Του Ν. Ι. Νικολόπουλου*
Οι πρόσφατες εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ ανέδειξαν, για άλλη μία φορά, τις αμφιβολίες που περιβάλλουν το κόμμα όσον αφορά την πολιτική του επιρροή και την πιθανότητα να ανακτήσει τον δυναμισμό του στην πολιτική σκηνή της χώρας. Παρά τις πανηγυριστικές αναφορές των ΜΜΕ και τις ελπίδες για αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος προς το κόμμα, τα αποτελέσματα των εκλογών δείχνουν μια συγκρατημένη αύξηση της συμμετοχής και επιρροής, μακριά από την αναγέννηση που θα μπορούσε να σημάνει πολιτική αντεπίθεση.
Εσωκομματικές κάλπες ΠΑΣΟΚ – ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για το μέλλον του κόμματος
Στις εκλογές αυτές, περίπου 300.000 πολίτες προσήλθαν στις κάλπες, έναντι των 270.000 που ψήφισαν στις αντίστοιχες εκλογές του 2021. Με μόλις 30.000 επιπλέον ψηφοφόρους, η αύξηση της συμμετοχής παραμένει περιορισμένη, δεδομένων των μεγάλων πολιτικών ανακατατάξεων των τελευταίων χρόνων. Παράλληλα, το γεγονός ότι 70.000 από αυτούς τους ψηφοφόρους ήταν νέοι, χωρίς ξεκάθαρη πολιτική προέλευση, αφήνει ερωτηματικά για τη σταθερότητα και το βάθος της υποστήριξης προς το κόμμα.Η αλήθεια πίσω από αυτούς τους αριθμούς είναι ότι, παρά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στις βουλευτικές εκλογές από το 8% στο 12%, η οργανωτική του δομή δείχνει σημάδια στασιμότητας. Η επιρροή του στις εσωκομματικές κάλπες αυξήθηκε μόλις κατά 10%, παρά την εντυπωσιακή φθορά τόσο της Νέας Δημοκρατίας όσο και του ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία χρόνια. Η προσέλευση στις εσωκομματικές εκλογές δεν αντικατοπτρίζει την ευρύτερη άνοδο της επιρροής που το κόμμα παρουσιάζει στις εθνικές εκλογές.
Μικρή αύξηση στην εκλογική συμμετοχή, ενώ το κόμμα χάνει παλαιότερους υποστηρικτές
Το μεγάλο ερώτημα που εγείρεται είναι πόσους ψηφοφόρους έχασε το ΠΑΣΟΚ τα τελευταία τρία χρόνια. Αν περίπου 70.000 νέοι ψηφοφόροι εμφανίστηκαν στις εκλογές του 2024, το γεγονός ότι μόνο 30.000 επιπλέον πολίτες ψήφισαν σε σχέση με το 2021 υποδηλώνει ότι περίπου 50.000 με 70.000 μέλη που ψήφισαν τότε, αυτή τη φορά έμειναν στο περιθώριο. Αυτή η μείωση αποδεικνύει την αδυναμία του ΠΑΣΟΚ να διατηρήσει τη βάση του και να ανανεώσει τις δυνάμεις του με βιώσιμο τρόπο.Ο οργανωτικός μηχανισμός του ΠΑΣΟΚ, παρά την έντονη προσπάθεια, δεν κατάφερε να αναγεννήσει ουσιαστικά το κίνημα. Η περίοδος της εσωκομματικής διαμάχης, με πολλούς από τους παλαιότερους πολιτικούς να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο, ενέτεινε τις εντυπώσεις ότι το κόμμα αδυνατεί να επαναφέρει τη “βαριά” κληρονομιά του Ανδρέα Παπανδρέου και να δώσει μια νέα κυβερνητική προοπτική στη χώρα.
Ποιος μπορεί να οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ στη νέα εποχή και να ανταποκριθεί στις μεγάλες προσδοκίες;
Η κοινωνία, όπως φαίνεται, δεν έχει ξεχάσει τις σκοτεινές σελίδες του παρελθόντος: την περίοδο της διαφθοράς, την κρίση των Ιμίων και τη χρεοκοπία. Αυτά τα γεγονότα εξακολουθούν να βαραίνουν το πολιτικό μέλλον του ΠΑΣΟΚ. Η επιδίωξη για μια νέα “κεντροαριστερή” συμμαχία με τον ΣΥΡΙΖΑ παραμένει αβέβαιη, καθώς η δυναμική αυτή αποδυναμώθηκε σταδιακά.Πολλά στελέχη που σχετίζονται με τη Σημιτική περίοδο και τις μνημονιακές κυβερνήσεις βγήκαν και πάλι στο προσκήνιο, προκαλώντας ερωτήματα για το κατά πόσο το ΠΑΣΟΚ μπορεί να “καθαρίσει” από το παλαιό πολιτικό κατεστημένο και να δώσει χώρο σε μια νέα, ελπιδοφόρα ηγεσία.
Το παρελθόν του ΠΑΣΟΚ ακόμα βαραίνει το μέλλον του
Οι εκλογές αυτές έρχονται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς το ευρωπαϊκό πολιτικό κλίμα φαίνεται να κινείται προς τα δεξιά. Στην Ελλάδα, παρά τον κατακερματισμό της δεξιάς παράταξης, φαίνεται ότι η δεξιά εθνική κοινωνική παράταξη διαμορφώνεται σε σημαντική δύναμη. Η προοπτική αυτή αποτελεί πηγή ανησυχίας για το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο, το οποίο επενδύει σε ένα αναβαθμισμένο ΠΑΣΟΚ για να διατηρήσει τις ισορροπίες.Το μέλλον του ΠΑΣΟΚ παραμένει αβέβαιο. Ο νέος αρχηγός, που θα εκλεγεί την προσεχή Κυριακή, θα κληθεί να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις. Οι προσδοκίες που έχουν δημιουργηθεί είναι υψηλές, αλλά αν δεν καταφέρει να ανταποκριθεί σύντομα σε αυτές, το κόμμα μπορεί να βρεθεί ξανά αντιμέτωπο με εσωτερικές κρίσεις και αμφισβήτηση.
Ο νέος ηγέτης του ΠΑΣΟΚ θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και τις μεγάλες προσδοκίες που έχουν δημιουργηθεί
Οι Προκλήσεις για τον Νέο Ηγέτη και το Μέλλον του ΠΑΣΟΚ. Ο νέος ηγέτης που θα εκλεγεί από τις κάλπες της Κυριακής δεν θα βρεθεί απλώς να διαχειρίζεται την πολιτική ιστορία του ΠΑΣΟΚ, αλλά θα κληθεί να αντιμετωπίσει και τις μεγάλες προκλήσεις που διαμορφώνουν τη σύγχρονη πολιτική σκηνή στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Με την ενίσχυση των δεξιών κινημάτων σε όλη την Ευρώπη και τη συνεχή διάσπαση της ελληνικής δεξιάς παράταξης, το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται αντιμέτωπο με την πρόκληση να παραμείνει σχετικό και να διαμορφώσει ένα σύγχρονο, κοινωνικά δίκαιο πολιτικό πρόγραμμα, το οποίο να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας.Τα κοινωνικά ζητήματα, όπως η ακρίβεια, η ανεργία και η κλιματική αλλαγή, αναδεικνύονται σε κεντρικές προτεραιότητες για τους ψηφοφόρους. Η νέα ηγεσία του ΠΑΣΟΚ πρέπει να προτείνει καινοτόμες λύσεις που να απαντούν στα σύγχρονα προβλήματα, χωρίς να ανακυκλώνει τις παλαιές πολιτικές και τις φθαρμένες στρατηγικές του παρελθόντος. Παράλληλα, η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης με τους ψηφοφόρους απαιτεί την αποστασιοποίηση από τις “μνήμες” της διαφθοράς και του παλαιοκομματισμού που ακόμη ταλαιπωρούν το κόμμα.
Ο νέος αρχηγός θα κληθεί να επαναπροσδιορίσει το ΠΑΣΟΚ σε ένα πολιτικό σκηνικό που αλλάζει γρήγορα
Επιπλέον, το διεθνές πολιτικό σκηνικό επιβάλλει το ΠΑΣΟΚ να επανεξετάσει τη στάση του απέναντι σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, όπως η ελληνοτουρκική ένταση και οι ευρωπαϊκές στρατηγικές.Το αίτημα για πιο σταθερή και ισχυρή ελληνική παρουσία στις διεθνείς διαπραγματεύσεις απαιτεί από το ΠΑΣΟΚ να επανέλθει με σαφήνεια και αποφασιστικότητα σε θέματα εθνικής κυριαρχίας, με μια νέα προσέγγιση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την ενεργειακή ασφάλεια. Το στοίχημα του ΠΑΣΟΚ είναι, τελικά, να επανασυνδεθεί με τον κοινωνικό ιστό και να προσφέρει μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση απέναντι στη φθορά των κομμάτων εξουσίας μέσα από μια ουσιαστική πολιτική αναγέννηση του κόμματος του.Το πιθανότερο είναι πάμε για άλλα…Όνειρο ήτανε…
*Ο Ν. Ι. Νικολόπουλος είναι Πρόεδρος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Ελλάδος, πρώην Υφυπουργός Εργασίας, πρ. Βουλευτής Αχαΐας και Επικεφαλής της Δημοτικής Παράταξης “ΝΕΑ ΠΑΤΡΑ”
