Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας πολιτικής εξέλιξης έλαβε τέλος το βράδυ της Παρασκευής στην Ολομέλεια της Βουλής με την ψηφοφορία επί της κοινής πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης που κατέθεσαν το ΠΑΣΟΚ, ο ΣΥΡΙΖΑ, η «Πλεύση Ελευθερίας» και η Νέα Αριστερά.
Μόλις 8 μήνες είχαν περάσει από την τραγωδία της 28ης Φεβρουαρίου του 2023 στα Τέμπη όταν ο Μάκης Βορίδης πέρασε το κατώφλι των τηλεοπτικών στούντιο του ΑΝΤ1 ως φιλοξενούμενος στην πρωινή ενημερωτική εκπομπή του καναλιού του Αμαρουσίου. Ήταν η ημέρα που μεταξύ άλλων ισχυρίστηκε ότι «το να έρχεται η αντιπολίτευση και να μας λέει “πάμε να συζητήσουμε για τις υποκλοπές”, “πάμε να συζητήσουμε για τα Τέμπη” είναι ένα από τα πράγματα που είπατε σε χρόνο με πολύ μεγαλύτερη εγγύτητα, κρίθηκαν από δύο εκλογές, θέλετε να επιμείνετε σ’ αυτά, καλά κάνετε κι επιμένετε».
Έστω και με καθυστέρηση δύο ετών η ίδια πραγματικότητα ήρθε να διαψεύσει τον «γαλάζιο» υπουργός Επικρατείας για την τότε… σιγουριά του, καθώς ΤΩΡΑ είναι που η κυβέρνηση νιώθει εντονότερα από ποτέ «στο πετσί» της τα πολιτικά –και αρνητικά για την ίδια– αποτελέσματα που παράγει το μοιραίο δυστύχημα. Κι αυτό δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της εργαλειοποίησης της τραγωδίας που έκαναν τα κόμματα της αντιπολίτευσης –γεγονός που αναντίρρητα συνέβη και με τα συλλαλητήρια και με την πρόταση μομφής– αλλά συνέπεια των απανωτών λαθών στα οποία υπέπεσε επικοινωνιακά ο νεοδημοκρατικός κυβερνητικός οργανισμός στην προσπάθειά του να αποσείσει κάθε ευθύνη για τη φονική σιδηροδρομική σύγκρουση.
Το ένα… ρετάρισμα πίσω από το άλλο!
Δεν θα είχε άδικο να ισχυριστεί κάποιος ότι η διαχείριση που έκαναν οι επιτελάρχες του Μεγάρου Μαξίμου στην υπόθεση των Τεμπών, τουλάχιστον σε επικοινωνιακό επίπεδο, είναι πιθανό να αποτελέσει case study για τους μελλοντικούς φοιτητές πολιτικών επιστημών σχετικά με το πώς γίνεται μία ισχυρή κυβερνητική πλειοψηφία να αυτοενοχοποιηθεί και να κινδυνεύει να χάσει την πολιτική ηγεμονία της εξαιτίας ενός δυστυχήματος, δίχως μάλιστα ο ανώτατος κριτής που είναι η Θέμιδα να έχει για την ώρα αποδώσει ευθύνες σε συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα.
«Κι όμως γίνεται» είναι η απάντηση, αν πρόκειται για μία «επιτελική μηχανή» που στη βάρδιά της έκατσε η στραβή, αλλά όλα τα «γρανάζια» της… ρέταραν το ένα πίσω από το άλλο, και αυτό όχι στιγμιαία αλλά εξακολουθητικά, δηλαδή από την πρώτη ώρα που επισυνέβη το μοιραίο περιστατικό μέχρι και σήμερα που επιχειρείται η πλήρης διαλεύκανσή του. Ας τα δούμε ένα-ένα:
ΛΑΘΟΣ 1ο: Τα πρόσωπα
Στην υπόθεση των Τεμπών οι προβολείς έχουν στραφεί επικριτικά σε δύο πολιτικά πρόσωπα που είναι ο Χρήστος Τριαντόπουλος και ο Κώστας Αχ. Καραμανλής. Ο πρώτος βρέθηκε στον τόπο της τραγωδίας με την ιδιότητα του υφυπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας που είναι αρμόδιος για θέματα κρατικής αρωγής και αποκατάστασης από φυσικές καταστροφές. Το πρώτο παράδοξο στην περίπτωση Τριαντόπουλου είναι ότι στα Τέμπη ούτε φυσική καταστροφή υπήρξε, ούτε βεβαίως αποτέλεσε αναγκαιότητα της στιγμής η κρατική αρωγή (καταγραφή ζημιών, αποζημιώσεις κλπ) που ακολουθεί για τους πληγέντες από ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο. Η δεύτερη παραδοξότητα είναι ότι ενώ ο Τριαντόπουλος υποστηρίζει ότι για όλες τις ενέργειες περί μπαζώματος του χώρου του δυστυχήματος υπήρχε προφορική έγκριση του ανακριτή και πως οι υπηρεσιακές αποφάσεις είχαν ληφθεί πριν πάει το κυβερνητικό κλιμάκιο στη Λάρισα, ο ίδιος έχει παραδεχθεί σε σχετικές με την τραγωδία συνεντεύξεις του ότι με εντολή του πρωθυπουργού βρέθηκε στα Τέμπη για ένα πενθήμερο προκειμένου να διαχειριστεί την κατάσταση, γεγονός που επιβεβαιώνεται και με δελτίο Τύπου που εκδόθηκε στις 6 Μαρτίου του 2023 όπου γίνεται λόγος για την ολοκλήρωση των «έργων αποκατάστασης» του χώρου του δυστυχήματος «με απόλυτο σεβασμό στα θύματα του τραγικού δυστυχήματος».
Τα… αχ για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή είναι πιο συγκεκριμένα αλλά συνάμα και πιο δύσκολα. Ο λόγος; Καταρχάς ήταν ο αρμόδιος υπουργός Μεταφορών κι ως εκ τούτου ο πολιτικός προϊστάμενος όλου αυτού του ξέφραγου αμπελιού που αποκαλύφθηκε ότι ήταν οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι πριν ακόμη αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας το 2019 η Νέα Δημοκρατία. Όταν, δε, έγινε το δυστύχημα κλήθηκε –και δικαίως– να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα που στη Βουλή 7 ημέρες πριν από τη μοιραία σύγκρουση, ψέγοντας όσους βουλευτές της αντιπολίτευσης αμφισβητούσαν την ασφάλεια των τρένων. Όσο για την ανάληψη των πολιτικών ευθυνών ούτε λόγος. Αυτή περιορίστηκε για τον Σερραίο στην παραίτησή του από τον υπουργικό θώκο όχι όμως και από την βουλευτική καρέκλα που μάλιστα επαναδιεκδίκησε (και κέρδισε) στις εθνικές κάλπες του Μαΐου του 2023.
ΛΑΘΟΣ 2ο: «Σκηνοθεσία» που τσαλακώνει την αξιοπιστία
Ουδείς μπορεί να ψέξει τον Κυριάκο Μητσοτάκη που μαζί με τον Κώστα Αχ. Καραμανλή επισκέφτηκαν τον χώρο της τραγωδίας, ούτε να εγείρει σοβαρές ενστάσεις που στις 20 Μαρτίου του 2023 ο υφυπουργός Μεταφορών Μιχάλης Παπαδόπουλος έκανε «αυτοψία» στις εγκαταστάσεις του ΟΣΕ της Λάρισας. Αυτό που ωστόσο τσαλάκωσε την αξιοπιστία των κυβερνητικών παραγόντων στα συγκεκριμένα περιστατικά είναι η… ατυχία να συλληφθούν από τις κάμερες αφενός η οδηγία προς τον πρωθυπουργό να κρατάει «κάτω το κεφάλι» (ως ένδειξη στενοχώριας), αφετέρου η κωμωδία που παίχτηκε στη Λάρισα με τον Μ. Παπαδόπουλο. Θυμίζεται ότι παρουσία δημοσιογράφων. μικροφώνων και καμερών ο υφυπουργός Μεταφορών μαζί με τον σταθμάρχη Λάρισας αποπειράθηκαν να δείξουν τη διαδικασία που τηρείται για τον έλεγχο των αμαξοστοιχιών, με αποτέλεσμα ο Μ. Παπαδόπουλος να επιμένει ότι το σύστημα τηλεδιοίκησης λειτουργεί αλλά «δυστυχώς δεν χρησιμοποιήθηκε» τη βραδιά της τραγωδίας, ο σταθμάρχης να αντιτείνει ότι αυτό το βλέπαμε δεν ήταν σύστημα τηλεδιοίκησης αλλά τοπικός χειρισμός, έως ότου παρενέβη ο διευθυντής της Διεύθυνσης Συντήρησης Η/Μ Συστημάτων και Ηλεκτροκίνησης στον ΟΣΕ Ζαχαρίας Στουρνάρας ζητώντας από τον σταθμάρχη να μην συνεχίσει να μιλάει.
ΛΑΘΟΣ 3ο: Το μπάζωμα
Το γεγονός ότι στο χώρο του δυστυχήματος επιχείρησαν μπαζώνοντάς τον λογής-λογής ανευθυνοϋπεύθυνοι που δεν σκέφτηκαν(;) ότι η περίμετρος της τραγωδίας πρέπει να παραμείνει ανέγγιχτη ώστε να μπορέσουν οι αρχές ασφαλείας μαζί με τους εμπειρογνώμονες και τους λειτουργούς της Θέμιδας να συλλέξουν κάθε στοιχείο απαραίτητο για τη διαλεύκανση της υπόθεσης δικαιολογημένα οδήγησε στην αίσθηση της συγκάλυψης στην οποία υποτίθεται ότι επιδόθηκαν κυβερνητικοί παράγοντες. Η δυσπιστία έγινε ακόμη μεγαλύτερη όταν κόντρα στο κυβερνητικό αφήγημα ότι ουδέποτε μπαζώθηκε ο χώρος του δυστυχήματος, το περιβόητο πλέον πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ πιστοποιεί ότι ο χώρος αλλοιώθηκε και πως εξαιτίας αυτού χάθηκαν κρίσιμα αποδεικτικά στοιχεία.
ΛΑΘΟΣ 4ο: Οι καταστροφικές συνεντεύξεις του Κυριάκου
Το γεγονός ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης πιάστηκε να διαψεύδει τον ίδιο του τον εαυτό για τα αίτια της τραγωδίας των Τεμπών σε δύο διαφορετικές συνεντεύξεις είναι πανθομολογούμενο ότι έβλαψαν σε μεγάλο βαθμό την αληθοφάνεια του κυβερνητικού αφηγήματος. Κι αυτό όχι άδικα καθώς στις 21 Μαρτίου του 2023, δηλαδή δύο εβδομάδες μετά από την τραγωδία, ο πρωθυπουργός δήλωνε κατηγορηματικά στον δημοσιογράφο Σταύρο Θεοδωράκη ότι η φωτιά προκλήθηκε από «εύφλεκτα υλικά λάδια, τα οποία πήρανε φωτιά όταν έγινε η σύγκρουση», και στις 29 Ιανουαρίου του 2025 ισχυρίστηκε στον δημοσιογράφο Αντώνη Σρόιτερ ότι ο ίδιος δεν έκανε λάθος απλώς παραπλανήθηκε από όσα του είχαν μεταφερθεί αρμοδίως κι ότι σήμερα δεν θα έλεγε θα ίδια. Έφτασε μάλιστα να παραδεχτεί ότι η Εξεταστική Επιτροπή που συστήθηκε για τα Τέμπη δεν ήταν η καλύτερη στιγμή της Βουλής. Πρόκειται ξεκάθαρα για χειρισμούς που κλόνισαν την εμπιστοσύνη ακόμη και αυτών που διάκεινται φιλικά στη «γαλάζια» παράταξη πολλώ δε μάλλον όταν πρόκειται για εκείνους που περιμένουν της Ν.Δ. στη γωνία και με το δάχτυλο στη σκανδάλη…
ΛΑΘΟΣ 5ο: Οι εμπρηστικές δηλώσεις
Σε όλο το διάστημα των δύο χρόνων που έχουν μεσολαβήσει από την αποφράδα 28η Φεβρουαρίου 2023 μέχρι και σήμερα, αρκετές ήταν οι φορές και οι αφορμές που έφερναν την τραγωδία των Τεμπών στην επικαιρότητα. Το αναντίστοιχο με το μέγεθος το συμβάντος ήταν η κοντόφθαλμη οπτική που είχαν για αυτό διάφορα κυβερνητικά στελέχη όταν καλούνταν να σχολιάσουν τις εξελίξεις της υπόθεσης. Μπορεί οι περισσότεροι να θυμούνται τον Μάκη Βορίδη να υποστηρίζει ότι τα Τέμπη «είναι μικρό θέμα σε σχέση με το τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο», τον Γιώργο Φλωρίδη να λέει ότι «είναι για τα μπάζα» όσοι πολιτικοί υποστηρίζουν ότι έγινε μπάζωμα στα Τέμπη ή να υποστηρίζεται το επιχείρημα ότι όσοι θα πήγαιναν στα συλλαλητήρια θα στήριζαν την Ζωή Κωνσταντοπούλου.
Υπάρχουν, ωστόσο, κι άλλα καταγεγραμμένα «μαργαριτάρια» όπως αυτό του νυν υφυπουργού Μεταφορών Βασίλη Οικονόμου που αναρωτώμενος σε κάποια συνέντευξή του γιατί γίνεται συνέχεια λόγος για τα Τέμπη χρησιμοποίησε το εξής επιχείρημα: «Δηλαδή, άμα πέσει ένα αεροπλάνο, θα μιλάτε συνέχεια για την πτώση του αεροπλάνου; Δεν προχωράει η ζωή;». Υπάρχει επίσης η προ ενός έτους ατάκα της υφυπουργού Μετανάστευσης Σοφίας Βούλτεψη ότι είναι «μπαγιάτικο θέμα» η τραγωδία των Τεμπών, ενώ τα αξέχαστα θα μείνει και η αποστροφή του λόγου του βουλευτή Πρέβεζας της Ν.Δ. Σπύρου Κυριάκη, που στη συζήτηση τη Τετάρτης για την σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής για τον Χρ. Τριαντόπουλο είπε ότι «δεν υπάρχει μπάζωμα» στα Τέμπη και ότι «αυτό που έγινε εκείνη την ημέρα ήταν εξυγίανση του χώρου».
ΛΑΘΟΣ 6ο: Οι (δήθεν;) ανεξάρτητες επιτροπές και το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ
Τα πορίσματα για τα «πώς» και τα «γιατί» της τραγωδίας των Τεμπών πάνε, έρχονται και αναμένονται αυτό όμως που προκαταβολικά προκάλεσε υπόνοιες αναξιοπιστίας στο ευρύ κοινό είναι ο τρόπος μ τον οποίο συστάθηκαν κάποιες από αυτές. Τα πρώτα βέλη δέχτηκε με το… καλημέρα η τριμελής Ειδική Επιτροπή που ανακοίνωσε η κυβέρνηση δια στόματος Γιώργου Γεραπετρίτη τον Μάρτιο του 2023 ότι συστάθηκε προκειμένου να διερευνηθεί η φονική σιδηροδρομική σύγκρουση. Ποιοι ήταν οι «διερευνητές»; Ο επίτιμος πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, Ιωάννης–Κωνσταντίνος Χαλκιάς που ορίσθηκε πρόεδρος της επιτροπής και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Αθανάσιος Ζηλιασκόπουλος μαζί με τον καθηγητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Βασίλειο Προφυλλίδη, με τους δύο τελευταίους όμως να καλούνται να ελέγξουν αυτούς που κάποια χρόνια πριν είτε διοικούσαν είτε συμβούλευαν. Για τους έχοντες ασθενή μνήμη θυμίζεται ότι ο μεν Θανάσης Ζηλιασκόπουλος ήταν πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος τής τότε ΤΡΑΙΝΟΣΕ από το 2010 έως το 2015, ο δε Β. Προφυλλίδης ήταν σύμβουλος στον ΟΣΕ στη δεκαετία του ’80.
Το ιδιότυπο «ασυμβίβαστο» ισχύει και στην περίπτωση του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), καθώς μεταξύ των εμπειρογνωμόνων που ήταν υπεύθυνοι για τη σύνταξη του πορίσματος για τα Τέμπη συγκαταλέγονται:
α) Ο πρόεδρος του Οργανισμού, Χρήστος Παπαδημητρίου, που είναι ο ίδιος άνθρωπος που για τις ανάγκες του πορίσματος για τα Τέμπη ήλεγξε τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων στην οποία από το 2016 είχε πάγια αντιμισθία ως νομικός σύμβουλος και η πρόεδρος της οποίας διώκεται για τα Τέμπη.
β) Ο πολιτικός μηχανικός Αστέριος Αλεξάνδρου που με απόφαση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών μετατάχθηκε στον ΕΟΔΑΣΑΑΜ τον Αύγουστο 2024 ως διερευνητής σιδηροδρομικών ατυχημάτων και εν συνεχεία κλήθηκε από τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ να ελέγξει την εταιρεία στη οποία δούλευε για τυχόν ευθύνες της στο δυστύχημα των Τεμπών.
Το πόσο αυτές οι «διασταυρώσεις» θέσεων και καθηκόντων υποσκάπτουν στα μάτια των πολιτών την αμεροληψία των ερευνητών φαίνεται από τις απορίες-αντιδράσεις που προκλήθηκαν από δύο χαρακτηριστικά συμπεράσματα του πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ. Το πρώτο είναι η παραδοχή ότι έγινε μπάζωμα του σημείου του δυστυχήματος στα Τέμπη για την οποία όμως ο πρόεδρος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ διαρρηγνύει από τηλεοράσεως τα ιμάτια του ότι δεν υπήρξε η παραμικρή κυβερνητική εμπλοκή.
Το δεύτερο είναι ότι η πυρόσφαιρα που ακολούθησε της σύγκρουσης των αμαξοστοιχιών αποδίδεται σε «πιθανή παρουσία αγνώστου καυσίμου», αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι υπάρχει και η… απιθανότητα να προκλήθηκε η φωτιά από κάτι «απίθανο».
Λάθη ακόμη και τώρα
Δεν χωρά αμφιβολία ότι όλα τα παραπάνω λάθη ήταν αυτά που έδωσαν το απαραίτητο οξυγόνο για να αρπάξει η φωτιά των συλλαλητηρίων της 26ης Ιανουαρίου, της 28ης Φεβρουαρίου και της 5ης Μαρτίου που κατέβασαν στους δρόμους εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Είναι επίσης αυταπόδεικτο ότι τα περί συγκάλυψης που κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα των πολιτών δεν είναι ένα αφήγημα που κατά δήλωση Βορίδη «χτίστηκε» από την αντιπολίτευση για να πληγεί η κυβέρνηση.
Είναι όντως ένα αφήγημα που πρόσθεσαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης στη φαρέτρα τους αλλά που γεννήθηκε από το θυμικό της κοινωνικής πλειοψηφίας. Μιας πλειοψηφίας που σημειωτέον εδώ και πολύ καιρό απαντά στα γκάλοπ ότι δεν εμπιστεύεται ούτε τη Δικαιοσύνη, ούτε την κυβέρνηση, ούτε όμως και την αντιπολίτευση και που στην τελευταία δημοσκόπηση της GPO απάντησαν για πρώτη φόρα πλειοψηφικά –52,5%, παρακαλώ– ότι εξαιτίας των εξελίξεων στην υπόθεση των Τεμπών θα πρέπει να οδηγηθούμε σε πρόωρες εκλογές.
