Η Αθήνα κρύβει συνεχώς, απροσδόκητες εκπλήξεις. Μέσα σε μόλις 200 μέτρα, τρεις στάσεις, υπάρχουν πέντε έργα τέχνης εντελώς δωρεάν.
Μια τυχαία σειρά γεγονότων δημιούργησε μια μίνι υπαίθρια γκαλερί, σε κεντρικό σημείο της Αθήνας. Που συναντιούνται το μάρμαρο, το μέταλλο και το γυαλί, σε έναν φιλοσοφικό διάλογο στον δημόσιο χώρο της πόλης, που μπορείς να ανακαλύψεις ακόμα και εν κινήσει, μέσα από το αυτοκίνητο;
Στάση 1-Πλατεία Μεγάλης του Γένους η Σχολή
Βρίσκεστε ακριβώς δίπλα στον εμβληματικό «Δρομέα» του Κώστα Βαρώτσου. Κατασκευασμένο από χιλιάδες θραύσματα πράσινου γυαλιού και σίδηρο, αυτός ο γίγαντας των 12 μέτρων συμβολίζει την αιώνια πρόοδο.
Το έργο φιλοτεχνήθηκε το 1988 επί δημαρχίας Μιλτιάδη Έβερτ και τοποθετήθηκε αρχικά στην Πλατεία Ομονοίας. Ωστόσο, το 1993, λόγω των εργασιών κατασκευής του Μετρό στην Ομόνοια, οι δονήσεις, σε συνδυασμό με το μεγάλο του βάρος, δημιουργούσαν προβλήματα στην παραμονή του στο σημείο. Μετά από διαμάχες, το έργο μεταφέρθηκε το 1994 στη σημερινή του θέση, όπου και μετονομάστηκε η πλατεία σε Πλατεία Μεγάλης του Γένους Σχολής.
Το γλυπτό απεικονίζει μια ανθρώπινη φιγούρα εν κινήσει, σαν να τρέχει ή να πηδάει, και είναι φτιαγμένο εξ ολοκλήρου από διαδοχικά κομμάτια γυαλιού. Το γυαλί προσδίδει στο έργο μια μοναδική διαφάνεια και εφήμερη όψη, ενώ η αίσθηση της κίνησης συμβολίζει τη διαρκή πρόοδο και εξέλιξη.
Ο Δήμος Αθηναίων, σε συνεργασία με την karcher, μόλις ολοκλήρωσε τον καθαρισμό του εμβληματικού γλυπτού.
Με ειδικό εξοπλισμό υψηλής ακρίβειας και τριπλή διαδικασία καθαρισμού, το αγαπημένο τοπόσημο της πόλης ανανεώθηκε και παραμένει σύμβολο κίνησης, ενέργειας και προόδου.
Οπότε τώρα απλά περιμένετε να τον χτυπήσει ο ήλιος.
Στάση 2- Πρόσοψη Conrad Athens / Πρώην Hilton
Κοιτάξτε απέναντι! Ολόκληρη η πλευρά του ξενοδοχείου καλύπτεται από μία τεράστια, εκπληκτική Ανάγλυφη Σύνθεση του θρυλικού Γιάννη Μόραλη. Πρόκειται για μία μεγάλη μαρμάρινη ζωφόρο που αντλεί έμπνευση από την Αρχαία Ελληνική τέχνη και τη φιλοξενία.
Το έργο του Γιάννη Μόραλη στο Χίλτον Αθηνών είναι ένα από τα πιο εμβληματικά παραδείγματα της ένταξης της τέχνης στη δημόσια αρχιτεκτονική στην Ελλάδα του 20ού αιώνα.
Η θεματολογία του έργου έχει αρχαϊκή και ελληνική αναφορά, με στόχο να προσδώσει μια «ελληνική πινελιά» στο τότε καινούργιο, μοντέρνο, και κοσμοπολίτικο κτίριο. Ο ίδιος ο Μόραλης αναφέρεται σε στοιχεία όπως: η Αθηνά με την ασπίδα, ο βωμός και οι Κανηφόρες (που συμβολίζουν την προσφορά προς τον ξένο), οι Αυλητρίδες (που συμβολίζουν τη διασκέδαση), το άρμα και η τριήρης (που συμβολίζουν το ταξίδι), μία κουκουβάγια (σύμβολο της Αθήνας).
Την εποχή που χτιζόταν το Χίλτον (1958-1963), ήταν ένα από τα πρώτα μεγάλα, πολυτελή ξενοδοχεία διεθνών προδιαγραφών στην Αθήνα και σήμανε τον εκσυγχρονισμό της πόλης. Οι αρχιτέκτονες (Βουρέκας, Βασιλειάδης, Στάικος) είχαν ως φιλοσοφία να ενσωματώσουν την τέχνη στο κτίριο, δίνοντάς του ελληνικό χαρακτήρα.
Ο Μόραλης, ως καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και ήδη καταξιωμένος, επιλέχθηκε προσωπικά για να διακοσμήσει τις εξωτερικές όψεις. Η ανάθεση ήταν τόσο μεγάλη και σημαντική, που ο Μόραλης έπρεπε να πάρει ειδική άδεια από το Πολυτεχνείο για να λείψει από τα διδακτικά του καθήκοντα και να αφιερωθεί στο έργο.
Ο Μόραλης δεν ήταν αρχιτεκτονικός γλύπτης. Ήταν ζωγράφος. Η πρόκληση ήταν να μεταφέρει τη δισδιάστατη ζωγραφική του σκέψη σε μια τρισδιάστατη, μνημειακή ανάγλυφη επιφάνεια. Το ανάγλυφο κάλυπτε εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα, απαιτώντας σχεδιασμό που να λειτουργεί σε τεράστια κλίμακα, αλλά και να είναι αρμονικό, αν και ορατό από μεγάλη απόσταση.
Η εκτέλεση έγινε πάνω στο πεντελικό μάρμαρο που κάλυπτε το κτίριο. Η δυσκολία ήταν ότι ο Μόραλης σχεδίαζε το έργο του απευθείας πάνω στα μάρμαρα, τα οποία στη συνέχεια σκαλίζονταν από εξειδικευμένους λιθοξόους και συνεργάτες του (όπως ο γλύπτης Γιώργος Γεωργιάδης). Ο ρόλος του Μόραλη ήταν να επιβλέπει και να διορθώνει την εκτέλεση του σχεδίου στο μάρμαρο. Ο Μόραλης έπρεπε να λάβει υπόψη του το φως, τη σκιά και την οπτική γωνία του περαστικού. Η σύνθεση είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε οι σκιές που πέφτουν στα ανάγλυφα να αλλάζουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, προσδίδοντας στο έργο συνεχή κίνηση και δυναμισμό.
Το έργο του Μόραλη στην πρόσοψη του Χίλτον (το οποίο πρόσφατα ανακαινίστηκε και μετεξελίχθηκε στον προορισμό «The Ilisian» με το ξενοδοχείο Conrad Athens), θεωρείται τοπόσημο της μεταπολεμικής Αθήνας και σημάδεψε την αρχιτεκτονική και την εικαστική σκηνή της εποχής, εγκαινιάζοντας ουσιαστικά τη συνεργασία αρχιτεκτόνων και καλλιτεχνών σε μεγάλα δημόσια κτίρια. Οι προσόψεις με τις συνθέσεις του Γιάννη Μόραλη διατηρήθηκαν και αναδεικνύονται ως εμβληματικά στοιχεία και του νέου συγκροτήματος.
Στάση 3
Κεντρική είσοδο της Εθνικής Πινακοθήκης (Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου) στην Λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου
Τρία εμβληματικά γλυπτά που βρίσκονται υποδέχνται τον επισκέπτη στον εξωτερικό χώρο, πριν ανέβει τα σκαλιά για να μπει στο εσωτερικό της Εθνικής Πινακοθήκης.
Ο άνθρωπος που βαδίζει πάνω σε κολόνα (L’Homme qui marche sur colonne, Μπρούντζος, 1900, 354 x 74 x 74 εκ) του Ωγκύστ Ροντέν.
Ο Ροντέν ήταν βαθιά επηρεασμένος από την αρχαία ελληνική τέχνη και το έργο αποτελεί σπουδή στην κινητική ενέργεια και τη δύναμη του ανθρώπινου σώματος. Η φιγούρα, παρά την έλλειψη κεφαλιού και χεριών (ένα χαρακτηριστικό του Ροντέν σε πολλά έργα του), εκφράζει μια απόλυτη αποφασιστικότητα και ορμή. Η μορφή είναι τοποθετημένη πάνω σε έναν αντίγραφο αρχαίου κορινθιακού κίονα, τον οποίο ο ίδιος ο Ροντέν είχε στην αρχαιολογική του συλλογή. Το γυμνό ανδρικό σώμα αποτελεί στην πραγματικότητα ένα μικρότερο μοντέλο, μια μελέτη που χρησιμοποίησε ο Ροντέν για τη δημιουργία του περίφημου γλυπτού του, «Ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής».
Ένα «Αιολικό» (Σινιάλο, 1984) του Takis. Αυτή είναι μία από τις χαρακτηριστικές κινητικές δημιουργίες του πρωτοπόρου Έλληνα γλύπτη, ένας κάθετος μεταλλικός άξονας με σχήματα που περιστρέφονται με τη δύναμη του αέρα.
Ο Τάκις εμπνεύστηκε τη δημιουργία των Σινιάλων το 1955, όταν αντίκρισε τα ραντάρ, τις κεραίες και τους μηχανισμούς σηματοδότησης στον σιδηροδρομικό σταθμό του Καλαί στη Γαλλία. Τα Σινιάλα είναι κινητικά γλυπτά. Η κίνησή τους προέρχεται από τις φυσικές δυνάμεις (όπως ο αέρας στα «Αιολικά Σινιάλα») ή από την τεχνολογία (όπως ο ηλεκτρομαγνητισμός στα «Μαγνητικά Σινιάλα»). Ο Τάκις ήθελε να κάνει ορατή την αόρατη δύναμη του σύμπαντος και της φύσης.
Το έργο «1211 Α» (1975, Ανοξείδωτος χάλυβας, 90 x 145 x 175 εκ.) του Γιώργου Νικολαΐδη είναι το τρίτο εμβληματικό γλυπτό που κοσμεί την κεντρική είσοδο της Εθνικής Πινακοθήκης, δίπλα στον Ροντέν και τον Τάκι, και συμπληρώνει τον διάλογο μεταξύ κίνησης και μορφής.
Το έργο «1211Α» του Γιώργου Νικολαΐδη αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της σειράς έργων από ανοξείδωτο χάλυβα που δημιούργησε ο καλλιτέχνης τη δεκαετία του ’70. Η σύνθεση είναι δομημένη από τμήματα κυλινδρικών σχημάτων με αιχμηρές απολήξεις, τα οποία ανελίσσονται δυναμικά στον χώρο, με κυρίαρχο στοιχείο μια αέναη, κυκλική ή ελικοειδή κίνηση. Συγκεκριμένα, το «1211Α» ξεκινά από επιθετικά οξυγώνια σχήματα στη βάση του, για να εξελιχθεί σε δύο κυλινδρικά τμήματα που τείνουν να ολοκληρώσουν έναν κύκλο, καταλήγοντας έτσι σε μια ήρεμη σύγκλιση-συνάντηση των αιχμηρών τους απολήξεων. Το έργο, το οποίο φέρει αριθμό ως τίτλο, εντάσσεται και συνυπάρχει αρμονικά με τον περιβάλλοντα χώρο, τον οποίο ταυτόχρονα ορίζει και περικλείει, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ανάδειξη της γλυπτικής του φόρμας.
Plus+1 Με την είσοδο στην Εθνική Πινακοθήκη και πριν τα ταμεία για την πληρωμή των εισιτηρίων εκτίθεται η μνημειώδη ζωγραφική σύνθεση σε τέμπερα «Λαϊκή Αγορά» του Παναγιώτη Τέτση.
Το έργο απεικονίζει τη λαϊκή αγορά της οδού Ξενοκράτους στο Κολωνάκι, όπως τη βίωνε ο Τέτσης, καθώς το σπίτι του βρισκόταν κοντά. Ο Τέτσης χρησιμοποίησε μία πλούσια και δυναμική χρωματική παλέτα για να αποδώσει τη ζωή, τον παλμό και το διάχυτο φως της ελληνικής πόλης. Λόγω των τεράστιων διαστάσεων του, ο θεατής δεν βλέπει απλώς ένα έργο, αλλά βυθίζεται μέσα στο πλήθος, τα προϊόντα και τη φασαρία της λαϊκής αγοράς, μετατρέποντας μια καθημερινή σκηνή σε ένα επικό θέαμα.
επιμέλεια Βάσια Μπακετέα
Πηγή: Αθήνα 9,84
