Του Χρήστου Καπούτση
«Τα εξοπλιστικά δεν είναι δαπάνη. Είναι επένδυση επιβίωσης», τόνισε ο ΥΕΘΑ Ν. Δένδιας στη Βουλή, κατά τη συζήτηση για τον Κρατικό Προυπολογισμό. Η Ελλάδα καλείται να θωρακιστεί απέναντι στην τουρκική απειλή, αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα το κόστος και το ρίσκο ευρύτερων ευρωπαϊκών επιλογών.
Σε μια εποχή όπου τα σύνορα αλλάζουν ξανά διά της βίας, οι διεθνείς κανόνες αμφισβητούνται ανοιχτά και η έννοια της συλλογικής ασφάλειας αποδομείται, η συζήτηση για τις αμυντικές δαπάνες δεν μπορεί να γίνεται με όρους λογιστικής. Όπως περιέγραψε ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας στη Βουλή, η Ελλάδα καλείται να απαντήσει σε πρωτόγνωρες γεωπολιτικές ανακατατάξεις, με το παλιό σχήμα της «ασφάλειας διά αντιπροσώπου» να υποχωρεί επικίνδυνα.
Το εξοπλιστικό πρόγραμμα δεν είναι πολυτέλεια ούτε ιδεοληψία. Είναι επένδυση στην ασφάλεια των Ελλήνων πολιτών, στην αποτροπή, στη δυνατότητα της χώρας να επιβιώσει σε ένα διεθνές σύστημα σε πλήρη αναταραχή, που μετατρέπεται ταχύτατα σε ζούγκλα ισχύος.
Η πρώτη και βασική απειλή για την Ελλάδα δεν είναι θεωρητική ούτε αφηρημένη. Είναι εκπεφρασμένη. Ονομάζεται Τουρκία και συνοδεύεται από casus belli, καθημερινή αμφισβήτηση ελληνικής κυριαρχίας, αναθεωρητισμό στο Αιγαίο και επιθετική στρατηγική σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όταν υπάρχει απειλή πολέμου θεσμοθετημένη από γειτονικό κράτος, κάθε άλλη συζήτηση καθίσταται δευτερεύουσα.
Η σύγκριση των αμυντικών δαπανών, επισήμανε ο ΥΕΘΑ Ν. Δένδιας είναι αμείλικτη: σχεδόν 29 δισ. ευρώ από την Άγκυρα για τα αναθεωρητικά της σχέδια, περίπου 6 δισ. από την Αθήνα, για την αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής.
Η αποτροπή δεν χτίζεται με ευχές ούτε με γενικόλογες εκκλήσεις «ειρήνης», επεσήμανε ο Ν. Δένδιας. Χτίζεται με δυνατότητες, τεχνολογία, ετοιμότητα και στρατηγικό σχεδιασμό. Και όποιος αμφισβητεί αυτή την πραγματικότητα οφείλει, όπως προκάλεσε ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, να εξηγήσει πώς αντιμετωπίζεις τα 28 δις. Ευρώ, χωρίς να δαπανήσεις ούτε ευρώ;
Ακριβώς εδώ αποκτά βαρύτητα η «Ατζέντα 2030», επιμένει ο Ν. Δένδιας. Όχι ως σύνθημα, αλλά ως αναγκαία αλλαγή νοοτροπίας: νέο δόγμα αποτροπής, νέα δομή δυνάμεων, αμυντική καινοτομία, αναγέννηση της εγχώριας βιομηχανίας και στήριξη του ανθρώπινου δυναμικού. Γιατί άμυνα χωρίς προσωπικό, χωρίς κίνητρα και χωρίς κοινωνική νομιμοποίηση, δεν υπάρχει.
Η ασφάλεια δεν είναι αφηρημένη έννοια. Είναι προϋπόθεση ελευθερίας, δημοκρατίας και κοινωνικής συνοχής. Και σε έναν κόσμο όπου οι εγγυήσεις εξασθενούν, όποιος δεν μπορεί να αποτρέψει μόνος του τις απειλές, απλώς περιμένει τη σειρά του.
Παράλληλα, όπως είπε στη Βουλή ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, η Ελλάδα συμμετέχει στα ευρωπαϊκά στρατιωτικά σχέδια και στην προσπάθεια οικοδόμησης μιας, ακόμη ελλειμματικής, ευρωπαϊκής αμυντικής αρχιτεκτονικής. Όμως εδώ αναδύεται μια κρίσιμη αντίφαση: η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη Ρωσία ως μείζονα απειλή, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο ιστορικός πάροχος ασφάλειας της Ε.Ε., αποστασιοποιούνται.
Η νέα αμερικανική στρατηγική, υπό τον Πρόεδρο Τραμπ, επιμένει στην απαίτηση για συμβιβασμό με τη Μόσχα, ακόμη και με εδαφικές παραχωρήσεις της Ουκρανίας, προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος.
Η Ευρώπη στρατιωτικοποιείται χωρίς ενιαία αντίληψη απειλής και χωρίς σαφή εγγυητή. Και η Ελλάδα καλείται να ισορροπήσει: να καλύψει τις δικές της άμεσες ανάγκες αποτροπής έναντι της Τουρκίας, ενώ ταυτόχρονα εντάσσεται σε ευρωπαϊκά σχέδια που δεν ταυτίζονται πάντα με τα εθνικά της προτάγματα!
Η επιλογή της Ελλάδας να συμμετέχει ενεργά στα ευρωπαϊκά στρατιωτικά σχέδια έναντι της Ρωσίας δεν είναι ουδέτερη. Είναι μια επιλογή υψηλού γεωστρατηγικού ρίσκου.
Η Αθήνα ευθυγραμμίζεται με μια ευρωπαϊκή στρατηγική που αντιμετωπίζει τη Μόσχα ως υπαρξιακή απειλή, τη στιγμή που οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο πραγματικός πάροχος ασφάλειας της Ευρώπης, εμφανίζονται απρόθυμες να συγκρουστούν και πιέζουν για πολιτικό συμβιβασμό στην Ουκρανία.
Αυτό δημιουργεί στρατηγική ασυμμετρία: η Ελλάδα εκτίθεται χωρίς σαφείς εγγυήσεις αμερικανικής κάλυψης, ενώ ταυτόχρονα μετατρέπεται σε δυνητικό στόχο ρωσικών αντιμέτρων.
Το μήνυμα που εκπέμπει σήμερα η Ελλάδα προς την Ουάσιγκτον είναι αμφίσημο και προς την Άγκυρα επικίνδυνα καθησυχαστικό. Μια Τουρκία που παίζει ταυτόχρονα σε ΝΑΤΟ και Ρωσία εμφανίζεται ως χρήσιμος μεσολαβητής, ενώ η Ελλάδα δεσμεύεται σε ένα μέτωπο που δεν αφορά την πρωτεύουσα απειλή της. Έτσι, το στρατηγικό πλεονέκτημα μετατοπίζεται. Η αποτροπή δεν είναι άθροισμα συμμετοχών ούτε ζήτημα συμμόρφωσης. Είναι επιλογή ιεράρχησης.
Η αποτροπή, για να είναι αξιόπιστη, προϋποθέτει στρατηγική ιεράρχηση και όχι άνοιγμα πολλαπλών μετώπων χωρίς σαφή ανταλλάγματα. Προϋποθέτει, κυρίως, καθαρή προτεραιότητα στην εθνική απειλή. Η στρατιωτική εμπλοκή της Ελλάδας στο πλευρό μιας πολιτικά αποδυναμωμένης ουκρανικής ηγεσίας και στα «νεφελώδη» ευρωπαϊκά στρατιωτικά σχέδια έναντι της Ρωσίας, τη στιγμή μάλιστα που οι ΗΠΑ τηρούν επιφυλακτική στάση και μάλλον «ειρωνική» στα «φιλόδοξα» αντιρωσικά στρατιωτικά σχέδια της Ε.Ε., ενδέχεται να αποδειχθεί επιζήμια για τα ελληνικά και ελληνοκυπριακά συμφέροντα.
Η γεωπολιτική σοβαρότητα μετριέται όχι από τη άκριτη
συμμαχική συμμόρφωση, αλλά κυρίως, από τη σωστή επιλογή μετώπων, με γνώμονα την προάσπιση των Εθνικών συμφερόντων, έτσι ώστε, η δαπάνη για τα εξοπλιστικά, να είναι όντως, επένδυση εθνικής επιβίωσης.
