Με διαφορετική οπτική, όπως παρατήρησε και το προεδρείο, κατέθεσαν οι δύο πρώτοι μάρτυρες της σημερινής (1/12) συνεδρίασης στη Δίκη για την υπόθεση των υποκλοπών, η οποία διεξήχθη στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, αναφορικά με τον έλεγχο της ΑΔΑΕ στο Κέντρο Τεχνολογικής Υποστήριξης, Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΚΕΤΥΑΚ).
Ειδικότερα, ο πρώην αντιπρόεδρος της ΑΔΑΕ, Μιχαήλ Σακκάς (2016–2024), και το νυν μέλος της Αρχής, Δημήτρης Βέργαδος, περιέγραψαν με διαφορετικό τρόπο τον συγκεκριμένο έλεγχο, παρότι είχαν πραγματοποιήσει από κοινού την επίσκεψη.
Ο κ. Σακκάς δήλωσε ότι η ΑΔΑΕ «δεν διαπίστωσε» κατά τον έλεγχο την ύπαρξη «μηχανημάτων παρακολούθησης», προσθέτοντας ότι «δεν ψάξαμε» και ότι «δεν θυμάται» από την αυτοψία. Σε ερώτηση του προέδρου για το τι θα συνιστούσε ένα τέτοιο μηχάνημα, απάντησε «δεν ξέρω».
Σε ερώτηση σχετικά με το αν το προσωπικό που βρέθηκε εντός του ΚΕΤΥΑΚ ήταν υπάλληλοι του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ή ιδιώτες -όπως υπήρχαν καταγγελίες- υποστήριξε ότι δεν έγινε τέτοιος έλεγχος από την ΑΔΑΕ. Αντίστοιχα, δεν θυμόταν εάν υπήρχαν υπολογιστές στον χώρο, ούτε παρείχε απαντήσεις για την υπάλληλο της ΕΥΠ Ευαγγελία Γεωργακοπούλου ή για εκθέσεις της ΕΥΠ προς την ΑΔΑΕ, σημειώνοντας ότι δεν είχαν επισκεφθεί όλους τους χώρους του Κέντρου.
Έλεγχοι για τα…μάτια στην ΕΥΠ
Αίσθηση προκάλεσαν κυρίως οι αναφορές του μάρτυρα στους ελέγχους στην ΕΥΠ και στις εγκαταστάσεις της Αγίας Παρασκευής όπου οι επιθεωρητές, όπως είπε, περιορίστηκαν στο χώρο του αμφιθεάτρου! Δεν ζήτησαν καν κατάλογο προσωπικού και ούτε σκέψη να ερευνήσουν αν υπάρχουν άλλα δωμάτια ή να ψάξουν για τον εξοπλισμό. Πολύ περισσότερο βέβαια δεν τους…πέρασε από το μυαλό να ελέγξουν τους υπολογιστές.
Εύλογες οι απορίες που γεννήθηκαν στον πρόεδρο του δικαστηρίου αλλά και τον εισαγγελέα για το εύρος της έρευνας, στην οποία στηρίχτηκε η ΑΔΑΕ για να καταλήξει στο συμπέρασμα πως δεν υπήρχε συνεργασία της ΕΥΠ με παράνομο λογισμικό
Πρόεδρος : Στην Αγία Παρασκευή είχατε πάει;
Μάρτυρας : Ναι.
Πρόεδρος : Πόσες φορές είχατε πάει;
Μάρτυρας : Μία φορά. Δεν βγήκε κάτι… Είχε ένα αμφιθέατρο. Ήρθε ο διοικητής της ΕΥΠ και μας εξηγούσε.
Πρόεδρος : Που αλλού πήγατε;
Μάρτυρας : Εκεί.
Πρόεδρος : Έχει βγει ένα πόρισμα που απαλλάσσει την ΕΥΠ… Τι κάνατε; Πήγατε για αναψυχή εκεί; Που ξέρατε εάν σε παρακείμενο χώρο δεν υπήρχε κάτι; Τους ελέγξατε όλους τους χώρους; Πως βγάλατε πόρισμα;
Μάρτυρας : Μας είπανε…
Πρόεδρος : Εάν ήταν εμπλεκόμενοι αυτοί οι άνθρωποι θα σας το έλεγαν;
Εισαγγελέας : Όταν πήγατε επί τόπου γιατί δεν ανοίχθηκαν οι υπολογιστές;
Μάρτυρας : Δεν ξέρω.
Εισαγγελέας : Πάτε κατόπιν ειδοποίησης, σας δείχνουν τις διατάξεις και φεύγετε, τι νόημα έχει;… Στους χώρους της ΕΥΠ διαπιστώσατε την παρουσία υπαλλήλων ξένης υπηκοότητας; Του Ισραήλ;
Μάρτυρας : Όχι.
Εισαγγελέας : Θεωρείτε ότι ο έλεγχος έχει γίνει σωστά; Το πόρισμα σας είναι επαρκές;
Μάρτυρας : (…)
Η διάσταση των απόψεων και οι αντιφάσεις
Αντίθετα, ο Δημήτρης Βέργαδος κατέθεσε με βεβαιότητα ότι στους χώρους του ΚΕΤΥΑΚ δεν υπήρχαν υπολογιστές και ότι δεν εντοπίστηκε υπαλληλικό προσωπικό, παρά μόνον πέντε άτομα. Επισήμανε επίσης ότι άνοιξαν όλους τους χώρους που μπορούσαν, σε αντίθεση με τα όσα είπε ο κ. Σακκάς.
Το προεδρείο υπογράμμισε τη διάσταση απόψεων, όπως και αντιφάσεις μεταξύ των καταθέσεων. Ο κ. Βέργαδος επικαλέστηκε την άνω των 20 ετών ακαδημαϊκή του πορεία, προσθέτοντας ότι «δεν ξέρω ο κ. Σακκάς τι και ούτε σε βάθος γνώση μπορεί να έχει».
Σε ερώτηση της υποστήριξης της κατηγορίας για το ενδεχόμενο μεταφοράς υπολογιστών πριν από τον έλεγχο, απάντησε ότι «είναι πιθανό, αλλά διαπιστώνω αυτό που βλέπω μπροστά μου».
Η κρυπτογραφημένη γραμμή του ΚΕΤΥΑΚ που οδηγούσε στην ΕΥΠ
Αναφέρθηκε στους σέρβερ του ΚΕΤΥΑΚ και στη σύνδεσή τους με την ΕΥΠ, σημειώνοντας ότι ελέγχθηκε εάν υπήρχε γεννήτρια αποστολής μηνυμάτων, χωρίς να διαπιστωθεί κάτι τέτοιο.
Μιλώντας για τον συγκεκριμένο σέρβερ, τόνισε πως εντοπίστηκε κρυπτογραφημένη γραμμή, στο ΚΕΤΥΑΚ που οδηγούσε στην ΕΥΠ, χωρίς, ωστόσο να το συνδέσει με κάποιο παράνομο λογισμικό, όπως το Predator. Τόνισε, παράλληλα, πως δεν γνωρίζει τι δεδομένα μπορεί να μετέφερε αυτή η κρυπτογραφημένη γραμμή.
Ερωτηθείς για τον λόγο που καταψήφισε την απόφαση 539/22 της ΑΔΑΕ —η οποία με πλειοψηφία έκανε δεκτό το αίτημα του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα για ελέγχους σε έξι φυσικά πρόσωπα— απάντησε ότι το αίτημα «δεν αναφέρεται πουθενά στον νόμο».
«Στην πρώτη συνάντηση (σ.σ. ο Αλέξης Τσίπρας) ήταν πολύ γενικός. Ακόμη και να είναι πρόσωπα δημοσιότητας, θα πρέπει να υπάρξει απόφαση εισαγγελέα. Αν έψαχνε η ΑΔΑΕ το δικό μου τηλέφωνο λόγω δημοσιεύματος ή αιτήματος πολιτικού, θα έκανα μήνυση», είπε χαρακτηριστικά. Παρόλα αυτά, ο κ. Βέργαδος δεν απάντησε επί της ουσίας αν ζήτησε εισαγγελική παραγγελία για ελέγξει τις καταγγελίες που είχαν πραγματοποιηθεί.
Σε αντίστιξη, σχετικά με τους δειγματοληπτικούς ελέγχους της ΑΔΑΕ και το αν απαιτείται εισαγγελική παραγγελία, υποστήριξε ότι «αν χρειάζεται ταυτοποίηση, ο εισαγγελέας ζητάει ταυτοποίηση».
«Μας άνοιγαν τις πόρτες να ελέγξουμε…Δεν υπήρχαν υπολογιστές»
Διαφορετική περιγραφή λοιπόν από τον προηγούμενο μάρτυρα έκανε για τους ελέγχους ο Πανεπιστημιακός και μέλος της ΑΔΑΕ, Δημήτρης Βέργαδος ο οποίος, καταθέτοντας στη συνέχεια, έκανε λόγο για εγκαταστάσεις χωρίς υπολογιστές και προσωπικό οι οποίες ελέγχθηκαν.
Πρόεδρος : Ήσασταν παρών στην Αγία Παρασκευή;
Μάρτυρας : Πήγαμε σε μεγάλο χώρο και δεν υπήρχαν υπολογιστές μέσα, μπήκαμε στο χώρο του αμφιθεάτρου. Αμέσως μετά μεταβήκαμε αιφνιδίως και στην ΕΥΠ. Δεν προέκυψε κάτι.
Προέδρος : Μπήκατε σε όλους τους χώρους;
Μάρτυρας : Λέγαμε, άνοιξε την πόρτα και άνοιγαν την πόρτα. Δεν βρήκαμε προσωπικό μέσα, υπολογιστές.
Πρόεδρος : Εσείς ζητήσατε κατάλογο προσωπικού;
Μάρτυρας : Μας ανέφεραν ονόματα, τα περισσότερα καθηγητές, μία ομάδα εργασίας.
Πρόεδρος : Ο προηγούμενος μάρτυρας μας είπε ότι δεν έγινε ενδελεχής έλεγχος.
Μάρτυρας : Μία ομάδα ήμασταν και ο καθένας έχει τη ευθύνη αυτού που λέει.
Πρόεδρος : Ειδοποιήσαμε τον διοικητή να δώσει τις αρμόδιες άδειες.
Πρόεδρος: Για τον έλεγχο στην Αγία Παρασκευή, είχατε ειδοποιήσει;
Μάρτυρας : Δεν θυμάμαι. Υπήρχε απόφαση Ολομέλειας.
Στην κατάθεσή του ο μάρτυρας υποστήριξε πως η ΑΔΑΕ ελέγχει μόνο την τυπική ορθότητα της διαδικασίας άρσης απορρήτου και όχι τους λόγους ή το περιεχόμενο των επισυνδέσεων, ενώ ανέφερε ότι στη διάταξη παρακολούθησης του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη «δεν διαπιστώθηκε κάτι παράτυπο». Αναφερόμενος στις καταγγελίες για τα παραπλανητικά SMS, είπε πως είχε εντοπιστεί ότι ο αποστολέας προερχόταν από εταιρείες σε Θεσσαλονίκη και στο εξωτερικό. Για τις τελευταίες είχαν ζητηθεί πληροφορίες με δικαστική συνδρομή, όμως, όπως ισχυρίστηκε, απάντηση δεν έχει ληφθεί.
Κοινός τόπος πάντως στις καταθέσεις των δύο μαρτύρων ήταν πως οι έλεγχοι της Αρχής στις διατάξεις άρσης του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας περιορίζονται σε τυπικές διαδικασίες και όχι στο περιεχόμενο των διατάξεων. «Κατά τη διάρκεια του ελέγχου ο υπάλληλος επιλέγει τυχαία διατάξεις και πηγαίνουμε στους παρόχους και ελέγχουμε. Διαστήματα, περιόδους, ουδέποτε μπαίνουμε στην κρίση του εισαγγελέα» κατέθεσε ο κ. Βέργαδος
Στα άδυτα της Intellexa
Αμέσως μετά άρχισε η κατάθεση του πρώην εργαζομένου της Intellexa, Παναγιώτη Κούτσιου. Ο μάρτυρας κατά την πρώτη μέρα κατάθεσής του αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο έπιασε δουλειά στην εταιρεία στην οποία έμεινε κάτι παραπάνω από ένα χρόνο. Όπως είπε, η προσέγγισή του έγινε από ενδιάμεσο στην πλατφόρμα LinkedIn, ενώ για λογαριασμό της Intellexa του μίλησε ο ισραηλινής καταγωγής, Μερόμ Χαρπάζ, ο οποίος και τον προσέλαβε ως μηχανικός προπωλήσεων (pre-sales) είπε πως το αντικείμενό του αφορούσε αποκλειστικά λογισμικό, με δυνατότητα ανάλυσης δεδομένων, φωτογραφιών και βίντεο για δημιουργία συνδέσεων, και δεν είχε γνώση άλλων προϊόντων ή λογισμικού παρακολούθησης.«Δεν γνώριζα για άλλο λογισμικό εκτός από το αυτό», ανέφερε χαρακτηριστικά ενώ πρόσθεσε πως δεν είχε επαφή με τους κατηγορουμένους και ούτε γνώριζε για σχέση με άλλες εταιρείες ή εγκαταστάσεις στην Ελλάδα.
Ο μάρτυρας είπε ότι δουλειά του ήταν να παρουσιάζει σε κυβερνητικά στελέχη και αξιωματούχους του εξωτερικού το πρόγραμμα big data analytics, το οποίο είχε τη δυνατότητα να κάνει μια σύνθεση στοιχείων από μια τεράστια βάση δεδομένων που μπορούσε να περιλαμβάνει φωτογραφίες, βίντεο, ηχητικά κλπ.
Παρά το γεγονός ότι ρωτήθηκε επανειλημμένα δεν αποκάλυψε ποιοι ήταν οι πελάτες της εταιρείας και σε ποιες χώρες έχει ταξιδέψει στο εξωτερικό επικαλούμενος ρήτρα εμπιστευτικότητας που είχε υπογράψει με την εταιρεία. Όταν ρωτήθηκε βέβαια από το προεδρείο ποιο είναι το ποσό της ρήτρας, απάντησε πως δεν θυμόταν.
Επιβεβαίωσε ότι τα γραφεία της εταιρείας βρίσκονταν στο Ελληνικό, πως έβλεπε καθημερινά γύρω στα 7-8 άτομα να βρίσκονται στον ίδιο χώρο μαζί του, επισήμανε ωστόσο ότι κατά καιρούς έρχονταν στα γραφεία της Αθήνας «συνάδελφοι» από άλλες εταιρείες της Intellexa, από τη Βόρεια Μακεδονία και το Ισραήλ.
«Η Intellexa είχε πολλά στεγανά. Δεν ρωτούσαμε ούτε βλέπαμε..»
Σε ερωτήσεις για το πως λειτουργούσε η εταιρεία με μεγαλύτερη λεπτομέρεια, ο μάρτυρας κατέθεσε πως «υπήρχαν πολλά στεγανά στην Intellexa» και πως κανείς δεν ρωτούσε κανέναν για τη δουλειά του. Σε ερώτημα αν ο ίδιος είχε ρωτήσει το κόστος του προγράμματος που εμπορευόταν απάντησε πως δεν γνώριζε πόσο πουλιόταν από την εταιρεία. «Καλά, δεν σας έκανε εντύπωση, δεν είχατε απορία πόσο κοστίζει αυτό που παρουσιάζεται;», ήρθε φυσιολογικά η ερώτηση από την έδρα για να λάβει αρνητική απάντηση.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο μάρτυρας κατέθεσε πως ό,τι έμαθε για εμπλοκή της εταιρείας στις υποκλοπές, τα διάβασε σε δημοσιεύματα και αφού είχε αποχωρήσει από την εταιρεία, καθώς είχε πιάσει δουλειά αλλού, όπου του είχαν κάνει καλύτερη προσφορά.
Υποστήριξε ότι δεν γνωρίζει τους κατηγορουμένους, καθώς όπως είπε, τα ονόματά τους τα έμαθε μετά, και ούτε υπέπεσε στην αντίληψή του ότι η εταιρεία εμπορευόταν λογισμικό παρακολούθησης. «Η εταιρία είχε πολλά στεγανά – ούτε εμείς ρωτούσαμε παραπάνω πράγματα, ούτε βλέπαμε», είπε.
Πρόεδρος : Υπέπεσε στην αντίληψη σας εάν η εταιρία εμπορευόταν και λογισμικό παρακολούθησης;
Μάρτυρας : Όχι.
Πρόεδρος : Υπέπεσε στην αντίληψη σας εάν κάποιος από εταιρεία είχε συνεργασία με ΕΥΠ;
Μάρτυρας : Όχι.
Εκτός από την Intellexa γνωρίζατε την ύπαρξη της Krikel ;
Μάρτυρας : Όχι.
Πρόεδρος : Κάποιον από τους κατηγορουμένους τους γνωρίζετε;
Μάρτυρας : Δεν τους έχω δει. Και στο ακροατήριο να ήταν δεν θα τους γνώριζα.
Όπως πρόσθεσε στη δίκη είδε για πρώτη φορά τον κατά την κατηγορία ιδρυτή της Intellexa, Ταλ Ντίλιαν.
Πρόεδρος : Είχατε συναντήσει κάποιον από τους κατηγορούμενους;
Μάρτυρας : Τα ονόματα τους τα έμαθα μετά.
Τον κ. Ταλ τον γνώρισα στο δικαστήριο, του μίλησα κιόλας και του είπα οτι εργαζόμουν στην εταιρία.
Πρόεδρος : Το αμφισβήτησε;
Μάρτυρας : Ένα καλημέρα μου είπε ο άνθρωπος.
Ρήτρα εχεμύθειας
Ο μάρτυρας υποστήριξε ότι μιλούσαν με κυβερνητικούς φορείς άλλων χωρών», ότι δεν είχε μπόνους συνδεδεμένο με πωλήσεις και ότι δεν υπήρχε εκπαίδευση που να παρακολουθεί ενώ πρόσθεσε ότι υπάρχουν ρήτρες και δεν μπορεί να αποκαλύψει με ποια κυβερνητικά στελέχη άλλων χωρών συναντιόταν στο εξωτερικό για την παρουσίαση του λογισμικού.
Η κατάθεση του μάρτυρα θα συνεχιστεί αύριο, Τρίτη 2 Δεκεμβρίου, με τη συνέχεια της κατάθεσης του κ. Κούτσιου.
