Χωρίς τις πολυαναμενόμενες διατάξεις για την εκτός σχεδίου δόμηση τέθηκε σε δεκαήμερη δημόσια διαβούλευση το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Μετά το νέο «στοπ» από το Συμβούλιο της Επικρατείας, ο Θόδωρος Σκυλακάκης αποφάσισε να αποσύρει το συγκεκριμένο κεφάλαιο από το κείμενο που αναρτήθηκε στο opengov με τίτλο «Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους τομείς α) της διαχείρισης υδάτων, β) της διαχείρισης και προστασίας των δασών, γ) της αστικής ανθεκτικότητας και πολιτικής, δ) της καταπολέμησης της αυθαίρετης δόμησης, ε) της ενεργειακής ασφάλειας», κείμενο που εκτείνεται σε 123 άρθρα και τρία παραρτήματα, διατρέχοντας σχεδόν όλα τα πεδία ευθύνης του ΥΠΕΝ. Ξεχωρίζουν οι διατάξεις για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης, την αύξηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου, την επιτάχυνση της προώθησης του εθνικής σημασίας σχεδίου ανάπτυξης των υπεράκτιων αιολικών πάρκων και τη διαχείριση των υδάτων. Ειδικά για νερά, τα «φώτα» πέφτουν στον Οργανισμό Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας Ανώνυμη Εταιρεία, ένα Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, το οποίο θα αναλάβει αποκλειστικά τη διαχείριση των υδάτων σε ολόκληρη την Περιφέρεια.
Πρόκειται για μια εξέλιξη που έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις από φορείς, εργαζομένους και περιβαλλοντικές οργανώσεις, που υποστηρίζουν ότι η σύσταση του οργανισμού ανοίγει τον δρόμο για την ιδιωτικοποίηση του νερού. Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, στον ιδιωτικού δικαίου οργανισμό θα μεταφερθούν οι αρμοδιότητες για τα νερά της Θεσσαλίας που ανήκαν σε μια σειρά από φορείς (υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αποκεντρωμένη Διοίκηση, Περιφέρεια και δεκάδες οργανισμοί εγγείων βελτιώσεων). Ο οργανισμός θα αναλάβει την εκπόνηση και παρακολούθηση της εφαρμογής Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών και Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνου Πλημμύρας, την εκπόνηση master plan έργων αντιπλημμυρικής προστασίας, τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη συντήρηση αντιπλημμυρικών έργων (πλην των στρατηγικών που εκτελεί το υπουργείο Υποδομών), την κατασκευή, τον έλεγχο, τη συντήρηση και τη διοίκηση εγγειοβελτιωτικών έργων και δικτύου άρδευσης, με καθολική διαδοχή των αντίστοιχων οργανισμών εγγείων βελτιώσεων, κ.ά. Ουσιαστικά, το υπουργείο υιοθετεί σε μεγάλο βαθμό την πρόταση των Ολλανδών για τον τρόπο διαχείρισης των υδάτων της Θεσσαλίας, πρόταση που έχει αποδομηθεί από τις μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις της χώρας. Με άλλη διάταξη αφαιρείται από τους δήμους η αρμοδιότητα για την εκπόνηση μελετών και κατασκευών δικτύων, επιδιορθώσεων, καθαρισμού, συντήρησης και λειτουργίας τους για τα όμβρια ύδατα (φρεάτια και αγωγοί), και παραχωρείται στην ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ.
Τι αλλάζει στις κατεδαφίσεις αυθαιρέτων
Βασικότερη αλλαγή αποτελεί η μεταφορά της αρμοδιότητας ελέγχου από τις υπηρεσίες δόμησης στους επιθεωρητές Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ. Παράλληλα, το υπουργείο επενδύει στη σύγχρονη τεχνολογία, και συγκεκριμένα σε drones, δορυφορικές λήψεις, αεροφωτογραφίες, στη σύνδεση της νέας υπηρεσίας με την εφαρμογή e-adeies και σε ένα σύστημα αυτόματου εντοπισμού κάθε νέου αυθαίρετου κτίσματος, φιλοδοξώντας να επιτύχει την ταχύτατη καταγραφή, τον έλεγχο και την κατεδάφιση κάθε νέου αυθαίρετου κτίσματος. Επίσης, γίνεται για πρώτη φορά προτεραιοποίηση των κατεδαφίσεων και προτάσσονται όλα τα νέα αυθαίρετα κτίσματα, καθώς και σημαντικός αριθμός παλαιότερων αυθαίρετων που επιλέγονται με πολεοδομικά, χωροταξικά και περιβαλλοντικά κριτήρια. Συγκεκριμένα, δίνεται προτεραιότητα στην κατεδάφιση των νεότερων αυθαιρέτων, από το 2022 και προς τα πίσω, με παράλληλη αύξηση των κυρώσεων και των προστίμων. Στον προϋπολογισμό του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών εγγράφεται υποχρεωτικώς το απαραίτητο κονδύλι για τις κατεδαφίσεις όλων των αυθαίρετων κατασκευών των δύο προηγούμενων ετών, από το τρέχον έτος κατ’ ελάχιστον.
Ο παραβάτης του νόμου από τη στιγμή που θα γίνει η αυτοψία θα έχει περιθώριο 10 ημερών για να αποδείξει τη νομιμότητα της κατασκευής. Διαφορετικά, η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος ή του Υποδομών θα πρέπει να την κατεδαφίσει σε έναν μήνα. Θα δίνεται ωστόσο δυνατότητα προσφυγής κατά του πρωτοκόλλου κατεδάφισης στο Εφετείο, που θα πρέπει να εξετάσει την υπόθεση και να εκδώσει απόφαση εντός δυόμισι μηνών. Εκτός από την κατεδάφιση θα επιβάλλονται επίσης πρόστιμα ανέγερσης και μη έγκαιρης κατεδάφισης, ποινικές κυρώσεις, αναστολή της άδειας λειτουργίας της οικονομικής δραστηριότητας και διακοπή ρευματοδότησης.
Αυστηρότερο πλαίσιο για τις ρευματοκλοπές
Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ περιλαμβάνει επίσης προβλέψεις για την αντιμετώπιση των ρευματοκλοπών και «φρένο» στο καθεστώς της καθολικής υπηρεσίας. Συγκεκριμένα, τίθεται ρητός χρόνος παραμονής στην καθολική υπηρεσία (τέσσερις μήνες) για μη ευάλωτους καταναλωτές ρεύματος που δεν πληρώνουν τον λογαριασμό τους. Αντίθετα, εάν κάποιος εξοφλεί τους λογαριασμούς που εκδίδονται από τον εκάστοτε προμηθευτή καθολικής υπηρεσίας, μπορεί να μείνει σε αυτήν επ’ αόριστον. Ο συγκεκριμένος προμηθευτής υποχρεούται να προμηθεύει οικιακούς πελάτες και μικρές επιχειρήσεις με ισχύ παροχής μέχρι 25 kVA οι οποίοι είτε έχουν αδρανήσει σχετικά με το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής προμηθευτή είτε αδυνατούν να βρουν προμηθευτή στην απελευθερωμένη αγορά.
Όσον αφορά τις ρευματοκλοπές, σε περίπτωση αλλαγής χρήστη σε παροχή ηλεκτρικής ενέργειας επαγγελματικής κατηγορίας, ο καταναλωτής οφείλει να προσκομίσει νέα, επικαιροποιημένη υπεύθυνη δήλωση εγκαταστάτη, στην οποία ο αδειούχος ηλεκτρολόγος εγκαταστάτης θα βεβαιώνει και τη μη παραβίαση της μετρητικής διάταξης, με στόχο την ασφάλεια των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων και τον περιορισμό των ρευματοκλοπών. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η αφαίρεση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος του ηλεκτρολόγου, εάν ύστερα από αμετάκλητη απόφαση καταδικαστεί για συμμετοχή ή συνέργεια σε ρευματοκλοπή. Η εν λόγω ρύθμιση αποσκοπεί αφενός στο να δημιουργήσει έναν πρόσθετο μηχανισμό εντοπισμού ρευματοκλοπών στις παροχές με επαγγελματική χρήση, αφετέρου να θέσει αυστηρό πλαίσιο προκειμένου να αποτραπεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό η συμμετοχή με οποιονδήποτε τρόπο αδειούχων ηλεκτρολόγων εγκαταστατών στην τέλεση ρευματοκλοπών.
Βασίλης Παπακωνσταντόπουλος
