Ποιο είναι και τι σημαίνει το Άρθρο 4 του ΝΑΤΟ που ζητάει η Πολωνία

Η Πολωνία κατέρριψε ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) που εισήλθαν στον εναέριο χώρο της στη διάρκεια εκτεταμένης ρωσικής επίθεσης στη δυτική Ουκρανία, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο του 2022 που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία.

Συνολικά γύρω στα 415 drones και πάνω από 40 πύραυλοι χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση στην Ουκρανία, η οποία εκτάθηκε σε 15 ουκρανικές περιφέρειες, στοίχισε τη ζωή σε έναν άνθρωπο στην περιφέρεια Ζιτομίρ και τραυμάτισε άλλους 3 στην περιφέρεια Χμελνίτσκι, τόνισε ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Η παραπάνω εξέλιξη φέρνει ραγδαίες εξελίξεις με την Πολωνία να ζητά την ενεργοποίηση του άρθρου 4 του ΝΑΤΟ. Το Άρθρο 4 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ προβλέπει έναν μηχανισμό διαβουλεύσεων μεταξύ των συμμάχων.

Συγκεκριμένα ορίζει ότι κάθε σύμμαχος μπορεί να ζητήσει διαβουλεύσεις όποτε θεωρεί ότι η εδαφική του ακεραιότητα, η πολιτική του ανεξαρτησία ή η ασφάλειά του απειλούνται.

Τι αναφέρει το Άρθρο 4;
«Τα Μέρη θα διαβουλεύονται από κοινού, κάθε φορά που, κατά τη γνώμη οποιουδήποτε εξ αυτών, απειλείται η εδαφική ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλεια οποιουδήποτε εκ των Μερών» αναφέρει συγκεκριμένα το Άρθρο 4.

Δεν ενεργοποιεί στρατιωτική δράση, ούτε την αμοιβαία άμυνα (αυτό είναι το Άρθρο 5), αλλά αποτελεί το βήμα πριν από πιθανές πιο δεσμευτικές ενέργειες. Συνήθως οδηγεί σε συζητήσεις στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο (NAC), όπου λαμβάνονται αποφάσεις με συναίνεση.

Πότε έχει ενεργοποιηθεί;
Το Άρθρο 4 έχει ενεργοποιηθεί αρκετές φορές.

2003 – Πόλεμος στο Ιράκ
Η Τουρκία ζήτησε διαβουλεύσεις, φοβούμενη επιπτώσεις στην ασφάλειά της από τον πόλεμο.

Το ΝΑΤΟ τελικά παρείχε ενισχυτικά μέτρα, όπως αεράμυνα (πυραύλους Patriot).

2012 – Εμφύλιος πόλεμος στη Συρία
Η Τουρκία κάλεσε το Άρθρο 4 μετά από επιθέσεις στο έδαφός της από τη Συρία.

Το ΝΑΤΟ συμφώνησε να αναπτύξει πυραύλους Patriot στα σύνορα Τουρκίας–Συρίας για προστασία.

2014 – Κρίση στην Ουκρανία (Κριμαία)
Πολωνία ζήτησε διαβουλεύσεις λόγω της ρωσικής προσάρτησης της Κριμαίας και της αστάθειας στην περιοχή.

2020 – Συρία / Ιντλίμπ
Η Τουρκία επικαλέστηκε ξανά το Άρθρο 4, μετά τον θάνατο δεκάδων Τούρκων στρατιωτών σε επιθέσεις στη Συρία.

2022 – Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία
Πολωνία, Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία και Σλοβακία ζήτησαν διαβουλεύσεις.

Το ΝΑΤΟ ενίσχυσε τη στρατιωτική παρουσία στα ανατολικά του σύνορα.