Του Βασίλη Ταλαμαγκα
Η τραγωδία στα Τέμπη, που στοίχισε τη ζωή σε 57 ανθρώπους, παραμένει ανεξίτηλη στη συλλογική μνήμη της ελληνικής κοινωνίας. Έναν χρόνο μετά, η δικαστική και κοινωνική διάσταση της υπόθεσης συνεχίζει να συγκλονίζει, ενώ τα πορίσματα που συντάσσονται από διάφορους εμπλεκόμενους φορείς εγείρουν κρίσιμα ερωτήματα, προκαλώντας τριγμούς στην πολιτική σκηνή και στη Δικαιοσύνη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν τα πορίσματα των εμπειρογνωμόνων που όρισαν οι οικογένειες των θυμάτων — πορίσματα που αποκαλύπτουν μια εφιαλτική πραγματικότητα, πέραν του αφηγήματος περί “ανθρώπινου λάθους”.
Το ανεξάρτητο πόρισμα των τεχνικών συμβούλων των οικογενειών, παραδόθηκε στον εφέτη ανακριτή και περιλαμβάνει 20 κρίσιμες παραλείψεις και αστοχίες. Σε αντίθεση με τα επίσημα πορίσματα που δίνουν έμφαση στο λάθος του σταθμάρχη, το ανεξάρτητο αυτό έγγραφο αναδεικνύει ένα σύστημα σιδηροδρομικής ασφάλειας υπό διάλυση:
-Έλλειψη τηλεδιοίκησης: Το δίκτυο λειτουργούσε χωρίς κεντρική διαχείριση της κυκλοφορίας, παρά τις σχετικές υποχρεώσεις.
-Απουσία λειτουργικής φωτοσήμανσης: Αν υπήρχε σήμανση, οι μηχανοδηγοί θα είχαν δει το σήμα και θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη σύγκρουση.
-Ελλιπής επικοινωνία: Η χρήση απαρχαιωμένων μεθόδων, όπως ασύρματων χειρός και κινητών τηλεφώνων, κατέστησε αδύνατη τη σωτήρια επικοινωνία.
-Ανεπαρκής εκπαίδευση προσωπικού: Καταγράφεται ελλιπής επιμόρφωση και αμφίβολες διαδικασίες πιστοποίησης.
-Άγνωστη καύσιμη ύλη: Ξυλόλιο και άλλες ουσίες εντοπίστηκαν στα βαγόνια, χωρίς να δικαιολογείται η παρουσία τους από τα υλικά κατασκευής.
Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί η εύρεση ξυλόλιου και άλλων υλικών που συνέβαλαν στη γρήγορη ανάφλεξη του πρώτου βαγονιού. Οι εμπειρογνώμονες των οικογενειών επισημαίνουν ότι η φωτιά αυτή δεν εξηγείται μόνο από τα υπάρχοντα υλικά του τρένου, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο μεταφοράς επικίνδυνων ουσιών χωρίς πρωτόκολλα.
Οι οικογένειες των θυμάτων έχουν καταθέσει ενστάσεις ακυρότητας κατά του επίσημου πορίσματος των δικαστικών πραγματογνωμόνων, καταγγέλλοντας ότι δεν ενημερώθηκαν για τον ορισμό τους και ότι η διαδικασία έγινε χωρίς διαφάνεια. Το ανεξάρτητο πόρισμα, αν και κατατέθηκε επισήμως, αντιμετώπισε «φίλτρα» νομιμότητας, καθώς ο ανακριτής ζήτησε τους τίτλους σπουδών και τις άδειες των τεχνικών συμβούλων — κίνηση που οι οικογένειες χαρακτηρίζουν ως απόπειρα υποβάθμισης ή και απαξίωσης των πορισμάτων.
Το τελευταίο πόρισμα Καρωνη αποδίδει με «ηξεις αφίξεις» την αιτία της πυρόσφαιρας στα λάδια σιλικόνης της μηχανής του τρένου .
Σε μια τέτοια τραγωδία οι αντιπαραθέσεις θα συνεχίσουν να υπάρχουν και οι πάντες θα είναι καχύποπτοι . Για να αντιμετωπιστεί αυτή η καχυποψία της κοινωνίας που έχει ήδη δικάσει και καταδικάσει, η δικαστικη αρχή θα έπρεπε να πάρει και τρεις η τέσσερεις ακόμα πραγματογνωμοσύνες από τα πλέον εξειδικευμένα πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού , με εκ των προτέρων δέσμευση ολων ότι θα γίνουν σεβαστά τα συμπεράσματα τους .
Η κοινωνία και οι συγγενείς των θυμάτων θέλουν να απαντηθεί ένα κρίσιμο ερώτημα: Θα αποδοθούν πλήρεις ευθύνες σε όλα τα επίπεδα ή θα θαφτεί η αλήθεια κάτω από «τεχνικές λεπτομέρειες» και πολιτικά συμφέροντα;
Η Πολιτεία οφείλει να ακούσει τις φωνές τους .
