Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά είχε εκπαιδευτικό πρόγραμμα που υλοποιήθηκε σε έξι νηπιαγωγεία με τη συμμετοχή 200 παιδιών 4-6 ετών, στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου με τίτλο «PlayProofS» από το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του ΑΠΘ.
Οι ερευνητές, αντί να προσπαθήσουν να μυήσουν τα παιδιά στον κόσμο των φυσικών επιστημών, επέλεξαν να φέρουν τις φυσικές επιστήμες στον κόσμο τους. Μέσα από κλασικά προσχολικά βιβλία, οι νηπιαγωγοί που εκπαιδεύτηκαν μέσω σεμιναρίων, εξήγαγαν έννοιες της φυσικής όπως η έλξη, η τριβή, η βαρύτητα κ.λπ. και στη συνέχεια καθοδήγησαν τους μικρούς μαθητές να εξερευνήσουν τις έννοιες, να πειραματιστούν και να κατασκευάσουν αυτοσχέδια και τρισδιάστατα επιστημονικά παιχνίδια με επαναχρησιμοποιούμενα καθημερινά υλικά.
«Στόχος μας ήταν να βοηθήσουμε τα παιδιά στο νηπιαγωγείο να συγκροτήσουν την επιστημονικότητα τους. Δεν θέλαμε να κάνουμε μια καρικατούρα εργαστηρίου φυσικών επιστημών μέσα στο νηπιαγωγείο. Δεν θέλαμε να φέρουμε τα παιδιά μας στον κόσμο των φυσικών επιστημών, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Θέλαμε να φέρουμε τις φυσικές επιστήμες στο νηπιαγωγείο, μέσα σε αυτό που τα παιδιά θεωρούν ότι είναι πραγματική ζωή και είναι σημαντικό γι αυτά. Το παιχνίδι είναι η κυρίαρχη εκπαιδευτική δραστηριότητα στις μικρές ηλικίες, οπότε πιστέψαμε στο παιχνίδι και αυτό ήταν το μέσο με το οποίο δουλέψαμε […] Θέλαμε όμως ταυτόχρονα να αποκτάνε γνώση περιεχομένου, διαδικαστική και επιστημολογική γνώση, δηλαδή να ξέρουν και πώς να μαθαίνουν, να καταλαβαίνουν τι μαθαίνουν, να μπορούν να κάνουν τα δικά τους πειράματα, να ερμηνεύουν τα δεδομένα, να χτίζουν δηλαδή δεξιότητες φυσικών και επιστημονικού γραμματισμού κι όλα αυτά να τα συνδέουν με την πραγματικότητα και την καθημερινή τους ζωή. Δηλαδή, στόχος του προγράμματος ήταν να καταφέρει να έχει αυτή την ισορροπία», εξήγησε, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα από την εφαρμογή των εννοιολογικών παιχνιδόκοσμων στην τάξη, η επ. καθηγήτρια του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του ΑΠΘ Γλυκερία Φραγκιαδάκη.
Κατά τη δημιουργία επιστημονικών παιχνιδιών, όπως εξήγησε η κ. Φραγκιαδάκη, τα παιδιά δεν ασχολήθηκαν μόνο με μία σειρά εννοιών, αλλά ανέπτυξαν επίσης κατανόηση για τις επιστημονικές διαδικασίες, εφαρμόζοντας νέες επιστημονικές γνώσεις στην πρακτική καθημερινή εμπειρία. Η φαντασία και το φανταστικό παιχνίδι υπήρξαν κεντρικά στοιχεία αυτής της διαδικασίας.
Τα παιδιά ανέλαβαν ρόλο δημιουργού, αντί καταναλωτή πειραματικών υλικών (π.χ. κιτ STEM) και αυτό δημιούργησε συνθήκες για μία ολιστική μάθηση στις φυσικές επιστήμες. Η συλλογική δημιουργία επιστημονικών παιχνιδιών ενθάρρυνε την ενεργό και συμμετοχική εμπλοκή.
Τα παιδιά ανέπτυξαν την ικανότητα της μοντελοποίησης, αναγνωρίζοντας τα κρίσιμα χαρακτηριστικά και ιδιότητες του αντικειμένου που κλήθηκαν να μοντελοποιήσουν. Κάθε στάδιο της μοντελοποίησης επέτρεψε στα παιδιά να αναστοχάζονται, να κριτικάρουν και να αναδιαμορφώνουν το μοντέλο τους, επικοινωνώντας παράλληλα τις ιδέες τους με τους συμμαθητές τους. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, οι έννοιες αλλά και οι επιστημονικές πρακτικές απέκτησαν προσωπική σημασία για τα παιδιά.
Η μάθηση στις φυσικές επιστήμες, μέσω επιστημονικών παιχνιδιών, είναι μία πολυτροπική διαδικασία, επισήμανε η κ. Φραγκιαδάκη, προσθέτοντας ότι «τα παιδιά χρησιμοποιώντας πληθώρα σημειωτικών τρόπων -γλώσσα, οπτικές αναπαραστάσεις, χειρονομίες, ενσωμάτωση- επικοινώνησαν επιστημονικές έννοιες και δημιούργησαν συνδέσεις με την πραγματική ζωή και την καθημερινότητα ως μέρος του παιχνιδιού τους».
Από την πλευρά των νηπιαγωγών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα επισημάνθηκε η ανάγκη εννοιολόγησης της εκπαίδευσης στις φυσικές επιστήμες ως διαδικασία μάθησης και ανακάλυψης για τους εκπαιδευτικούς, καθώς και της προσαρμογής της εκπαίδευσης στις φυσικές επιστήμες στις ανάγκες του νηπιαγωγείου και των εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας, με μετατόπιση από προσεγγίσεις εστιασμένες στην «αυθεντία», σε προσεγγίσεις εστιασμένες στην κοινότητα και τη συλλογικότητα.
Το ερευνητικό έργο με τίτλο «Διασφαλίζοντας τον παιγνιώδη χαρακτήρα των Φυσικών Επιστημών: Ενισχύοντας τον επιστημονικό γραμματισμό των μικρών παιδιών μέσα από το παιχνίδι» (PlayProofS), υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της δράσης του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. «Χρηματοδότηση της Βασικής Έρευνας» του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΑΠΕ ΜΠΕ
Πηγή: Αθήνα 9,84
