Του Βασίλη Ταλαμαγκα
Η πρόσφατη είδηση για την ενίσχυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με αντιαεροπορικές πυροβολαρχίες, στο πλαίσιο της αμυντικής συνεργασίας με το Ισραήλ, έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον σε περιφερειακό επίπεδο, χαθηκε όμως επικοινωνιακά στις εξελίξεις για την Γαζα και την παρουσία Τραμπ στην περιοχή . Η κίνηση αυτή δεν αποτελεί μόνο ένα ακόμα βήμα στην εμβάθυνση των σχέσεων Ισραήλ – Κύπρου, αλλά και ένα σαφές μήνυμα προς την Τουρκία, η οποία τα τελευταία χρόνια προβάλλει ολοένα και πιο δυναμικά τις διεκδικήσεις και τις φιλοδοξίες της στην Ανατολική Μεσόγειο.
Από τη δεκαετία του 2010, οι σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας έχουν υποστεί έντονη επιδείνωση. Η απομάκρυνση των δύο χωρών οφείλεται τόσο σε πολιτικές διαφωνίες όσο και σε συγκρουόμενα γεωστρατηγικά συμφέροντα. Το Ισραήλ έχει στραφεί σε νέες συμμαχίες με χώρες που συμμερίζονται κοινές ανησυχίες για την τουρκική αναθεωρητική πολιτική. Η Ελλάδα και η Κύπρος βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της στρατηγικής, καθώς μοιράζονται με το Ισραήλ την ανάγκη για σταθερότητα και ενεργειακή ασφάλεια στην περιοχή.
Η προμήθεια αντιαεροπορικών συστημάτων στην Κύπρο από το Ισραήλ δεν αφορά απλώς μια τεχνική ή στρατιωτική συμφωνία. Εντάσσεται σε ένα ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο, όπου οι κινήσεις έχουν και ισχυρό συμβολικό χαρακτήρα. Το μήνυμα προς την Άγκυρα είναι σαφές: το Ισραήλ δεν πρόκειται να μείνει αδρανές μπροστά στις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και θα στηρίξει ενεργά τους εταίρους του. Η Κύπρος, αντιμετωπίζοντας την τουρκική στρατιωτική παρουσία στο βόρειο τμήμα της και τις συνεχείς παραβιάσεις στην ΑΟΖ της, αποκτά μέσω αυτής της συμφωνίας μια ουσιαστική ασπίδα προστασίας.
Παράλληλα, το Ισραήλ επιδιώκει να εδραιώσει τον ρόλο του ως πρωταγωνιστή, στην περιφερειακή ασφάλεια. Η αμυντική συνεργασία με την Κύπρο, αλλά και η τριμερής συνεργασία με την Ελλάδα, στέλνουν ένα διπλωματικό μήνυμα ενότητας και αποτροπής. Η παρουσία ισχυρών αντιαεροπορικών συστημάτων στην Κύπρο λειτουργεί αποθαρρυντικά για οποιαδήποτε στρατιωτική κλιμάκωση από πλευράς Τουρκίας και ταυτόχρονα ενισχύει την αξιοπιστία του Ισραήλ ως παρόχου προηγμένης τεχνολογίας και στρατιωτικής υποστήριξης.
Δεν πρέπει να παραβλέπεται και η διάσταση της ενέργειας , παρότι η υπόθεση για την ωρα παρουσιάζει δυσκολίες . Οι κοινές προσπάθειες για την αξιοποίηση και μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου καθιστούν απαραίτητη την προστασία κρίσιμων υποδομών. Η αντιαεροπορική άμυνα της Κύπρου συνδέεται άμεσα με τη «θωράκιση» αυτών των έργων, τα οποία η Τουρκία επιχειρεί να αμφισβητήσει.
Εν τέλει, η απόφαση του Ισραήλ να εξοπλίσει την Κύπρο με αντιαεροπορικές πυροβολαρχίες είναι μια κίνηση με διπλό στόχο: την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας ενός στενού συμμάχου και την αποστολή ενός ξεκάθαρου μηνύματος προς την Άγκυρα. Η γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου παραμένει ιδιαίτερα ρευστή, όμως η στρατηγική Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας δείχνει, ότι διαμορφώνεται ένα σταθερό αντίβαρο στις τουρκικές επιδιώξεις. Μακάρι η Ελληνική κυβέρνηση να εκμεταλλευτεί στο έπακρο την συγκυρία . Για την ωρα δεν φαίνεται να το κάνει .
