Η ΕΥΠ έδωσε στη δημοσιότητα 58 Απόρρητα Δελτία Πληροφοριών που συνέταξαν τα αρμόδια στελέχη της τότε Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΚΥΠ) για τους δύο μήνες του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, με αφορμή τη συμπλήρωση των 50 χρόνων από την Εθνική τραγωδία.
Η ΕΥΠ αποχαρακτηρίζει για πρώτη φορά αρχειακό της υλικό σύμφωνα με τον Νόμο 3649/2008 που εκδόθηκε επί Διοικήσεως του Πρέσβη Ιωάννη Κοραντή και Κυβερνήσεως Κώστα Καραμανλή. Στο συγκεκριμένο Άρθρο 3, Παρ. 4, Εδάφιο β, αναφέρεται χαρακτηριστικά:
«Άρθρο 3 Συγκρότηση − Διάρθρωση
4. Στην Ε.Υ.Π. λειτουργεί:
β. Υπηρεσία Ιστορικού Αρχείου, που υπάγεται απευθείας στον Διοικητή της Ε.Υ.Π., με κύριο έργο την ταξινόμηση και αξιοποίηση των εγγράφων και του οπτικοακουστικού υλικού. Τα έγγραφα και το υλικό αυτό αποχαρακτηρίζονται μετά την πάροδο 50ετίας, με απόφαση του Διοικητή της Ε.Υ.Π., ύστερα από γνώμη Τριμελούς Επιτροπής Αποχαρακτηρισμού, που συγκροτείται από υπαλλήλους της Ε.Υ.Π., με απόφαση του ιδίου. Εξαιρούνται από τον αποχαρακτηρισμό τα έγγραφα και υλικά που βρίσκονται στο στάδιο της μηχανοργάνωσης, όσα έχουν φθαρεί και απαιτείται η συντήρησή τους, καθώς και εκείνα η δημοσιοποίηση των οποίων θα μπορούσε να επιφέρει βλάβη στα εθνικά συμφέροντα ή σε δικαιώματα που απορρέουν από την προσωπικότητα».
Τα αποχαρακτηριζόμενα σήμερα έγγραφα αφορούν στην περίοδο από τον Ιούλιο μέχρι και τον Αύγουστο του 1974. Πρόκειται για ένα ημερολόγιο των εξελίξεων της περιόδου, όπως αυτά καταγράφηκαν από την Υπηρεσία, χωρίς όμως να αφορούν την ίδια, αλλά δράσεις τρίτων.
Τα αποχαρακτηρισμένα Δελτία Πληροφοριών της ΕΥΠ
«… Θεωρήσαμε ότι η χρονική συγκυρία είναι κατάλληλη. Καθώς δε, το υπάρχον νομικό πλαίσιο δίνει το δικαίωμα στην Υπηρεσία να απελευθερώσει, με συγκεκριμένη, αναλυτικά περιγραφόμενη διαδικασία, επιλεγμένα έγγραφά της, με την προϋπόθεση να έχουν συμπληρωθεί 50 χρόνια από τότε που συντάχθηκαν, και πλέον, από τα γεγονότα της Κύπρου, έχουν μεσολαβήσει ακριβώς 50 χρόνια, …», αναφέρει σε δήλωσή του χαρακτηριστικά ο Διοικητής της ΕΥΠ.
Από την πλευρά του ο Καθηγητής Ιστορίας του ΕΚΠΑ, Γενικός Γραμματέας του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου στο δικό του σημείωμα με το οποίο επιχειρεί μια πρώτη αποτίμηση του υλικού, χαρακτηρίζει κρίσιμης σημασίας το υλικό, τονίζοντας ότι, συνδυαζόμενο με τις άλλες διαθέσιμες πηγές, θα συμβάλλει στην προσπάθεια συγκρότησης μιας συνολικής εικόνας των καθοριστικών εκείνων γεγονότων.
«… Σε διεθνές επίπεδο, η πρόσβαση πολιτών και ερευνητών σε παρόμοια έγγραφα των υπηρεσιών πληροφοριών δεν είναι στοιχείο αυτονόητο. Οι περισσότερες χώρες στον κόσμο δεν την επιτρέπουν. Είναι πρωτίστως υπηρεσίες δυτικών χωρών – και όχι όλων – που δίνουν στη δημοσιότητα έγγραφά τους (φυσικά μετά την παρέλευση ενός εύλογου χρονικού διαστήματος το οποίο ορίζεται από τη σχετική νομοθεσία), αλλά ακόμη και τούτο είναι μια πολύ πρόσφατη εξέλιξη. Άλλωστε, είναι γνωστή η περίπτωση των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, των οποίων ακόμη και η ύπαρξη δεν επιβεβαιωνόταν επισήμως μέχρι πριν λίγες δεκαετίες, κάτι που συντηρούσε και έναν θρύλο (όχι πάντοτε ακριβή, καθώς επέτεινε μια υπερβολική αίσθηση δέους), γύρω από τις δραστηριότητές τους.
Το υλικό που διατίθεται είναι συγκεκριμένο. Πρόκειται για τα Δελτία Πληροφοριών σχετικά με την Κύπρο και την Τουρκία τα οποία απευθύνονταν κατά βάση σε στρατιωτικές υπηρεσίες, που έτσι τηρούνταν ενήμερες σε καθημερινή βάση για τις πολιτικές εξελίξεις αλλά και για τις κινήσεις των στρατιωτικών δυνάμεων της γείτονος και σε γεωγραφικά πεδία γειτνίασης με την Ελλάδα αλλά και γενικότερα στον τουρκικό χώρο καθώς και στην Κύπρο.», υπογραμμίζει ενδεικτικά.
Αποχαρακτηρισμένο έγγραφο της 1ης Ιουλίου 1974
