Από το 2026 τίθεται σε εφαρμογή μια νέα αρχιτεκτονική στον τρόπο με τον οποίο θα διαμορφώνονται οι συντάξεις, καθώς μπαίνουν σε τροχιά πλήρους εφαρμογής οι μηχανισμοί εξομάλυνσης των προσωπικών διαφορών. Οι ρυθμίσεις αυτές αφορούν τόσο παλαιούς όσο και νέους συνταξιούχους, με επιπτώσεις στις ετήσιες αυξήσεις, στη διαδικασία συμψηφισμού των διαφορών, αλλά και στη γενικότερη πορεία προσαρμογής του ασφαλιστικού συστήματος, στις αλλαγές που επέφερε η μεταρρύθμιση του 2016, που δημιούργησε παμπολλα προβλήματα .
Η «προσωπική διαφορά» ήταν ένα μεταβατικό εργαλείο που δημιουργήθηκε για να διασφαλίσει ότι οι συνταξιούχοι πριν από τον Νόμο Κατρούγκαλου δεν θα έβλεπαν σημαντικές μειώσεις στο μηνιαίο εισόδημά τους. Έτσι, το νέο –μειωμένο– ποσό που προέκυπτε από τον επανυπολογισμό δεν εφαρμόστηκε ποτέ στην πράξη. Η διαφορά αυτή κρατήθηκε ως «προσωπική διαφορά» και λειτουργεί μέχρι σήμερα ως «μαξιλάρι». Το 2026, όμως, η εικόνα αρχίζει να αλλάζει ριζικά προς όφελος των συνταξιούχων, που έχουν περάσει δύσκολα με τους μνημονιακούς νόμους της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ.
Το 2026 είναι η πρώτη χρονιά κατά την οποία η προσωπική διαφορά παύει να λειτουργεί με τη λογική της πλήρους «προστασίας» και μετατρέπεται σε μηχανισμό σταδιακής εξομάλυνσης. Ο βασικός στόχος του Υπουργείου Εργασίας είναι διπλός:
Να μειωθεί το χάσμα ανάμεσα σε παλιούς και νέους συνταξιούχους, το οποίο δημιουργήθηκε λόγω των διαφορετικών ασφαλιστικών κανόνων και του επανυπολογισμού.
Να συνδεθούν οι αυξήσεις των συντάξεων με πραγματικά δεδομένα, όπως ο δείκτης τιμών καταναλωτή και η αύξηση μισθών, χωρίς όμως η προσωπική διαφορά να λειτουργεί ως απόλυτος «τοίχος».
Την τελευταία τριετία δόθηκαν αυξήσεις στις κύριες συντάξεις, όμως για όσους είχαν μεγάλη προσωπική διαφορά, αυτές οι αυξήσεις «εξαφανίζονταν» μέσα στον συμψηφισμό. Από το 2026 η λογική αλλάζει.
Ο νέος μηχανισμός προβλέπει ότι από το 2026:
-Η προσωπική διαφορά δεν «καταργείται» με μία κίνηση, αλλά μειώνεται με σταδιακό συμψηφισμό.
-Οι αυξήσεις πλέον οδηγούν υποχρεωτικά σε μείωση της προσωπικής διαφοράς, ώστε το ποσό να τείνει σταδιακά να μηδενιστεί.
Για πρώτη φορά, μέρος της αύξησης θα καταλήγει και στην τελική καταβολή της σύνταξης, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου η προσωπική διαφορά είναι υψηλή.
Με άλλα λόγια, η προσωπική διαφορά δεν θα είναι πλέον το «μπλόκο» που θα απορροφά 100% της αύξησης. Ένα ποσοστό της ετήσιας αύξησης θα πηγαίνει στον συμψηφισμό και ένα άλλο ποσοστό θα εμφανίζεται στην τσέπη του συνταξιούχου.
Ποιοι κερδίζουν από το 2026
Υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες συνταξιούχων:
Α. Όσοι δεν έχουν καθόλου προσωπική διαφορά
Αυτοί θα συνεχίσουν να λαμβάνουν ολόκληρη την αύξηση που θα δίνεται κάθε χρόνο. Είναι η ομάδα που έχει ήδη δει τις μεγαλύτερες ωφέλειες τα τελευταία έτη.
Β. Όσοι έχουν μικρή προσωπική διαφορά
Αν η προσωπική διαφορά είναι μικρότερη από την αύξηση, τότε:
Η προσωπική διαφορά μηδενίζεται άμεσα, και το υπόλοιπο της αύξησης περνάει στην καθαρή μηνιαία σύνταξη. Αυτή η κατηγορία αναμένεται να δει αισθητές βελτιώσεις μέσα στο 2026.
Γ. Όσοι έχουν υψηλή προσωπική διαφορά
Αυτοί είναι οι πιο «δύσκολοι» φάκελοι. Η νέα ρύθμιση προβλέπει ότι:
-Δεν θα χάσουν χρήματα,
-Θα κερδίσουν όμως ένα μικρό μέρος της αύξησης στην τσέπη τους,
-Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης θα συνεχίσει να πηγαίνει στον συμψηφισμό, αλλά με χαμηλότερο ποσοστό απ’ ό,τι στο παρελθόν.
Έτσι, ακόμη και αυτοί που έχουν 40–120 ευρώ προσωπική διαφορά θα αρχίσουν να βλέπουν πραγματικές αυξήσεις στην καταβολή τους.
Ο νέος μηχανισμός δείχνει, ότι από το 2026 και μετα οι αυξήσεις θα λειτουργούν με την εξής λογική:
-Υπολογίζεται η ετήσια αύξηση των συντάξεων με βάση ΑΕΠ + πληθωρισμό.
-Καθορίζεται ποιο ποσοστό της αύξησης κατευθύνεται στην προσωπική διαφορά και ποιο στην τσέπη.
-Η προσωπική διαφορά μειώνεται σταδιακά, με στόχο να «σβήσει» σε ορίζοντα 3–7 ετών, ανάλογα με το ύψος της.
-Ο συνταξιούχος λαμβάνει πραγματική αύξηση, ακόμη κι αν η προσωπική διαφορά παραμένει υψηλή.
Οι παλαιοί συνταξιούχοι (πριν το 2016) είναι αυτοί που ωφελούνται περισσότερο, γιατί έως τώρα «μπλοκάρονταν» από την προσωπική διαφορά. Ο σταδιακός μηδενισμός της σημαίνει ότι:
-Θα αρχίσουν να λαμβάνουν αυξήσεις πραγματικές.
-Το χάσμα μεταξύ τους και των νέων συνταξιούχων θα μειώνεται.
-Το ασφαλιστικό σύστημα θα επανέλθει σε μια ισορροπία όπου δεν υπάρχουν μεγάλες αδικίες μεταξύ «παλαιών» και «νέων».
Οι νέοι συνταξιούχοι (μετά το 2016 ή με επανυπολογισμό) συνήθως δεν έχουν προσωπική διαφορά ή έχουν πολύ μικρή. Το 2026 θα συνεχίσουν να πάρουν κανονικές αυξήσεις, ενώ παράλληλα δεν κινδυνεύουν να δημιουργήσουν προσωπική διαφορά στο μέλλον. Οι αυξήσεις τους θα είναι «καθαρές» και δεν θα συμψηφίζονται.
Το 2026 δεν αποτελεί απλώς μια ακόμη χρονιά αυξήσεων. Αποτελεί τομή στη λειτουργία του ασφαλιστικού συστήματος. Η προσωπική διαφορά, το μεγαλύτερο αγκάθι της τελευταίας δεκαετίας, αρχίζει σταδιακά να αποσύρεται. Η διαδικασία είναι σταδιακή, αλλά είναι η πρώτη που οδηγεί με σαφήνεια σε τελικό μηδενισμό των διαφορών και σε πραγματικές αυξήσεις για όλους.
Το νέο σύστημα της περιόδου μετά το 2026 επιχειρεί να αποκαταστήσει παλιές αδικίες, να εξορθολογίσει τις συντάξεις και να επιτρέψει μια πιο ισορροπημένη πορεία στο ασφαλιστικό τα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για μια αλλαγή που αφορά εκατομμύρια συνταξιούχους και αναμένεται να επηρεάσει ουσιαστικά την καθημερινότητά τους, καθιστώντας το 2026 μια από τις χρονιές σταθμούς της μεταρρύθμισης.
