Ανήμπορη να αντιδράσει λειτουργεί η Γαλλία, που μπήκε σε περίοδο αστάθειας, μετά την απόφαση του πρωθυπουργού, Φρανσουά Μπαϊρού, να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, την οποία δεν αναμένεται να λάβει. Ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών, Ερίκ Λομπάρ, ανασκεύασε τη δήλωσή του ότι «υπάρχει το ρίσκο να επέμβει το ΔΝΤ», λέγοντας ότι η χώρα «δε βρίσκεται σήμερα υπό την απειλή καμίας επέμβασης, ούτε του ΔΝΤ, ούτε της ΕΚΤ, ούτε κανενός διεθνούς οργανισμού».
Οικονομολόγοι, αναλυτές και πολιτικοί εμφανίζονται καθησυχαστικοί ως προς την πιθανότητα μιας οικονομικής κρίσης. Τονίζουν ότι ο δείκτης CAC 40 του Χρηματιστηρίου του Παρισιού, που αντιπροσωπεύει τις 40 ισχυρότερες μετοχές, μπορεί να υποχώρησε συνολικά κατά 3,2% τις δύο πρώτες ημέρες μετά την ανακοίνωση της ψήφου εμπιστοσύνης, τη Δευτέρα (25/8), όμως διατηρεί μια άνοδο σχεδόν 5% από την αρχή του έτους. Το spread, δηλαδή η διαφορά στις αποδόσεις των δεκαετών κρατικών ομολόγων της Γαλλίας, σε σχέση με τα γερμανικά, που αποτελεί βαρόμετρο της εμπιστοσύνης των αγορών, μπορεί να έφτασε τις 78 μονάδες, όμως βρίσκεται στα επίπεδα του Απριλίου και δεν έχει φτάσει στα ύψη του τέλους του 2024, μετά την πτώση της κυβέρνησης του Μισέλ Μπαρνιέ.
Αναμενόμενη κρίση
Οι ειδικοί δεν ξαφνιάστηκαν από την παρούσα κρίση στη Γαλλία: η πολιτική αστάθεια αποτελεί πλέον μέρος της καθημερινότητάς της, ενώ ήταν αναμενόμενο ότι θα υπήρχαν δυσκολίες στην υιοθέτηση του προϋπολογισμού. Η διαφαινόμενη αδυναμία να περάσει τον προϋπολογισμό του 2026, που περιλαμβάνει περικοπές άνω των 40 δισ. ευρώ, έκανε τον Μπαϊρού να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης στις 8 Σεπτεμβρίου, δύο μέρες πριν τις διαδηλώσεις του κινήματος «Να τα μπλοκάρουμε όλα» (Bloquons tout), που θυμίζει τα Κίτρινα Γιλέκα.
Ο δρόμος όμως είναι γεμάτος παγίδες. Στις 4 Σεπτεμβρίου, η έκδοση μακροπρόθεσμων ομολόγων θα δείξει πώς αξιολογούν οι αγορές το γαλλικό χρέος. Στις 12 Σεπτεμβρίου, ο οίκος Fitch θα βαθμολογήσει τη Γαλλία, που σήμερα βρίσκεται στο ΑΑ- με αρνητική προοπτική, το οποίο σημαίνει υψηλό κίνδυνο υποβάθμισης και απώλειας του «διπλού Α».
«Κακός μαθητής»
Παρά τις προσπάθειες για ψυχραιμία, η Γαλλία έχει γίνει ο «κακός μαθητής» της Ευρώπης, ο «μεγάλος ασθενής» – εκφράσεις που κάποτε χρησιμοποιούνταν για την Ελλάδα. Η διαφορά είναι ότι η Γαλλία συνεχίζει να μπορεί να χρηματοδοτηθεί. Στην τελευταία έκδοση μακροπρόθεσμων κρατικών ομολόγων, στις 7 Αυγούστου, η ζήτηση κάλυψε κατά 2,8 φορές την προσφορά.
Ο Μπαϊρού, που δε διαθέτει πλειοψηφία στη Βουλή και του οποίου η δημοτικότητα βρίσκεται σε χαμηλό-ρεκόρ για αρχηγό κυβέρνησης στην 5η Δημοκρατία (από το 1958), θεωρείται ότι επέλεξε να επισπεύσει την πολιτική αστάθεια, αντί να περιμένει να τον ρίξει η Βουλή, μετά από μια τοξική συζήτηση και αποτυχημένη προσπάθεια να περάσει τον προϋπολογισμό όπως ο προκάτοχός του Μπαρνιέ. «Η χώρα βρίσκεται στο χείλος της υπερχρέωσης», προειδοποίησε ο Μπαϊρού, λέγοντας ότι την τελευταία 20ετία, το γαλλικό χρέος αυξάνεται κατά 12 εκατ. ευρώ κάθε ώρα που περνά.
Τα «κουκιά» δε βγαίνουν για τον Μπαϊρού στη Βουλή. Στα αριστερά του, οικοδομείται ένα μέτωπο εναντίον του, καθώς ούτε οι Σοσιαλιστές, ούτε οι Οικολόγοι, ούτε βεβαίως η Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν-Λυκ Μελανσόν, που υποστηρίζει το κίνημα «Να τα μπλοκάρουμε όλα», είναι διατεθειμένοι να τον στηρίξουν.
Οι πολιτικές δυνάμεις που στηρίζουν τον Μπαϊρού – το κόμμα του Εμανουέλ Μακρόν και οι δεξιοί – δεν αρκούν για να τον διατηρήσουν στη θέση του. Προειδοποιούν ότι η επιλογή είναι «Μπαϊρού ή χάος», γιατί η Γαλλία δεν αντέχει άλλη μία πολιτική κρίση.
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός υποστηρίζει ότι αποφάσισε να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης, την οποία όπως όλα δείχνουν πως θα χάσει, για να αναδείξει την ανάγκη δημιουργίας συναίνεσης σχετικά με τη σοβαρότητα του γαλλικού χρέους. «Το κύριο ερώτημα είναι αν είμαστε σύμφωνοι ότι υπάρχει έκτακτη ανάγκη», δήλωσε ο Μπαϊρού.
Η δήλωσή του αυτή κρίνεται ως πρόσχημα. Είναι γνωστό ότι το δημόσιο έλλειμμα ξέφυγε το 2023 και το 2024, η χώρα χρεώνεται όλο και περισσότερο και αναμένει με αγωνία τις βαθμολογήσεις από τους οίκους αξιολόγησης. Το δημόσιο χρέος φιγουράρει στις δημοσκοπήσεις ανάμεσα στις κυριότερες ανησυχίες των Γάλλων. Παρόλα αυτά, ο Μπαϊρού και οι υπουργοί του, που προειδοποιούν ή αφήνουν να εννοηθεί πιθανή επέμβαση του ΔΝΤ, επικρίνονται για καταστροφολογία. Το πρόβλημα είναι ότι, ενώ οι περισσότεροι Γάλλοι είναι πεπεισμένοι ότι πρέπει να μειωθεί το χρέος, «ξοδεύοντας λιγότερα και παράγοντας περισσότερο», όπως λέει ο Μπαϊρού, δεν έχουν πειστεί – από τα μέτρα που περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός του 2026 – ότι οι επώδυνες προσπάθειες θα είναι δίκαια μοιρασμένες σε όλες τις κοινωνικές ομάδες.
