Στρατιωτική ισχύς και διπλωματία: η Ευρώπη , η Ρωσία και ο ρόλος της Ελλάδας

Του Χρήστου Καπούτση

Η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Ο Βλαντίμιρ
Πούτιν προειδοποιεί: η Ρωσία δεν επιδιώκει πόλεμο, αλλά αν
η Ευρώπη τον επιλέξει, είναι έτοιμη να πολεμήσει.
Καταγγέλλει την ευρωπαϊκή απουσία από ουσιαστική
ειρηνευτική ατζέντα και την υπονόμευση των
διαπραγματεύσεων Τραμπ‑Μόσχας. Ταυτόχρονα, η σύλληψη
της Federica Mogherini για απάτη και διαφθορά αποκαλύπτει
βαθιά κρίση στους θεσμούς της Ε.Ε., πλήττοντας τη στρατηγική
αυτονομία και την αξιοπιστία της. Η σύλληψη της Federica
Mogherini, πρώην αντιπροέδρου της Κομισιόν και ύπατης
εκπροσώπου της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική, στις 2
Δεκεμβρίου 2025 από τις βελγικές αρχές, έγινε στο πλαίσιο
έρευνας της EPPO για πιθανή απάτη, διαφθορά και σύγκρουση
συμφερόντων
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στρατιωτικοποιείται όσο ποτέ άλλοτε,
υιοθετώντας το σχέδιο «Schengen 2027», την πρωτοβουλία
SAFE και κονδύλια άνω του 1 τρισ. ευρώ για εξοπλισμούς. Η
Ε.Ε. μετατρέπεται από οικονομικό γίγαντα και στρατιωτικό
νάνο σε έναν πολιτικό οργανισμό με ισχυρή στρατιωτική
πυγμή, αναγνωρίζοντας τη Ρωσία ως υπαρκτή απειλή. Η
Μόσχα απαντά άμεσα: η «ετοιμότητα» αντικαθιστά τις παλιές
ειρωνικές νύξεις του Κρεμλίνου , που χαρακτήριζε τις δηλώσεις
της Καγια Καλας, ότι η Ρωσία ετοιμάζεται να εισβάλει στην
Ευρώπη, ως γελοίες.
Η αντίδραση της Μόσχας ήρθε άμεση και εντυπωσιακά ωμή.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, εγκαταλείποντας τις ειρωνικές νύξεις
του παρελθόντος, δήλωσε ότι η Ρωσία «δεν επιθυμεί πόλεμο
με την Ευρώπη», αλλά είναι πλήρως έτοιμη αν οι Ευρωπαίοι

αποφασίσουν να τον προκαλέσουν. Η δήλωση δεν είναι
απλώς στρατηγική προειδοποίηση. Είναι τοποθέτηση σε νέο
πλαίσιο αντιπαράθεσης.
Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι το πολιτικό διαχωριστικό που
εισάγει το Κρεμλίνο: άλλο η Ευρώπη, άλλο οι Ηνωμένες
Πολιτείες υπό τον Ντόναλντ Τραμπ. Ένα ρωσικό αφήγημα που
θέλει την Ουάσιγκτον υπέρ της ειρήνης… και τους Ευρωπαίους
υπέρ της συνέχισης του πολέμου στην Ουκρανία.
Για πρώτη φορά μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η κατάσταση
διαμορφώνεται ως εξής:
η Ε.Ε. και η Ρωσία κινούνται σε μονοπάτι στρατηγικής
σύγκρουσης, ενώ οι ΗΠΑ στέκονται στο περιθώριο.
Σε αυτό το νέο πλαίσιο, η Ελλάδα δεν παρακολουθεί
παθητικά. Με το ελληνικό δόγμα αποτροπής στο Αιγαίο,
σύγχρονα πυραυλικά, drones, αισθητήρες και συνεργασία με
το Ισραήλ, η χώρα εντάσσει το αιγαιακό πρότυπο στον
ευρωπαϊκό σχεδιασμό, απελευθερώνοντας το Πολεμικό
Ναυτικό για επιχειρήσεις ευρύτερης στρατηγικής εμβέλειας. Οι
νέες φρεγάτες Belh@rra και οι εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ
επιτρέπουν στην Ελλάδα να προβάλει αποτρεπτική ισχύ από
την Ανατολική Μεσόγειο έως τη Μαύρη Θάλασσα και να
συνδράμει αποφασιστικά σε επιχειρησιακά στρατιωτικά
σχέδια του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε..
Στο πεδίο της στρατιωτικής διπλωματίας, η Ελλάδα λειτουργεί
ως κόμβος γεωπολιτικής σύνδεσης: η παρουσία της στις
ευρωατλαντικές ασκήσεις, η διαλειτουργικότητα με το ΝΑΤΟ
και η ενεργή συμμετοχή σε ευρωπαϊκά επιχειρησιακά σχέδια,
την καθιστούν πυλώνα σταθερότητας και διπλωματικής
επιρροής. Η στρατιωτική ισχύς μετατρέπεται σε εργαλείο
διαπραγμάτευσης, προκειμένου να εξασφαλιστεί αποτροπή
χωρίς να κλιμακωθεί η ένταση, και η Ελλάδα θέτει το πρότυπό
της ως υπόδειγμα συνδυασμού αποτρεπτικής ικανότητας και
διπλωματικής στρατηγικής. Η πρόσφατη παρουσία του
Υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια στο Συμβούλιο

Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., σε σύνθεση Υπουργών
Άμυνας, δεν ήταν μια ακόμη τυπική διπλωματική εμφάνιση.
Με τη δέσμη προτάσεων που κατέθεσε ο Ν.ΔΕΝΔΙΑΣ για την
«ολιστική προστασία» του ευρωπαϊκού χώρου έως το 2030, η
Ελλάδα έδειξε ότι επιδιώκει να τοποθετήσει τον εαυτό της
στον πυρήνα των νέων ευρωατλαντικών δογμάτων ασφαλείας.
Το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι τι θέλει η Ρωσία. Είναι αν η
Ευρώπη έχει συνειδητοποιήσει την ιστορική ευθύνη της.
Η στρατιωτικοποίηση σημαίνει πρωταγωνιστικό ρόλο και
κάθε λάθος εκτίμησης μπορεί να μετατρέψει την αποτροπή σε
οδυνηρή καταστροφή. Η Μόσχα το ξεκαθάρισε: «Είμαστε
έτοιμοι τώρα, για στρατιωτική σύγκρουση με την Ε.Ε.».
Το ερώτημα είναι αν η Ευρώπη ξέρει τι κάνει.
Γιατί, σε αυτή τη γεωπολιτική σκακιέρα, το μεγαλύτερο
λάθος δεν είναι να υποτιμήσεις τον αντίπαλο.
Είναι να υπερεκτιμήσεις τον εαυτό σου.
Άρα, το μεγαλύτερο λάθος της Ευρώπης θα ήταν να
υπερεκτιμήσει τον εαυτό της…