Οι ζημιές στις τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν μετά την επίθεση του Ισραήλ

Η επιχείρηση «Rising Lion» του Ισραήλ έχει στόχο να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν στοχεύοντας σε κρίσιμες εγκαταστάσεις.

Συγκεκριμένα το Ισραήλ χτύπησε τρεις βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις σε Νατάνζ, Ισφαχάν και Φορντόου σκοτώνοντας 9 πυρηνικούς επιστήμονες του Ιράν που εργάζονται σε ερευνητικά και αναπτυξιακά προγράμματα πυρηνικής τεχνολογίας.

Όπως αναφέρει το CNN το μέγεθος των ζημιών και το κατά πόσο μπορεί να επιβιώσει το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα παραμένει ασαφές. Ισραηλινός στρατιωτικός αξιωματούχος δήλωσε ότι οι επιθέσεις σε Νατάνζ και Ισφαχάν προκάλεσαν «σημαντικές» ζημιές. Η Τεχεράνη από την πλευρά της υποβάθμισε το πλήγμα, αλλά επιβεβαίωσε τον θάνατο εννέα πυρηνικών επιστημόνων.

Το Ιράν συνεχίζει να επιμένει ότι το πρόγραμμά του είναι ειρηνικό. Ιδού τι γνωρίζουμε για τις ζημιές στις τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Νατάνζ

Οι αρχικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι επιθέσεις του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν στο Νατάνζ ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικές, ξεπερνώντας κατά πολύ τις επιφανειακές ζημιές σε εξωτερικές κατασκευές και διακόπτοντας την ηλεκτρική ενέργεια στα χαμηλότερα επίπεδα όπου αποθηκεύονται οι φυγοκεντρητές που χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό ουρανίου.

Οι επιδρομές κατέστρεψαν το υπέργειο τμήμα του πιλοτικού εργοστασίου εμπλουτισμού καυσίμων της Νατάνζ, μιας εκτεταμένης εγκατάστασης που λειτουργεί από το 2003 και όπου το Ιράν εμπλουτίζει ουράνιο σε καθαρότητα έως και 60%, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (IAEA). Το ουράνιο κατάλληλο για όπλα εμπλουτίζεται στο 90%.

Καταστράφηκαν επίσης οι βασικές υποδομές ηλεκτροδότησης, περιλαμβανομένων των γεννητριών έκτακτης ανάγκης, σύμφωνα με τον IAEA.

Η ηλεκτρική υποδομή στο Νατάνζ – συμπεριλαμβανομένου του κύριου κτιρίου παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και των γεννητριών έκτακτης ανάγκης και εφεδρικών γεννητριών – καταστράφηκε επίσης, ανέφερε η ΔΟΑΕ. Η εκτίμηση αυτή υποστηρίζεται από τους δύο Αμερικανούς αξιωματούχους, οι οποίοι ανέφεραν στο CNN ότι η ηλεκτρική ενέργεια διακόπηκε στα χαμηλότερα επίπεδα όπου αποθηκεύονται οι φυγοκεντρητές που χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό ουρανίου.

Η Νατάνζ διαθέτει έξι υπέργεια κτίρια και τρία υπόγεια κτίρια, δύο εκ των οποίων μπορούν να στεγάσουν 50.000 φυγοκεντρητές, σύμφωνα κατά την οργάνωση Nuclear Threat Initiative (NTI). Οι φυγοκεντρητές είναι μηχανήματα που μπορούν να εμπλουτίσουν ουράνιο περιστρέφοντας το αέριο σε υψηλές ταχύτητες.

Στην εγκατάσταση της Νατάνζ δεν υπάρχει ένδειξη για εκτεταμένη ραδιενεργή ρύπανση. «Τα επίπεδα ραδιενέργειας εκτός της εγκατάστασης παραμένουν φυσιολογικά», ανέφερε ο IAEA. Βρέθηκαν ωστόσο, ακτινολογικές και χημικές μολύνσεις μέσα στις εγκαταστάσεις – σε επίπεδα που θεωρούνται διαχειρίσιμα.

Ισφαχάν

Συγκεχυμένη είναι η εικόνα των ζημιών στο Ισφαχάν, καθώς το Ιράν υποστηρίζει ότι ήταν περιορισμένες. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Ιρανικής Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας, Behrouz Kamalvandi, μέρος του εξοπλισμού μετακινήθηκε προληπτικά, ενώ μια αποθήκη πήρε φωτιά χωρίς να υπάρχει κίνδυνος διαρροής.

Ένας αξιωματούχος των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων δήλωσε κατά τη διάρκεια ενημέρωσης του Σαββάτου ότι η εγκατάσταση υπέστη σημαντικές ζημιές.

Η εγκατάσταση στο Ισφαχάν κατασκευάστηκε με την στήριξη της Κίνας και άνοιξε το 1984, απασχολεί 3.000 επιστήμονες και θεωρείται η «καρδιά» του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.

«Λειτουργεί τρεις μικρούς ερευνητικούς αντιδραστήρες που παρέχονται από την Κίνα», καθώς και μια «εγκατάσταση μετατροπής, μια μονάδα παραγωγής καυσίμων, μια μονάδα επένδυσης ζιρκονίου και άλλες εγκαταστάσεις και εργαστήρια», αναφέρει το NTI.

Σε ενημέρωση του Σαββάτου, αξιωματούχος των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων δήλωσε ότι το Ισραήλ είχε «συγκεκριμένες πληροφορίες» ότι το Ιράν «προχωρούσε στην κατασκευή πυρηνικής βόμβας» στις εγκαταστάσεις του Ισφαχάν. Παρά το γεγονός ότι προώθησε σημαντικά τον εμπλουτισμό ουρανίου, το Ιράν έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα έχει ειρηνικούς σκοπούς και αρνήθηκε ότι αναπτύσσει ατομική βόμβα.

Φορντόου

Το εργοστάσιο εμπλουτισμού καυσίμου που βρίσκεται στο Φορντόου θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολος στόχος. Το εργοστάσιο που βρίσκεται βαθιά στα βουνά κοντά στο Κομ στο βόρειο Ιράν, και στεγάζει προηγμένες φυγοκεντρικές μηχανές που χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό ουρανίου.

Το Ισραήλ στόχευσε την εγκατάσταση, αλλά δεν προκλήθηκαν ζημιές. Το Ιράν ανακοίνωσε ότι κατέρριψε ισραηλινό drone στην περιοχή.

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι το μέλλον του Φορντόου ίσως αποδειχθεί καθοριστικό για την έκβαση της επιχείρησης.

Το 2023, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας με έδρα τη Βιέννη επιβεβαίωσε ότι εντοπίστηκαν σωματίδια ουρανίου εμπλουτισμένα σε ποσοστό 83,7% – που πλησιάζει τα επίπεδα εμπλουτισμού 90% που απαιτούνται για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας .

«Αν το Φορντόου παραμείνει λειτουργικό, οι επιθέσεις του Ισραήλ ίσως καθυστερήσουν μόνο ελάχιστα την ιρανική πορεία προς την απόκτηση βόμβας», έγραψε ο Τζέιμς Άκτον του Carnegie Endowment for International Peace. Ο ίδιος σημείωσε πως το Ισραήλ ενδέχεται να καταφέρει να καταστρέψει την είσοδο του συγκροτήματος, αλλά η ευρύτερη καταστροφή του θα είναι εξαιρετικά δύσκολη.