς εργάτες έχουν απομείνει οι 3.000, καθώς οι περισσότεροι αναζήτησαν καλύτερες προοπτικές εργασίας στην κεντρική και δυτική Ευρώπη. «Έχουν μείνει μόνο οι μεγάλης ηλικίας», λέει ο παραγωγός. «Τα παιδιά τους έχουν φύγει στο εξωτερικό, όπως και τα δικά μας».
Ο κ. Ταμπακιάρης παρατηρεί πάντως ότι οι μετανάστες που μένουν χρόνια στην Ελλάδα έχουν πια «αυξημένες απαιτήσεις», σε επίπεδο αμοιβής, γι′ αυτό και πολλοί παραγωγοί αναζητούν μη μόνιμους, εποχικούς εργάτες.
“Τότε ένα μηνιάτικο στην Αλβανία ήταν ίσο με δύο μεροκάματα στην Ελλάδα. Τώρα είναι σχεδόν ίσα”
Από την άλλη, οι μετανάστες που ζουν μόνιμα στην Ελλάδα έχουν ανάγκη για μόνιμη και όχι εποχική εργασία, όπως εξηγεί η Ιρις Μπαλλί Χαϊντινάι, Πρόεδρος της ΜΚΟ «Ζωή», στο παράρτημα της Θεσσαλονίκης. Η κ. Χαϊντινάι έχει παρακολουθήσει εκ των έσω τον μετασχηματισμό της αλβανικής κοινότητας στην Ελλάδα, όπου ζει από το 1997. «Οι άνθρωποι έχουν άλλες απαιτήσεις, γιατί για να συνεχίζει να έχει κάποιος άδεια παραμονής, έχει ανάγκη όχι από εποχιακή αλλά μόνιμη εργασία και δεν θα τη διακόψει για να πάει τρεις μήνες να μαζέψει ροδάκινα», λέει και προσθέτει: «Αν υπολογίσουμε από το 1990 και έπειτα, αυτή η γενιά που δούλευε στα χωράφια μεγάλωσε. Και η επόμενη γενιά δεν έχει τις ίδιες ανάγκες που είχαν οι πατεράδες τους. Τότε ένα μηνιάτικο στην Αλβανία ήταν ίσο με δύο μεροκάματα στην Ελλάδα. Τώρα είναι σχεδόν ίσα».
Με τους υπηκόους της Αλβανίας, του Μπαγκλαντές και της Ινδίας να αποτελούν τη βάση του μεταναστευτικού εργατικού δυναμικού στην ελληνική ύπαιθρο, νέοι εποχιακοί εργάτες από το Βιετνάμ και την Ινδονησία προστίθενται στο μίγμα που καλείται να διασώσει τις εγχώριες αγροτικές επιχειρήσεις από απώλειες στην παραγωγή τους.
Γραφειοκρατικά εμπόδια και καθυστερήσεις
Σε θετικό πάντως κλίμα κινήθηκε η συνάντηση εκπροσώπων της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών με την ηγεσία του υπουργείου Μετανάστευσης, την Τετάρτη, σε μια προσπάθεια να βρεθούν λύσεις στο πρόβλημα έλλειψης εργατών γης. Προσπάθειες κάλυψης των θέσεων εργασίας που άφησαν κενές οι μετανάστες που έφυγαν από την Ελλάδα, με νέους, έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα αλλά δεν αποδείχθηκαν όλες αποτελεσματικές, σύμφωνα με τον κ. Γιαννακάκη, αντιπρόεδρο της Ένωσης.
Η διαδικασία της πρόσκλησης εργατών από το εξωτερικό για εποχική εργασία προσκρούει συχνά σε κωλύματα γραφειοκρατίας, καθιστώντας τη χρονοβόρα ως λύση. «Στην Ηλεία, για παράδειγμα, οι αγρότες έχουν υποβάλει τις αιτήσεις τους στην αποκεντρωμένη διοίκηση από τον Μάρτιο, μαζί με τα παράβολα και τα διαβατήρια των εργατών που θέλουν να προσκαλέσουν για να εργαστούν στις αγροτικές επιχειρήσεις για κάποιους μήνες, αλλά μέχρι σήμερα τα αιτήματα δεν έχουν εξεταστεί, καθώς οι πρεσβείες μας επικαλούνται ελλείψεις σε προσωπικό», λέει ο κ. Γιαννακάκης επισημαίνοντας ότι η εποχή της συγκομιδής για πολλούς αγρότες έχει ήδη παρέλθει.
“Δουλεύουν αλλά κινδυνεύουν με απέλαση”
Επιπλέον, η Ελλάδα σύναψε διμερείς συμφωνίες με χώρες όπως η Αίγυπτος και το Μπαγκλαντές για την προσέλκυση εργατών, αλλά και πάλι η διαδικασία δεν απέφερε το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Στο Μπαγκλαντές δεν υπάρχει διπλωματική αποστολή της Ελλάδας και οι υποψήφιοι εργάτες πρέπει να απευθύνονται στην ελληνική πρεσβεία στο Νέο Δελχί της Ινδίας, γεγονός αρκούντως αποτρεπτικό. Η συμφωνία με την Αίγυπτο –υπογεγραμμένη τον Νοέμβριο του 2022 και εγκεκριμένη από τη Βουλή τον Ιανουάριο του 2023– δεν έχει ακόμα λειτουργήσει ουσιαστικά καθώς προϋποθέτει ενέργειες από την κυβέρνηση της Αιγύπτου οι οποίες καθυστερούν. «Αν δεν υπήρχε η συμφωνία σήμερα θα μπορούσαμε να είχαμε εργάτες από την Αίγυπτο», σχολιάζει χαρακτηριστικά ο κ. Γιαννακάκης.
Μαύρη εργασία
Αν και δεν υπάρχει πλήρης αποτύπωση των αναγκών της ελληνικής υπαίθρου σε εργατικό δυναμικό, ο κ. Γιαννακάκης υπολογίζει ότι πάνω από 40.000 θέσεις εργασίας πρέπει να καλυφθούν προκειμένου να εξυπηρετηθεί η εγχώρια παραγωγή. Ο ίδιος προκρίνει ως βέλτιστη λύση τη νομιμοποίηση των μεταναστών που ήδη διαβιούν στην Ελλάδα, προκειμένου να μην υπάρχουν εκροές. «Δουλεύουν αυτοί που είναι εδώ αλλά κινδυνεύουν με απέλαση», λέει. Η έκδοση άδειας παραμονής για τον αδήλωτο πληθυσμό θα μπορούσε να προσφέρει λύση στους αγρότες που αναζητούν εργαζόμενους αλλά και έσοδα στο κράτος, καθώς οι άνθρωποι εργάζονται ήδη σε συνθήκες μαύρης εργασίας αλλά και φόβου απέλασης που δεν επιτρέπει τη σταθερή τους παραμονή σε ένα εργασιακό χώρο, την απόκτηση εμπειρίας αλλά και τη σταθερότητα και προβλεψιμότητα που οι παραγωγοί έχουν ανάγκη για να αναπτύξουν τις αγροτικές τους επιχειρήσεις».
Με πρωτοβουλία του επιχειρηματία Δημήτρη Μουτούση εργάτες γης από το Βιετνάμ στην Ελλάδα
Η προ εξαμήνου Υπουργική Απόφαση που συνυπογράφουν αρκετά στελέχη της Κυβέρνησης, η οποία προβλέπει την έγκριση συγκεκριμένου αριθμού αδειών διαμονής ατόμων από τρίτες χώρες για εργασία, μπήκε πλέον σε δραστική εφαρμογή. Η Αιγιάλεια αποτελεί τον πρώτο… “σταθμό” εισροής αυτών στην χώρα μας, αφού είκοσι εργάτες γης από το Βιετνάμ ήδη εργάζονται στην ευρύτερη περιοχή της δυτικής πλευράς του Δήμου από τις αρχές Ιουλίου!
Οι Ασιάτες εργαζόμενοι οι οποίοι έχουν όλα τα νόμιμα διαπιστευτήρια, θα βρίσκονται με συμβάσεις (με καθορισμένη διάρκεια) στην Αιγιάλεια, “ανοίγοντας” έτσι ένα καινούριο κεφάλαιο στην τοπική παραγωγή, αφού αρκετοί ντόπιοι αγρότες από χωριά όπως οι Νεραντζιές, η Μυρόβρυση ή το Νέο Σαλμενίκο, έχουν ήδη εντάξει στο εργατικό δυναμικό τους βιετναμέζικα εργατικά χέρια και έχουν επωφεληθεί από το συγκεκριμένο πρόγραμμα που έχουν συναποφασίσει το υπουργείο Εργασίας του Βιετνάμ με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας.
1550 άτομα σε όλη την χώρα
Η τροποποίηση του νόμου για την εισροή εργατών γης που υπεγράφη τον περασμένο Απρίλιο, στηρίχτηκε σε παλαιότερη απόφαση του ‘21 η οποία έδινε έγκριση εργασίας και “πράσινο φως” για προσλήψεις ατόμων στον πρωτογενή τομέα, εξαρτημένης εργασίας αλλά και εποχικής σε δεύτερο χρόνο, εργατών από το Βιετνάμ, από την Αίγυπτο και το Μπαγκλαντές. Οι πρώτοι 1.550 εργάτες γης από το Βιετνάμ εργάζονται κιόλας σε διάφορα σημεία της χώρας, με τους πρώτους είκοσι από αυτούς να έχουν εγκατασταθεί στην Αιγιάλεια και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, συμβάλλοντας στην παραγωγική διαδικασία.
Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι έχουν κατανεμηθεί σε επίπεδο Περιφέρειας και όχι Περιφερειακής Ενότητας, όμως το πλήθος των μετακινήσεων καθορίστηκε σε σχέση με τα αιτήματα που υπεβλήθησαν, ενώ καλύφθηκε μόνο το 40% τελικά. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει οψιόν διετίας. Οι εργαζόμενοι από το ασιατικό κράτος που δουλεύουν στην ευρύτερη περιοχή της Αιγιάλειας για το φετινό καλοκαίρι που τελειώνει, εντάσσονται σε θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις εργασιακές σχέσεις της ανταλλαγής εργαζομένων και προβλέπει συγκεκριμένες αμοιβές από τους εργοδότες τους, ασφαλιστική κάλυψη, τακτικό ωράριο και ημέρες εργασίας αλλά και όλες τις κρατικές παροχές που μπορεί να έχει γενικά ένας εργάτης.
Το διετές πρόγραμμα
Οι επαγγελματίες παραγωγοί και αγρότες που έχουν προσλάβει τους 20 Ασιάτες που δουλεύουν ήδη στις καλλιέργειές τους, βάσει νόμου, πρέπει να τους εξασφαλίζουν και τη διαμονή τους για τη διάρκεια της παραμονής τους στην περιοχή. Κάποιοι Βιετναμέζοι που ήδη εργάζονται στην Αχαϊκή γη, θα παραμείνουν μέχρι τους πρώτους μήνες του ερχόμενου έτους, όπου και λήγει η ορισμένη σύμβαση χρόνου που ισχύει για φέτος. Το πρόγραμμα θα συνεχιστεί και το ερχόμενο καλοκαίρι (το 2024) όπου αναμένεται να έρθουν στην Αιγιάλεια πάνω από 450 εργάτες γης, εκτός απροόπτου, από το Βιετνάμ ή άλλες όμορες χώρες.
Οι Αλβανοί φεύγουν, οι Βιετναμέζοι έρχονται
Ύστερα από την… φυγή πολλών εργατών γης από την γειτονική Αλβανία (το 80%) που δούλευαν και διέμεναν στην ευρύτερη περιοχή της Αιγιάλειας, το συνολικό παραγωγικό δυναμικό είχε ελαττωθεί σε απελπιστικό βαθμό με αποτέλεσμα οι αγρότες να μην βρίσκουν εργατικά χέρια και όσους τελικά έβρισκαν, θεωρούνταν… “ακριβοί”, καθώς τα ημερομίσθια που ίσχυαν το 2020 ήταν 35 έως 40 ευρώ ανά 8ωρο, ενώ φέτος, δεν υπήρχε εργάτης γης που να παίρνει κάτω από 50 ευρώ μεροκάματο.
Μάλιστα, κάποια άτομα αλβανικής καταγωγής που εργάζονταν για αρκετά χρόνια σε διάφορες επιχειρήσεις, έχουν φύγει οικογενειακώς ή όχι για χώρες όπως η Αγγλία, η Ολλανδία και η Γερμανία, καθώς έχουν “αντιληφθεί” ότι η Ελλάδα είναι “φτωχή” πλέον σε μεροκάματα, συνθήκες, παροχές και σταθερή εργασία. Υπολογίζεται ότι το 65% των ανθρώπων από τη γειτονική χώρα που ζούσαν και ήταν παραγωγικοί τα τελευταία 10 χρόνια στην Αιγιάλεια, έχουν ήδη μετακινηθεί οριστικά προς άλλες αγορές εργασίας, με πιο σταθερή οικονομική πολιτική και ανάπτυξη από την Ελλάδα.
Οικονομική ανάπτυξη της χώρας μέσω επενδύσεων
Οι εργάτες που έχουν καταφθάσει από τη μακρινή χώρα θα καλύπτουν πάγιες, υφιστάμενες ανάγκες εργασίας, όπως αναφέρει ο εκπρόσωπος της διεθνούς αυτής πρωτοβουλίας της Επιτροπής Επανεκκίνησης Ελληνικής Οικονομίας Δημήτρης Μουτούσης. Η επιτροπή αυτή είναι η πλέον αρμόδια για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας μέσω επενδύσεων και ανταλλαγές εργατικού δυναμικού και ο Αιγιαλέας κ. Μουτούσης με άμεσες και αποτελεσματικές ενέργειες, φρόντισε όχι μόνο να υπάρξουν οργανικού χαρακτήρα εργάτες από την φετινή χρονιά, αλλά οι πρώτοι που θα έφταναν για δουλειά στην χώρα να ήταν σε επιχειρηματίες της Αιγιάλειας και σε καλλιέργειες που βρίσκονται κατά κύριο λόγο στα δυτικά του Δήμου.
Οι Βιετναμέζοι εργάτες γης θεωρούνται από τους καλύτερους και αποδοτικότερους στη δουλειά τους, σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι ένας εργατικός λαός φιλήσυχος και ιδιαίτερα αναπτυσσόμενος. Ας μην ξεχνάμε ότι το Βιετνάμ είναι μια χώρα με πάνω από 99,5 εκατομμύρια πληθυσμό και ετούτο σημαίνει ότι υπάρχουν χιλιάδες διαθέσιμα εργατικά χέρια, κάθε ηλικίας, που θέλουν να δουλέψουν στην Ευρώπη ή σε παραγωγικές καλλιέργειες όπως η Ελλάδα” ήταν τα πρώτα λόγια του Δημήτρη Μουτούση, μιλώντας για τους ασιατικής καταγωγής εργάτες που απασχολούνται ήδη από αγροτικές μονάδες.
Ο Πρόεδρος της Διεθνούς Πρωτοβουλίας “Επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας” κ. Δημ. Μουτούσης και ο εκπρόσωπος αδειοδοτημένων εταιρειών διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού από το Υπουργείο Εργασίας του Βιετνάμ κ. Nam Le
Δ. Μουτούσης: “Ήταν προσωπική επιλογή η ομάδα εργατών γης από το Βιετνάμ”
Μιλώντας ο Πρόεδρος της Διεθνούς Πρωτοβουλίας “Επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας” Δημήτρης Χαρ. Μουτούσης, δήλωσε για το πρόγραμμα: “Στα πλαίσια της στόχευσής μας, για την ανάδειξη της Ελλάδας ως προορισμό επενδύσεων, την υποστήριξη της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων αλλά και την αντιμετώπιση σημαντικών δομικών θεμάτων που αντιμετωπίζει η οικονομία, τα οποία εμποδίζουν την περαιτέρω ανάπτυξή της, συνεργαζόμαστε με θεσμικούς φορείς όπως η Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών και η Ελληνική Ομάδα Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας για την αντιμετώπιση του προβλήματος εξεύρεσης νόμιμου, αξιόπιστου, παραγωγικού και οικονομικά ανταγωνιστικού εποχιακού εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες” σημείωσε ο κ. Μουτούσης και συμπλήρωσε: “Ήταν προσωπική επιλογή, η πρώτη ομάδα εποχιακών εργατών γης από αυτό το κράτος, να έρθει στην Αιγιάλεια. Οι σταφιδοπαραγωγοί που αντιμετωπίζουν αυξημένο κόστος παραγωγής, έλλειψη εργατικού δυναμικού και δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Έπρεπε να βοηθηθούν άμεσα και καίρια”.
Εξαιρετικές βρήκε τις συνθήκες εργασίας ο απεσταλμένος του Υπουργείου του Βιετνάμ
Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος αδειοδοτημένων εταιρειών διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού από το Υπουργείο Εργασίας του Βιετνάμ κ. Nam Le, δήλωσε για την όλη διαδικασία: “Επισκέφτηκα την Αιγιάλεια για να έχω προσωπική άποψη σχετικά με το είδος της εργασίας που απαιτείται, να δω τις συνθήκες διαβίωσης των εποχιακών εργατών και να ακούσω την άποψη των γεωργών – εργοδοτών τους. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από τις συνθήκες διαβίωσης και από την γενικότερη συμπεριφορά. Οι Αιγιαλείς αγρότες δείχνουν κατανόηση στο γεγονός ότι χρειάστηκε λίγος χρόνος για την εκμάθηση της χειρονακτικής εργασίας που απαιτείτο. Το Βιετνάμ διαθέτει έμπειρο και αξιόπιστο εργατικό δυναμικό και ευελπιστούμε σε μία πιο διευρυμένη συνεργασία με ντόπιους παραγωγούς στο μέλλον” ανέφερε ο Βιετναμέζος εκπρόσωπος.
«Το Βιετνάμ είναι ένας αναπτυσσόμενος λαός»
“Δραστηριοποιούμαι αρκετά χρόνια και στο Βιετνάμ και σε διάφορες ασιατικές χώρες γνωρίζω τις ανάγκες και την κατάσταση αυτών των περιοχών και ξέρω τις συνθήκες που επικρατούν σε καθεμία από αυτές. Το Βιετνάμ είναι μια αναπτυσσόμενη αγορά, δίχως να εμπλέκεται σε πολέμους ή κάποιο εμπάργκο και ταυτόχρονα, υπάρχει ανεργία. Άρα δεν ήταν… ακατόρθωτο να βρούμε τη “χρυσή τομή” και να ανοίξουν τελικά οι “πύλες” του προγράμματος, έτσι ώστε να μπορέσουμε να έχουμε για φέτος το κατάλληλο δυναμικό στην Ελλάδα για πρακτική εργασία, από τη στιγμή μάλιστα που στον Δήμο υπάρχει τρομερή έλλειψη και δεν βρίσκονται εύκολα εργάτες για να δουλέψουν σε τέτοιες ανάλογες δραστηριότητες…” ανέφερε ο κ. Μουτούσης.
“Οι Βιετναμέζοι εργάτες γης θεωρούνται από τους καλύτερους και αποδοτικότερους στη δουλειά τους, σε παγκόσμιο επίπεδο”
Ο κάθε Έλληνας αγρότης, βάσει της περιουσίας που έχει και του συνολικό ποσού που δηλώνει κάθε χρόνο στην εφορία ότι εισπράττει, έχει δικαίωμα να προσκαλέσει από έναν ως και χιλιάδες εργαζόμενους, προκειμένου να δουλέψουν εντελώς νόμιμα, με συμβάσεις εργασίας από 3 μήνες το μικρότερο διάστημα μέχρι 11 το ανώτατο, σε διάφορες εργασίες. Η κάθε αίτηση κατατίθεται από τους εργοδότες στην Περιφέρειά του και αφού εγκριθεί, μετακινείται ο εργαζόμενος άμεσα από την χώρα του, με το κόστος της μετακίνησης του, της διαμονής του αλλά και της διατροφής του, να βαραίνει αποκλειστικά και μόνο τον εργοδότη του. Το μεροκάματο που ισχύει σε αυτές τις περιπτώσεις είναι 35 ευρώ, ενώ ο αγρότης πρέπει να παρέχει πλήρης ασφαλιστική κάλυψη στον εργαζόμενο. Να σημειωθεί ότι κάθε εργαζόμενος που έχει φύγει από το Βιετνάμ ώστε να δουλέψει στην περιοχή έχει λευκό ποινικό μητρώο και βεβαίως πλήρη κοινωνική κάλυψη, καθώς αυτοί είναι απαραίτητοι όροι για την πιστοποίηση της εργασίας τους.
Δύο από τους αγρότες της τοπικής κοινωνίας της Αιγιάλειας που συνεργάστηκαν ή συνεργάζονται με εργάτες γης από το Βιετνάμ, ανέφεραν ότι η συνεργασία μαζί τους είναι απόλυτα ικανοποιητική ότι πρόκειται για ανθρώπους καλοσυνάτους και εργατικούς:
Γιάννης Θανασούλιας: ¨Απασχολώ 6 άτομα συνολικά, στις καλλιέργειες που έχω στο χωριό της Μυρόβρυσης. Οι άνθρωποι αυτοί είναι απόλυτα συνεργάσιμοι, δεκτικοί και με ευγενικό τρόπο. Η αλήθεια είναι ότι με εξέπληξε ευχάριστα και η συμπεριφορά τους και η εργατικότητα που έχουν. Είμαι πολύ ικανοποιημένος και από την παραγωγικότητα τους και νομίζω ότι τέτοια προγράμματα, εκτός από εργασιακή αποτελεσματικότητα, αποφέρουν και πλεονεκτήματα της απλής, ανθρώπινης επικοινωνίας. Φυσικά και θα συνεργαστώ πάλι με βιετναμέζικο εργατικό δυναμικό, είναι καλή φυλή και ακούραστοι εργάτες…¨.
Ανδριάνα Παναγιωτοπούλου: ¨Εργάστηκαν για μένα τέσσερα συνολικά άτομα μέσω του προγράμματος ανταλλαγής εργατικού δυναμικού και οφείλω να πω ότι είμαι αρκετά ευχαριστημένη, από κάθε άποψη. Οι εργάτες από το ασιατικό κράτος είναι άνθρωποι χαμογελαστοί και θετικοί, με μεγάλη θέληση για την δουλειά τους. Εννοείται θα επωφεληθώ ξανά αυτής της διαδικασίας και σίγουρα, ο βιετναμέζικος λαός είναι μία πολύ τίμια και παραγωγική λύση. Παρ ‘ όλο που δεν είχαμε κοινή γλώσσα επικοινωνίας, περάσαμε πολύ ευχάριστα και όμορφα μεταξύ μας, ανέφερε η παραγωγός από το Νέο Σαλμενίκο.
Εργάτες (εξαρτημένη εργασία, εποχική εργασία, αλιεργάτες, υψηλή ειδίκευση): Εκδόθηκε το ανώτατο όριο αδειών διαμονής για τα έτη 2023-24
Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΦΕΚ Β 2189/3.4.2023) η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) με την οποία καθορίζεται ο ανώτατος αριθμός αδειών διαμονής πολιτών τρίτων χωρών για εργασία για τα έτη 2023 και 2024, σε 167.925.
Για πρώτη φορά στην συγκεκριμένη νομοθεσία υπάρχουν δομικές διαφοροποιήσεις καθώς το ανώτατο όριο αδειών διαμονής αναφέρεται πλέον σε επίπεδο Περιφέρειας και όχι ανά Νομό. Επίσης, τα όρια αδειών διαμονής είναι αυξημένα σε σχέση με τις προηγούμενες περιόδους, ενώ έχουν τροποποιηθεί και οι στρεμματικές προϋποθέσεις (ΜΑΕ) για την απασχόληση ΠΤΧ στον πρωτογενή τομέα.(Ελιές 15 στρέμματα / εργάτη, θερμοκηπιακά κηπευτικά 2 στρέμματα/εργάτη κ.α.). Επιπλέον έχουν προστεθεί νέοι επαγγελματικοί κλάδοι που έχουν την δυνατότητα να απασχολήσουν ΠΤΧ στις επιχειρήσεις τους, όπως εργάτες οικοδομής, τεχνίτες, τουρισμό κ.α. καθώς και υψηλής εξειδίκευσης προσωπικό.
Κλείνοντας, αναφερόμαστε για τον εύλογο χρόνο που θα χρειαστούν οι αρμόδιες υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (Τμήμα αδειών διαμονής) προκειμένου να ξεκινήσει η παραλαβή και η εξέταση υποθέσεων καθώς όλες οι διαδικασίες περιλαμβάνουν στάδια είτε με ηλεκτρονική κατάθεση δικαιολογητικών είτε με φυσικό φάκελο, όπου ο αρμόδιος υπάλληλος υποχρεούται να διασταυρώσει πριν την τελική έκδοση απόφασης.
Το πλήθος των επιτρεπόμενων μετακλήσεων καθορίστηκε σε επίπεδο σημαντικά χαμηλότερο σε σχέση με τα αιτήματα που υπεβλήθησαν μέσω των Περιφερειών (τα οποία προσέγγισαν τις 380.000) και κοντά στο αντίστοιχο όριο που είχε τεθεί για την διετία 2021-2022 (ήταν 168.632).
Επιπλέον, έχουν ληφθεί μέτρα προκειμένου αφενός να μην θίγεται η απασχόληση Ελλήνων εργαζομένων (ή από τις χώρες της ΕΕ) και αφετέρου να καλύπτονται οι ανάγκες των επιχειρήσεων οι οποίες σε συγκεκριμένους κλάδους είναι αυξημένες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, οι μετακλήσεις κατανέμονται σε κλάδους στους οποίους δεν υπάρχει προσφορά εργασίας από Έλληνες εργαζόμενους αλλά με ευελιξία που επιτρέπει την κάλυψη των αναγκών, καθώς:
– Οι διαθέσιμες θέσεις κατανέμονται σε επίπεδο Περιφέρειας και όχι Περιφερειακής Ενότητας όπως ίσχυε μέχρι τώρα. Έτσι, αντιμετωπίζεται το φαινόμενο που είχε παρατηρηθεί τα προηγούμενα χρόνια, να υπάρχουν ελλείψεις εργαζομένων σε μια Περιφερειακή Ενότητα και πλεονάσματα σε μια γειτονική.
-Πρόσθετη ευελιξία στην κατανομή των θέσεων εξασφαλίζεται επίσης με την ομαδοποίηση των ειδικοτήτων στον πρωτογενή τομέα (εργάτες γης, εργάτες κτηνοτροφίας, εργάτες ιχθυοκαλλιέργειας, εργάτες δασοκομίας κλπ.), που σημαίνει ότι ένας εργαζόμενος κατά την διάρκεια της παραμονής του μπορεί να απασχοληθεί σε περισσότερες από μία ειδικότητες.
Από τις 167.925 θέσεις, οι 20.000 αναμένεται να καλυφθούν μέσω των διμερών συμφωνιών που έχει υπογράψει η χώρα μας με την Αίγυπτο και το Μπαγκλαντές. Από τις υπόλοιπες 147.925 θέσεις η πλειονότητα (113.467 ή 76.7%) έχει κατανεμηθεί στον πρωτογενή τομέα. Από αυτές 91.630 αφορούν εποχική εργασία διάρκειας 3 έως 9 μηνών, 16.572 εξαρτημένη εργασία τουλάχιστον δωδεκάμηνης διάρκειας και 5.265 σε αλιεργάτες Αιγυπτιακής καταγωγής οι οποίοι εισέρχονται στην χώρα για μέγιστο διάστημα 11 μηνών βάσει σχετικής διμερούς συμφωνίας.
Σημειώνεται ακόμη ότι:
– Παρέχεται η δυνατότητα μετάκλησης αυξημένου αριθμού εργαζομένων στους κλάδους εστίασης και καταλυμάτων (9.261 έναντι 2.811 την προηγούμενη διετία), αλλά σημαντικά χαμηλότερου σε σχέση με τις προτάσεις που υπεβλήθησαν για 80.316 εργαζόμενους. Και εδώ ελήφθη υπόψη η προσφορά εργασίας και η δυνατότητα κάλυψης των κενών θέσεων από το εγχώριο ανθρώπινο δυναμικό.
– Στον κλάδο των κατασκευών το ανώτατο όριο ορίστηκε σε 10.338 θέσεις και αφορά κυρίως σε ειδικευμένους οικοδόμους για τους οποίους με βάση τα στοιχεία της ΔΥΠΑ διαπιστώθηκαν μεγάλες ελλείψεις ανθρώπινου δυναμικού. Ιδίως ενόψει της υλοποίησης των έργων που είναι ενταγμένα στο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και την αύξηση της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, τα προγράμματα ενεργειακής/ αισθητικής αναβάθμισης κτιρίων που υλοποιούνται κλπ.
– Για τους εργαζόμενους από τρίτες χώρες ισχύει το ίδιο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις εργασιακές σχέσεις των Ελλήνων/ Ευρωπαίων εργαζομένων (αμοιβές, κατώτατος μισθός, ωράριο, υγιεινή – ασφάλεια, κ.λπ.) Επιπλέον για τους εποχικούς εργαζόμενους θα πρέπει να εξασφαλίζεται κατάλυμα για τη διαμονή τους.
– Σημειώνεται τέλος ότι η μετάκληση εργαζομένων υψηλής εξειδίκευσης εγκρίνεται με ειδική διαδικασία (οι ενδιαφερόμενοι εργοδότες θα πρέπει να καταθέσουν αιτήματα στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις των Περιφερειών για την συγκεκριμένη ειδικότητα που ζητούν και εν συνεχεία να διεξαχθεί ενδελεχής έλεγχος από την ΔΥΠΑ ως προς την ύπαρξη εγχώριου εργατικού δυναμικού). Για τους εργαζόμενους υψηλής ειδίκευσης προβλέπεται επίσης ότι η αμοιβή δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη από 1,5 φορά το ύψος του μέσου ακαθάριστου ετήσιου μισθού στην Ελλάδα, όπως αυτός προκύπτει από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
Η κατανομή των θέσεων ανά κλάδο, τα αντίστοιχα αιτήματα που είχαν υποβληθεί και η κατανομή της περιόδου 2021-2022 καταγράφονται στον παρακάτω πίνακα:
Δείτε ΕΔΩ_το ΦΕΚ
Η έλλειψη εργατικών χεριών θέτουν σε κίνδυνο την παραγωγή πολλών ελληνικών αγροτικών προϊόντων – Εκπρόσωποι του πρωτογενούς τομέα αναφέρουν ότι από τα χωράφια λείπουν 70.000-80.000 εργάτες
Οι λόγοι που οι εργάτες εγκαταλείπουν μαζικά την Ελλάδα αναζητώντας καλύτερη τύχη σε άλλες χώρες είναι κατά βάση οι χρονοβόρες διαδικασίες που αντιμετωπίζουν για να αποκτήσουν τα νόμιμα έγγραφα διαμονής, οι καθυστερήσεις στη διαδικασία μετάκλησης, αλλά και οι χαμηλές απολαβές.
Από την άλλη πλευρά, η δυσκολία εξεύρεσης ανθρώπινου δυναμικού προκαλεί ντόμινο συνεπειών, καθώς οι αγρότες δεν μπορούν να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους, η παραγωγή δεν μπορεί να συγκομιστεί, ενώ οδηγεί και σε μπαράζ ανατιμήσεων στα αγροτικά προϊόντα, λόγω της αύξησης των μεροκάματων για τους εργάτες που έχουν απομείνει στην Ελλάδα.
Κρήτη: Σοβαρό πρόβλημα αντιμετωπίζει η Κρήτη, που εμφανίζει ένα κενό 15.000-17.000 εργατών γης. «Οι ανάγκες του νησιού, σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες, ανέρχονται σε περίπου 25.000 εργατικά χέρια και αυτήν τη στιγμή έχουμε το πολύ 10.000. Υπάρχει ένα έλλειμμα 15.000-17.000 εργατών», δηλώνει ο κ. Μιχάλης Διανιτάκης, Γενικός Γραμματέας του Ενιαίου Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας, που διαθέτει κηπευτικά, ελαιοκομικά και ανθοκομικά προϊόντα.
Ο ίδιος εξηγεί ότι, ενώ συνήθως το καλοκαίρι καλλιεργείται στην Κρήτη το 10% της ετήσιας παραγωγής ντομάτας, φέτος οι αγρότες δεν καλλιέργησαν, καθώς δεν είχαν εργάτες. Μάλιστα, ένα ποσοστό 15%-20% των παραγωγών θερμοκηπιακής ντομάτας, που θα αρχίσει να βγαίνει από τα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου, δεν έχει κάνει προς το παρόν τίποτα.
«Η εγκατάλειψη της καλλιέργειας συνεπάγεται μειωμένη παραγωγή και κατ’ επέκταση και αύξηση των τιμών», επισημαίνει ο κ. Διανιτάκης. Προσθέτει, δε, ότι τα μεροκάματα, από τα 30 ευρώ που ήταν για τους ανειδίκευτους και 35 ευρώ για τους παλιούς εργάτες, πέρυσι έφτασαν μέχρι και τα 50-55 ευρώ, ενώ φέτος ξεκινούν από τα 35 ευρώ για τους νέους και αγγίζουν τα 45 ευρώ για όσους έχουν πολλά χρόνια εμπειρίας.
Σε ό,τι αφορά τα είδη των καλλιεργειών στην Κρήτη που τίθενται σε κίνδυνο είναι τα θερμοκηπιακά προϊόντα, όπως ντομάτες, αγγούρια, πιπεριές, οι ελιές και το περίφημο κρητικό ελαιόλαδο, τα αμπέλια, αλλά και η ζωική παραγωγή.
«Υπάρχουν καλλιέργειες που είναι εποχικές και κάποιες μόνιμες. Για παράδειγμα, στα θερμοκήπια η απασχόληση είναι για 9-10 μήνες, ενώ στην ελαιοκομία και την αμπελουργία για 2-3 μήνες», επισημαίνει ο Γενικός Γραμματέας του Ενιαίου Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας.
Ηλεία: «Τρύπα» 10.000 εργατών παρουσιάζει και η Ηλεία, με την καλλιέργεια της φράουλας να απειλείται. «Με βάση τις εκτάσεις φράουλας που καλλιεργούνται στην περιοχή μας και αγγίζουν τα 20.000 στρέμματα, χρειαζόμαστε 15.000 εργάτες, όμως έχουμε μόλις 5.000. Σε λίγο καιρό ξεκινούν οι φυτεύσεις και τα χέρια δεν επαρκούν», τονίζει ο γεωπόνος και φυτωριούχος φράουλας, Φάνης Παπανικολόπουλος.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι φυτεύσεις φράουλας ξεκινούν τον Οκτώβριο και έπειτα η συγκομιδή φτάνει μέχρι τα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου, οπότε οι εργάτες έχουν μια μόνιμη απασχόληση, ενώ κατά την καλοκαιρινή περίοδο μπορούν να δουλέψουν σε χωράφια όπου καλλιεργούνται καρπούζια.
«Η διαρροή εργατών είναι συνεχής. Πηγαίνουν σε χώρες που τους προσφέρουν νομιμότητα, όχι καλύτερα μεροκάματα», εξηγεί ο κ. Παπανικολόπουλος.
Κεντρική Μακεδονία: Από εργατικά χέρια έχει «ξεμείνει» και η Κεντρική Μακεδονία, καθώς, σύμφωνα με εκτιμήσεις, λείπουν περίπου 10.000. Οι παραγωγοί στη Χαλκιδική είναι σε απόγνωση, καθώς από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως και τα μέσα Οκτωβρίου βρίσκεται σε εξέλιξη η συγκομιδή της πράσινης ελιάς και φοβούνται μήπως δεν προλάβουν να τη μαζέψουν από τα δέντρα.
Και σε άλλες περιοχές όμως της περιφέρειας οι αμπελοκαλλιεργητές αναζητούν απεγνωσμένα εργάτες για τη συγκομιδή των σταφυλιών, που διαρκεί έως τα τέλη Οκτωβρίου, ενώ αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν η Ημαθία και η Πιερία, καθώς στις 15 Οκτωβρίου ξεκινά η συγκομιδή των ακτινιδίων.
Μεσσηνία: Υπό απειλή είναι τα κηπευτικά, αλλά και οι ελαιοποιήσιμες ελιές στη Μεσσηνία, δεδομένου ότι τα εργατικά χέρια έχουν μειωθεί κατά 50% σε σχέση με το 2021, από τα 6.000 σε 3.000.
«Πώς θα λειτουργήσουν τα θερμοκήπια χωρίς προσωπικό; Έχουμε μειώσει την παραγωγή, επειδή φοβόμαστε μήπως δεν μπορέσουμε να τη συγκομίσουμε. Πώς θα μαζευτούν οι ελιές για να παραγάγουμε ελαιόλαδο; Απειλείται η βιωσιμότητα των καλλιεργειών μας, αν δεν λυθεί άμεσα το πρόβλημα», αναφέρει παραγωγός από τα Φιλιατρά.
Μάλιστα, πριν από λίγες ημέρες, ο Αγροτικός Σύλλογος Φιλιατρών εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία απηύθυνε έκκληση στην Πολιτεία να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για την ενεργοποίηση των διακρατικών συμφωνιών της Ελλάδας με την Αίγυπτο και το Μπανγκλαντές για την έγκαιρη παρουσία εργατών εν όψει και της έναρξης της ελαιοκομικής περιόδου.
Μέγαρα: Έλλειμμα 3.000 εργατών καταγράφεται και στα Μέγαρα, όπου καλλιεργούνται, κυρίως, φυλλώδη λαχανικά, όπως μαρούλι, σπανάκι κ.λπ., αλλά και κηπευτικά.
«Όλη η γη είναι εγκαταλελειμμένη. Εγώ που είμαι ένας μικρός παραγωγός απασχολούσα 18 άτομα και τώρα μου έχουν μείνει μόλις 3-4. Εχουν απομείνει 700-800 εργάτες και μας λείπουν άλλοι 3.000. Αντίστοιχη είναι η εικόνα σε ολόκληρη την Αττική», αναφέρει ο παραγωγός Γιώργος Παπαβασίλης.
Λάρισα: Κενό 1.500-1.800 εργατών εμφανίζει και η Λάρισα, με τα μεγαλύτερα προβλήματα να καταγράφονται σε αμπέλια, μήλα, ντομάτες και κτηνοτροφικές μονάδες.
«Δεν μπορούμε να συγκομίσουμε τα σταφύλια από τα αμπέλια. Ο τρύγος ολοκληρώνεται σε 15-20 μέρες και έχουμε ήδη έναν μήνα και ακόμα δεν έχουμε τελειώσει. Θα σαπίσουν τα σταφύλια», δηλώνει ο Πρόεδρος της Ένωσης Λαρισαίων Αγροτών.
Από την πλευρά του, ο πρώην αγροτοσυνδικαλιστής Χρήστος Σιδερόπουλος σημειώνει ότι εργατικά χέρια, που λείπουν, χρειάζονται και για τη συγκομιδή των μήλων στην Αγιά, στις ντομάτες στα Φάρσαλα, αλλά και οι κτηνοτρόφοι της περιοχής.
«Οι ανάγκες είναι τεράστιες και δεν μπορούμε να τις καλύψουμε. Το πρόβλημα δεν λύνεται και υπάρχει μεγάλη γραφειοκρατία, με πολλά χαρτιά και βεβαιώσεις που καθιστά την εξεύρεση εργατών ακόμα πιο δύσκολη», υπογράμμισε.
Ανάλογα προβλήματα εντοπίζονται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, τόσο τις ηπειρωτικές όσο και τις νησιωτικές, με τα αρμόδια υπουργεία να αναζητούν τρόπους για να μην οδηγηθεί σε μαρασμό η ελληνική ύπαιθρος.
