Παραδεκτή κρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) η Προσφυγή του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη για την παρακολούθησή του από την ΕΥΠ για λόγους «Εθνικής Ασφαλείας» επί 2,5 μήνες, από τις 20 Ιουνίου μέχρι τις 18 Αυγούστου του 2020.
Ο δημοσιογράφος ζητά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να αναγνωρίσει ότι η ελληνική νομοθεσία που διέπει την άρση απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας (μυστικές παρακολουθήσεις) παραβιάζει το άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και συγκεκριμένα το δικαίωμα του κάθε πολίτη στην ιδιωτική του ζωή.
Η υπόθεση αναμένεται να εκδικαστεί εντός Ιουνίου, αφού οι δύο πλευρές -το ελληνικό Δημόσιο και και ο δημοσιογράφος- θα έχουν καταθέσει τις επίσημες θέσεις του στα προκαταρκτικά ερωτήματα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Εκτός απροόπτου, η σχετική απόφαση θα ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο.
Από την παρακολούθηση για λόγους «Εθνικής Ασφαλείας» μέχρι το ΕΔΔΑ
Υπενθυμίζεται ότι την επίμαχη περίοδο της παρακολούθησής του, ο Θανάσης Κουκάκης κάλυπτε θέματα όπως η δικαστική εξέλιξη του σκανδάλου Τράπεζας Πειραιώς – Λογοθέτη, υποθέσεις αποδέσμευσης περιουσιακών στοιχείων προσώπων που κατηγορούνταν για ξέπλυμα χρήματος, συμβάσεις σχετικά με αμυντικές δαπάνες, υποθέσεις ξένων επενδυτών που απέκτησαν ξενοδοχεία στην Ελλάδα και ενισχύθηκαν από τον αναπτυξιακό νόμο, δαπάνες των υπουργείων Μετανάστευσης, της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, καθώς και των υπουργείων Προστασίας του Πολίτη και Δικαιοσύνης που χαρακτηρίστηκαν απόρρητες.
Υποπτευόμενος ότι οι τηλεφωνικές του συνομιλίες υποκλέπτονταν από την ΕΥΠ, υπέβαλε στις 12 Αυγούστου 2020 καταγγελία ενώπιον της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), ζητώντας να ενημερωθεί για το κατά πόσον οι τηλεφωνικές του επικοινωνίες, που αφορούσαν δύο αριθμούς κινητής τηλεφωνίας και ένα σταθερό τηλέφωνο, είχαν υποκλαπεί.
Στις 15 Απριλίου 2022, η δημοσιογραφική έρευνα των Reporters United αποκάλυψε ότι την 1η Ιουνίου 2020 η ΕΥΠ είχε ζητήσει δίμηνη άρση του απορρήτου του αριθμού κινητού τηλεφώνου του δημοσιογράφου και στις 13 Ιουλίου 2020 είχε ζητήσει δίμηνη παράταση του μέτρου, επικαλούμενη λόγους Εθνικής Ασφάλειας. Σύμφωνα με τη δημοσιογραφική έρευνα, την ίδια ακριβώς ημερομηνία υποβολής της καταγγελίας του κ. Κουκάκη, η ΕΥΠ ζήτησε τον τερματισμό της παρακολούθησής του. Η άρση, η παράτασή της και η λήξη διατάχθηκαν από την αρμόδια Εισαγγελέα για την ΕΥΠ, Βασιλική Βλάχου.
Το άρθρο 5 § 9 του ν. 2225/1994, όπως ίσχυε τότε, προέβλεπε ότι μετά τη λήξη του μέτρου της άρσης του απορρήτου, η ΑΔΑΕ μπορούσε να ενημερώσει τους ενδιαφερόμενους για το επιβληθέν μέτρο, εφόσον δεν διακυβεύεται έτσι ο σκοπός του. Στις 10 Μαρτίου 2021 η ΑΔΑΕ ρώτησε την αρμόδια Εισαγγελέα αν πληρούνται οι νομικές προϋποθέσεις για την ενημέρωσή του σχετικά με το μέτρο.
Στις 31 Μαρτίου 2021 το άρθρο 5 § 9 του νόμου 2225/1994 τροποποιήθηκε έτσι ώστε η ΑΔΑΕ να μπορεί να ενημερώνει τους ενδιαφερόμενους μόνο στην περίπτωση που το μέτρο είχε επιβληθεί στο πλαίσιο σοβαρών αδικημάτων, αποκλείοντας τη δυνατότητα αυτή για μέτρα που επιβλήθηκαν για λόγους Εθνικής Ασφάλειας. Η διάταξη αυτή ίσχυε και για μέτρα που είχαν ληφθεί πριν από τη δημοσίευση της τροποποιημένης διάταξης (ν. 4790/2021).
Στις 29 Ιουλίου 2021 η ΑΔΑΕ του απάντησε ότι δεν υπήρξε παραβίαση της σχετικής νομοθεσίας.
Στις 28 Μαρτίου 2022 ο δημοσιογράφος ενημερώθηκε, κατόπιν ανάλυσης που διενήργησε το Citizen Lab του Munk School of Global Affairs and Public Policy του Πανεπιστημίου του Τορόντο, ότι το κινητό του τηλέφωνο είχε μολυνθεί από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο του 2021 από κατασκοπευτικό λογισμικό Predator.
Στις 6 Απριλίου 2022, υπέβαλε νέα καταγγελία ενώπιον της ΑΔΑΕ ζητώντας ενδελεχή έρευνα, ενώ στις 4 Μαΐου 2022 απευθύνθηκε στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας και, εκ νέου, στις 13 Μαΐου 2022 στην Αρχή για την Ασφάλεια των Επικοινωνιών και την Προστασία του Απορρήτου.
