Η φωτιά που ξεκίνησε από ένα ελαττωματικό καλώδιο σε διαμέρισμα στον 15ο όροφο πολυκατοικίας στη δυτική Κίνα και σκότωσε τουλάχιστον 10 ανθρώπους, απειλεί τώρα να εξαπλωθεί σε όλη τη χώρα υπό τη μορφή διαδηλώσεων και διαμαρτυριών κατά της πολιτικής μηδενικής ανοχής στον κορωνοϊό και να προκαλέσει το μεγαλύτερο κύμα αντιδράσεων κατά του καθεστώτος επί Σι Τζινπίνγκ.
Οι πυροσβέστες άργησαν χαρακτηριστικά να αντιδράσουν στην πυρκαγιά στην Ουρούμτσι, στην επαρχία Σιντζιάνγκ και πολλοί πολίτες θεωρούν ότι το υπερβολικό έως αναίτιο κατά την άποψή τους λόκνταουν κατά της εξάπλωσης της Covid-19 εμπόδισε τα σωστικά συνεργεία ή παγίδευσε τα θύματα στα διαμερίσματά τους. Οι σχετικές διαψεύσεις των αρχών δεν έχουν πείσει, με αποτέλεσμα οι δρόμοι τόσο στη Σιντζιάνγκ όσο και σε πολλές μεγαλουπόλεις της κομμουνιστικής χώρας.
Οι διαμαρτυρίες εξαπλώνονται σαν την φωτιά από πόλη σε πόλη με τη μεγαλύτερη ένταση από την εποχή της διαμαρτυρίας των φοιτητών στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου πριν τρεις δεκαετίες.
Το σαββατοκύριακο που πέρασε χιλιάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν με κεριά και λουλούδια στα χέρια για να θρηνήσουν τα θύματα της πυρκαγιάς στην Ουρούμτσι. Σε πανεπιστήμια φοιτητές προέβησαν σε ολονυκτίες, κάποιοι κρατώντας λευκά χαρτιά στα χέρια ως βουβές διαμαρτυρίες κατά του καθεστώτος.
Στην οικονομική πρωτεύουσα Σαγκάη, κάποιοι κάτοικοι μάλιστα έφτασαν στο να ζητήσουν την αποχώρηση από την εξουσία του Κομμουνιστικού Κόμματος και του Σι Τζινπίνγκ, μια σπάνια και τολμηρή πρόκληση των αντανακλαστικών του αυταρχικού καθεστώτος του Πεκίνου.
Το ξέσπασμα αυτό έχει προκαλέσει νέα πίεση στον κ. Σι μόλις έναν μήνα μετά την εξασφάλιση και τρίτης θητείας στην ηγεσία του Κόμματος, πράγμα που σφράγισε την εικόνα του ως τον πλέον κυρίαρχο ηγέτη της Κίνας εδώ και δεκαετίες. Η γενικευμένη οργή έχει προκληθεί από τη δική του στρατηγική μηδενικής ανοχής του κορωνοϊού, που αποσκοπεί στην εξάλειψη των μολύνσεων μέσω λόκνταουν, καραντίνας και μαζικών τεστ.
Η Κίνα έχει έτσι κρατήσει χαμηλά τον (επίσημο) αριθμό θανάτων από Covid σε χαμηλά επίπεδα, αλλά έχει φέρει και σε ακινησία πολλές κινεζικές πόλεις, έχει εμποδίσει τη ζωή και τα ταξίδια εκατοντάδων εκατομμυρίων πολιτών και έχει οδηγήσει πολλές μικρές επιχειρήσεις σε κλείσιμο.
Σε αντίθεση με άλλες διαμαρτυρίες που είχαν συντεχνιακό ή και ταξικό υπόβαθρο, οι διαδηλώσεις κατά της πολιτικής για τον κορωνοϊό διαπερνούν όλα τα κοινωνικά, οικονομικά και επαγγελματικά στρώματα. Ούτε έχουν γεωγραφικούς περιορισμούς. Συμμετέχουν από μετανάστες εργάτες που δεν βρίσκουν τρόφιμα ως φοιτητές σε πανεπιστήμια και επαγγελματίες που ασφυκτιούν από τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς.
Οι μεγαλύτεροι φόβοι του Κομμουνιστικού Κόμματος εστιάζουν σε μια πιθανή συνεργασία πολλών διαφορετικών ομάδων κατά του καθεστώτος, όπως είχε συμβεί με τον ξεσηκωμό στην Πλατεία της Ουράνιας Γαλήνης το 1989 που καταπνίγηκε με τεθωρακισμένα. Τέτοια συνεργασία ακόμη δεν έχει σημειωθεί.
Μέχρι τουλάχιστον τη Δευτέρα το πρωί οι κορυφαίοι Κινέζοι αξιωματούχοι, περιλαμβανομένου του κ. Σι, έχουν αποφύγει να σχολιάσουν τις έντονες διαμαρτυρίες του σαββατοκύριακου, ενώ σιωπή τηρούν και τα κομματικά ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όμως, καθώς και οι ξένοι ανταποκριτές δείχνουν μια άλλη εικόνα, λίαν ανησυχητική για το καθεστώς.
Ενώ πολλοί διαδηλωτές περιόρισαν τις φωνές τους στη χαλάρωση των περιορισμών για τον κορωνοϊό, ορισμένοι άδραξαν την ευκαιρία να διατυπώσουν ευρύτερα πολιτικά αιτήματα, συνδέοντας τη δρακόντεια εμβέλεια του «μηδενικής Covid» με το αυταρχικό σύστημα της χώρας.
Την Κυριακή, εκατοντάδες φοιτητές συγκεντρώθηκαν στην πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου Τσιγκχουά, στο βορειοδυτικό Πεκίνο, όπου τους έχει απαγορευτεί σε μεγάλο βαθμό να φύγουν εδώ και εβδομάδες λόγω των περιορισμών για τον Covid. «Δημοκρατία και κράτος δικαίου. Ελευθερία έκφρασης», φώναζε το πλήθος.
Σε άλλη διαδήλωση στη Σαγκάη, ακούστηκαν φωνές όπως «δεν θέλουμε ψέματα, θέλουμε σεβασμό. Δεν θέλουμε έναν ηγέτη, θέλουμε να ψηφίζουμε».
Στη Γουχάν, τη φερόμενη ως πηγή της πανδημίας, το πλήθος εξαγριωμένο γκρέμισε τα εμπόδια που έχουν τοποθετηθεί στους δρόμους για να εφαρμόσουν τα τοπικά λόκνταουν.
Ένας δημοσιογράφος του BBC, ο Εντ Λόρενς, συνελήφθη από την αστυνομία κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων. Σε δήλωσή του, το BBC ανέφερε αργότερα ότι «κατά τη σύλληψή του, ξυλοκοπήθηκε και κλωτσήθηκε από την αστυνομία» προτού αφεθεί ελεύθερος. Δεν ήταν σαφές εάν κατηγορήθηκε για κάτι. Ο βρετανικός τηλεοπτικός οργανισμός είπε ότι οι αξιωματούχοι εξήγησαν ότι είχε συλληφθεί… «για το καλό του σε περίπτωση που κολλούσε Covid από το πλήθος». «Δεν το θεωρούμε αξιόπιστη εξήγηση», ανέφερε το BBC.
Έτσι ο κ. Σι βαδίζει πάνω σε τεντωμένο σκοινί. Πρέπει να αντιδράσει στο διογκούμενο κύμα διαδηλώσεων, αλλά τυχόν σκληρή κατάπνιξή του μπορεί να προξενήσει γενική δυσαρέσκεια την οποία δεν θα μπορούν να ελέγξουν οι αρχές. Την ίδια ώρα τα κρούσματα αυξάνονται, ακυρώνοντας και την πολιτική μηδενικής ανοχής.
«Η άμεση πρόκληση είναι πώς θα συνεχίσουν την πολιτική της μηδενικής ανοχής όταν υπάρχουν τόσες αντιδράσεις. Αυτή είναι μια απόφαση που πρέπει να ληφθεί τις επόμενες 48 με 72 ώρες», τονίζει στους Τάιμς της Νέας Υόρκης ο Πέι Μινσίν, καθηγητής διακυβέρνησης στο Κολέγιο Κλέρμοντ ΜακΚέννα στις ΗΠΑ. «Μπορείς να συλλάβεις ανθρώπους και να τους φυλακίσεις, αλλά ο ιός θα παραμείνει εκεί. Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις, μόνο σκληρές επιλογές» για τον Σι Τζινπίνγκ, προσθέτει.
