Το εμπόριο μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ συνεχίζεται μέσω τρίτων χωρών όπως η Ελλάδα, παρά την απόφαση της Άγκυρας να σταματήσει το άμεσο εμπόριο με το Τελ Αβίβ λόγω της εισβολής στη Ράφα τον Μάιο, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη.
Στοιχεία από το Κεντρικό Γραφείο Στατιστικής του Ισραήλ (CBS) αποκαλύπτουν ότι το Ισραήλ εισήγαγε αγαθά αξίας 116 εκατομμυρίων δολαρίων από την Τουρκία τον Μάιο, σημειώνοντας μείωση 69% από τα 377 εκατομμύρια δολάρια τον ίδιο μήνα πέρυσι.
Αντίθετα, η Τουρκική Συνέλευση Εξαγωγέων (TIM) κατέγραψε αγαθά αξίας μόλις 4 εκατομμυρίων δολαρίων που εξήχθησαν στο Ισραήλ τον Μάιο, πτώση άνω του 99 τοις εκατό σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Ωστόσο, δύο Τούρκοι επιχειρηματίες που διευκολύνουν το εμπόριο μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ ενημέρωσαν τη Middle East Eye ότι από τις αρχές Μαΐου, τα τουρκικά αγαθά επαναδρομολογούνται μέσω της Ελλάδας και άλλων γειτονικών χωρών για να φτάσουν στο Ισραήλ.
Αυτή η μετατόπιση ακολουθεί τη διακηρυγμένη επιβολή από την Άγκυρα για πλήρη απαγόρευση εμπορίου στο Ισραήλ έως ότου καθιερωθεί μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.
«Οι ισραηλινές αρχές δεν ζητούν καν από τις τουρκικές εταιρείες να τροποποιήσουν το πιστοποιητικό καταγωγής τους για να επανεξάγουν τα αγαθά μέσω Ελλάδας γιατί θα αύξανε περαιτέρω το κόστος, άρα είναι τουρκικά προϊόντα», είπε ένας Τούρκος επιχειρηματίας στο MEE.
«Τα προϊόντα λευκής ετικέτας με εβραϊκές ετικέτες είχαν προτεραιότητα, αλλά κάθε είδους αγαθό αποστέλλεται στο Ισραήλ, ειδικά αυτά που παραγγέλθηκαν πριν από το εμπορικό εμπάργκο».
The ferry ‘Smyrna di Levante’ launches the service between Greek port city of Thessaloniki and Turkish town Izmir, in the first direct shipping line between the two countries, on 10 October 2023 (AFP)
Αύξηση των εξαγωγών στην Ελλάδα
Οι επιχειρήσεις ευνοούν την Ελλάδα λόγω της εγγύτητάς της στη βιομηχανική βάση της Τουρκίας και των συγκριτικά φθηνότερων επιλογών αποστολής προς το Ισραήλ.
Τα στοιχεία της TIM δείχνουν ότι οι εξαγωγές της Τουρκίας στην Ελλάδα αυξήθηκαν στα 375 εκατομμύρια δολάρια τον Μάιο, αυξημένες κατά 71% από 219 εκατομμύρια δολάρια τον ίδιο μήνα πέρυσι.
Τα ισραηλινά στοιχεία του Μαΐου δεν δείχνουν αύξηση της ποσότητας των εισαγωγών από την Ελλάδα, παρά τις τουρκικές επανεξαγωγές.
Ένας δεύτερος Τούρκος επιχειρηματίας εξήγησε ότι οι τουρκικές εξαγωγές, αν και περνούν από την Ελλάδα, εξακολουθούν να καταγράφονται ως εισαγωγές από την Τουρκία στις ισραηλινές στατιστικές επειδή παραμένουν τουρκικά προϊόντα.
Ο Murat Yapici, γενικός διευθυντής της εταιρείας συμβούλων My Advisor, είπε στο MEE ότι τα ισραηλινά αρχεία αντικατοπτρίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια το διμερές εμπόριο, καθώς βασίζονται στην προέλευση των εμπορευμάτων, ακόμη και αν προέρχονται από τρίτες χώρες όπως η Ελλάδα.
«Αυτό το παράλληλο εμπόριο μπορεί να συνεχιστεί για λίγους ακόμη μήνες, αλλά οι ισραηλινές εταιρείες ευθυγραμμίζονται γρήγορα με εναλλακτικούς προμηθευτές σε άλλες χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ισπανία και η Ιταλία», είπε ο δεύτερος επιχειρηματίας. «Η Τουρκία ήταν ο καθαρός εξαγωγέας στο Ισραήλ και τώρα αντιμετωπίζουμε την απώλεια αυτής της αγοράς».
Ο όγκος του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών ήταν 6,3 δισ. δολάρια το 2023, με το 76% να είναι τουρκικές εξαγωγές, σύμφωνα με την Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία. Η Τουρκία ήταν βασικός προμηθευτής προσιτών προϊόντων στο Ισραήλ.
Επιπτώσεις στις τουρκικές επιχειρήσεις
Μετά τις σημαντικές απώλειες στις τοπικές εκλογές της Τουρκίας τον Μάρτιο, η τουρκική κυβέρνηση του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει εντείνει την κριτική της στο Ισραήλ και έχει λάβει μια σειρά μέτρων κατά της κυβέρνησης του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
«Η κυβέρνηση τιμώρησε όλες τις επιχειρήσεις που συναλλάσσονται με το Ισραήλ χωρίς καν περίοδο χάριτος»
– Τούρκος επιχειρηματίας
Η κυβέρνηση εκτίμησε ότι η μέχρι πρότινος ισορροπημένη πολιτική της σχετικά με την Παλαιστίνη και τη Γάζα είχε επηρεάσει αρνητικά τους βασικούς ψηφοφόρους της, οι οποίοι είναι πιστοί μουσουλμάνοι που ανησυχούν για τη συνεχιζόμενη ισραηλινή εισβολή στη Γάζα.
Η σύγκρουση στη Γάζα ξέσπασε στις 7 Οκτωβρίου, όταν η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες εξαπέλυσαν αιφνιδιαστική επίθεση στο νότιο Ισραήλ, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους και αιχμαλωτίζοντας 240.
Το Ισραήλ απάντησε κηρύσσοντας πόλεμο, επιβάλλοντας πολιορκία στη Γάζα και εξαπολύοντας μια καταστροφική αεροπορική εκστρατεία βομβαρδισμού που ακολουθήθηκε από χερσαία εισβολή, η οποία έχει σκοτώσει περισσότερους από 37.300 ανθρώπους.
Η τουρκική επιχειρηματική κοινότητα συμπάσχει με τα δεινά των Παλαιστινίων, με ορισμένους να περιγράφουν τις ισραηλινές ενέργειες στη Γάζα ως γενοκτονία. Ωστόσο, θεωρούν παράλογη την πλήρη παύση του εμπορίου.
«Συμφωνούμε με την απόφαση της κυβέρνησης, αλλά αυτή είναι μια πολιτική επιλογή. Μια άλλη κυβέρνηση θα περιόριζε μόνο το εμπόριο που θα μπορούσε να έχει διπλή χρήση στον πόλεμο», είπε ο πρώτος επιχειρηματίας.
«Αντίθετα, τιμωρήσαμε όλες τις επιχειρήσεις που συναλλάσσονται με το Ισραήλ χωρίς καν περίοδο χάριτος. Ορισμένα εμπορεύματα έχουν κολλήσει στο τελωνείο, με αποτέλεσμα εκατοντάδες χιλιάδες ζημίες για τις εταιρείες».
