“Το ελληνικό θέατρο σκιών και η εκατόχρονη ιστορία και προσφορά του Πανελληνίου Σωματείου Θεάτρου Σκιών”

Το Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού διοργανώνει σε συνεργασία με το Πανελλήνιο Σωματείο Θεάτρου Σκιών Επιστημονική Ημερίδα με θέμα «Το ελληνικό
θέατρο σκιών  και η εκατόχρονη ιστορία και προσφορά του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών», το Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2025, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του ΜΝΕΠ, Άρεως 10, Μοναστηράκι.

Το ελληνικό θέατρο σκιών, στο πέρασμά του στον 21ο αιώνα, συνιστά ένα σημαντικό στοιχείο της υλικής και άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μια ιδιότυπη μορφή θεατρικής τέχνης, ένα ιδιαίτερα αγαπητό και δημοφιλές θέαμα και μια λαϊκή ψυχαγωγία που εκφράζει εμπειρίες από την κοινωνική και πολιτική ζωή του λαού, ενσωματώνοντας στοιχεία από την καθημερινή ζωή, τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα καιτην παράδοση.

Το έτος 2025 συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση του Σωματείου Πανελληνίου Θεάτρου Σκιών που στέγασε τα όνειρα, τις προσδοκίες, τις καλλιτεχνικές ανησυχίες και τα οράματα ενός πλήθους πολυτάλαντων και αυτοδίδακτων καλλιτεχνών, οι οποίοι ανανέωσαν και εμπλούτισαν την παράδοση του θεάτρου σκιών μέσα απ’ τα δικά τους μέσα καλλιτεχνικής έκφρασης και δημιουργίας. Η ημερίδα φιλοδοξεί να φωτίσει όψεις της ιστορίας του ελληνικού θεάτρου σκιών και το ρόλο του Πανελληνίου Σωματείου στην ιστορική και θεσμική πορεία του.

Θεματικές Ενότητες της Ημερίδας

Πρώτη Ενότητα: Ίδρυση και ιδρυτές του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών, καταξίωση του θεάματος στο καλλιτεχνικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, σχέση του Σωματείου με καλλιτέχνες και καλλιτεχνικούς φορείς, αναγνώριση της επαγγελματικής συντεχνίας από την Πολιτεία

Δεύτερη Ενότητα: Ο ρόλος του Πανελληνίου Σωματείου Θεάτρου Σκιών στο β’ μισό του 20ου αιώνα, προβλήματα που αντιμετώπισε ο κλάδος, ανανέωση και προσαρμογή του θεάματος στις νέες επαγγελματικές προκλήσεις

Τρίτη Ενότητα: Το θέατρο σκιών στον 21ο αιώνα, τρόποι ανάδειξης και προβολής της κληρονομιάς του Καραγκιόζη

Τέταρτη Ενότητα: Το ελληνικό θέατρο σκιών και η πολλαπλή αξιοποίησή του ως εικαστικό αντικείμενο, ιστορικό και εθνολογικό τεκμήριο στο σύγχρονο ανθρωποκεντρικό μουσειακό περιβάλλον

Μετά την ολοκλήρωση της ημερίδας θα ακολουθήσει περιήγηση στη νέα μόνιμη έκθεση του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού και ειδικότερα σε εκθέματα του θεάτρου σκιών.

Διοργάνωση: Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού και Πανελλήνιο Σωματείο Θεάτρου Σκιών

Ημερομηνία: Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2025
Ώρα έναρξης: 09:30 π.μ.
Τόπος: Αίθουσα Εκδηλώσεων Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού
Άρεως 10, Μοναστηράκι

Πληροφορίες: τηλ. 210 3239382, 210 3223355, [email protected],
Museum of Modern Greek Culture museumofmoderngreekculture

Είσοδος ελεύθερη

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ
9:30 – 10:00

Προσέλευση – Εγγραφές

10:00 – 10:30

Καλωσόρισμα – Χαιρετισμοί:

Έλενα Μελίδη, Διευθύντρια Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού
Αντώνης Παντιώρας, Πρόεδρος Πανελληνίου Σωματείου Θεάτρου Σκιών

10:30 – 11:45 (75’)

Πρώτη Ενότητα – Προεδρεύουσα κα Ανθή Χοτζάκογλου

Ίδρυση και ιδρυτές του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών, καταξίωση του θεάματος
στο καλλιτεχνικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, σχέση του Σωματείου με καλλιτέχνες και
καλλιτεχνικούς φορείς, αναγνώριση της επαγγελματικής συντεχνίας από την Πολιτεία
 Γιάννης Χατζής, Η παρουσία βορειοελλαδιτών καραγκιοζοπαικτών στο Πανελλήνιο
Σωματείο Θεάτρου Σκιών
 Θανάσης Κουτσογιάννης, Το Ελληνικό Θέατρο Σκιών στη Μακεδονία 1912-1940:
Διαδρομές, Καλλιτέχνες και Πρόσληψη από το κοινό
 Μαρίνα Καψαμπέλη, Τα καταστατικά του Πανελληνίου Σωματείου Θεάτρου Σκιών
 Ιωάννα Παπαγεωργίου, Η θεσμοθέτηση περιορισμένης συνταξιοδότησης
καραγκιοζοπαιχτών από τον Ιωάννη Μεταξά (1938)
 Μαρία Βελιώτη, Εξετάσεις Δοκιμασίας Καραγκιοζοπαίκτη: η «μακρά διάρκεια» ενός
θεσμού

11:45 – 12:00

Ερωτήσεις – Συζήτηση
12:00 – 12:15 Διάλειμμα
12:15 – 13:45 (90’)

Δεύτερη Ενότητα – Προεδρεύουσα κα Μαρία Βελιώτη

Ο ρόλος του Πανελληνίου Σωματείου Θεάτρου Σκιών στο β’ μισό του 20ου αιώνα,
προβλήματα που αντιμετώπισε ο κλάδος, ανανέωση και προσαρμογή του θεάματος στις
νέες επαγγελματικές προκλήσεις
 Κωνσταντίνος Καμαριάρης, Περί του κυρ-Σπύρου, του Κούζαρου
 Παναγιώτης (Πάνος) Καπετανίδης, Τα επιτεύγματα και οι δράσεις του Πανελληνίου
Σωματείου Θεάτρου Σκιών στο τελευταίο 4ο
του 20ου και αρχές του 21ου αιώνα
 Αναστάσιος Κούζης, Ο Άγιος Φανούριος των καραγκιοζοπαικτών
 Ιωάννης Νταγιάκος, Όμορφες στιγμές και αναμνήσεις με τον Βάγγο στα Βοτσαλάκια και
αλλού
 Άγγελος Αλιμπέρτης, Οικογενειακή μαθητεία στο ελληνικό θέατρο σκιών. Μία
προσωπική εμπειρία
 Νίκος Καραγιώργης, Ηθοποιός και καραγκιοζοπαίχτης μια κοινή πορεία
13:45 – 14:00
Ερωτήσεις – Συζήτηση
14:00 – 14:30
Διάλειμμα
14:30 – 15:30 (60’)

Τρίτη Ενότητα – Προεδρεύουσα κα Ιωάννα Παπαγεωργίου

Το θέατρο σκιών στον 21ο αιώνα, τρόποι ανάδειξης και προβολής της κληρονομιάς του Καραγκιόζη
 Κανέλλος Κανελλόπουλος, Ο Καραγκιόζης στο μουσείο. Το Νεοελληνικό Θέατρο Σκιών στις συλλογές και τις εκπαιδευτικές δράσεις του Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου
 Ανθή Χοτζάκογλου, Κυπριακές αποκαλύψεις του καραγκιοζοπαίκτη Δ. Μανωλόπουλου και μιας τέχνης αξίας «τριῶν δισεκατομμυρίων»
 Νικόλας Τζιβελέκης, Ένας καραγκιοζοπαίχτης σήμερα. Ο ρόλος του Πανελλήνιου Σωματείου Θεάτρου Σκιών και η ανάδειξη της τέχνης του Καραγκιόζη
 Μαρία Φακιολά, Το Θέατρο Σκιών στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης ΠολιτιστικήςΚληρονομιάς της Ελλάδας15:30 – 16:15 (45’)

Τέταρτη Ενότητα – Προεδρεύουσα κα Ανδρομάχη Οικονόμου

Το ελληνικό θέατρο σκιών και η πολλαπλή αξιοποίησή του ως εικαστικό αντικείμενο, ιστορικό και εθνολογικό τεκμήριο στο σύγχρονο ανθρωποκεντρικό μουσειακό περιβάλλον
 Μένια Σπαθάρη, Το Σπαθάρειο στη νέα εποχή
 Νίκη Δάφνη, Το θέατρο σκιών στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού. Τεκμηρίωση, έκθεση και ανάδειξη του λαϊκού θεάματος
 Αλέξανδρος Μελισσηνός, Το Μουσείο Μάνθου Αθηναίου
 Ιάσων Καραΐνδρος, Χτίζοντας μιά συλλογή 16:15 – 16:30
Ερωτήσεις – Συζήτηση
16:45 Λήξη Ημερίδας
17:00 – 18:00

Περιήγηση σε εκθέματα του θεάτρου σκιών στη νέα μόνιμη έκθεση του Μουσείου
Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού

ΟΜΙΛΗΤΡΙΕΣ/ΤΕΣ:
Αλιμπέρτης Άγγελος
Καραγκιοζοπαίχτης, αγιογράφος
Βελιώτη Μαρία
Κοινωνική Ανθρωπολόγος, Ομότιμη Καθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών,
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Δάφνη Νίκη
Επιμελήτρια Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού
Καμαριάρης Κωνσταντίνος
Αρχισυντάκτης Περιοδικού «Καραγκιοζολόγιο», καλλιτέχνης θέατρου σκιών
Κανελλόπουλος Κανέλλος
Ερευνητής, επιμελητής Ιδρύματος Βασίλη Παπαντωνίου
Καπετανίδης Παναγιώτης (Πάνος)
Καραγκιοζοπαίχτης, τέως Πρόεδρος Πανελληνίου Σωματείου Θεάτρου Σκιών
Καραγιώργης Νίκος
Πρόεδρος Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών
Καραΐνδρος Ιάσων
Εικαστικός και Καθηγητής Σχολής Καλών Τεχνών στη Γαλλία
Καψαμπέλη Μαρίνα
Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας, Ερευνήτρια ελληνικού θεάτρου σκιών
Κούζης Αναστάσιος
Καλλιτέχνης θεάτρου σκιών, Φιλόλογος
Κουτσογιάννης Θανάσης
Φιλόλογος, ερευνητής θεάτρου σκιών
Μελισσηνός Αλέξανδρος
Καραγκιοζοπαίκτης, υπεύθυνος Μουσείου Μάνθου Αθηναίου
Νταγιάκος Ιωάννης
Καραγκιοζοπαίκτης, πρώην πρόεδρος Πανελληνίου Σωματείου Θεάτρου Σκιών
Παντιώρας Αντώνης
Πρόεδρος Πανελληνίου Σωματείου Θεάτρου Σκιών
Παπαγεωργίου Ιωάννα
Αναπληρώτρια καθηγήτρια, πρόεδρος τμήματος Θεατρικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο
Πατρών
Σπαθάρη Μένια
Διευθύντρια Μουσείου Θεάτρου Σκιών Αμαρουσίου “Ευγένιος Σπαθάρης”
Τζιβελέκης Νικόλας
Καραγκιοζοπαίχτης, θεατρολόγος
Φακιολά Μαρία
Κοινωνική Ανθρωπολόγος, Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Χατζής Γιάννης
Καραγκιοζοπαίκτης, ερευνητής θεάτρου σκιών
Χοτζάκογλου Ανθή
Διδάκτωρ τμήματος Θεατρικών Σπουδών Εθνικού Καποδιστριακού ΠανεπιστημίουΑθηνών