Ειλημμένες είναι οι αποφάσεις από το κυβερνητικο επιτελείο , για νέα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας τόσο για τους οικιακούς καταναλωτές όσο και για τους επαγγελματίες. Τα καινούργια προγράμματα έρχονται να καλύψουν όλες τις κατηγορίες, σε μια προσπάθεια στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων απέναντι στο αυξημένο ενεργειακό κόστος.
Τα τελευταία χρόνια τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας που εφαρμόστηκαν σε κατοικίες είχαν εισοδηματικά κριτήρια, ενώ τα κονδύλια που διατέθηκαν δεν επαρκούσαν να καλύψουν το ενδιαφέρον. Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές αλλά και τα γραφειοκρατικά ζητήματα ενέτειναν το πρόβλημα με αποτέλεσμα πολλά νοικοκυριά να μην προχωρήσουν τελικά στις υλοποίηση των παρεμβάσεων .Εξίσου σημαντικό ήταν το πρόβλημα και για τις επιχειρήσεις, οι οποίες είδαν τα τελευταία χρόνια να αυξάνονται οι λογαριασμοί ρεύματος χωρίς να έχουν ουσιαστική στήριξη.
Το υπουργείο Ενέργειας προσανατολίζεται να εφαρμόσει σύντομα τα νέα, ανανεωμένα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας, ανέφερε πρόσφατα ο υπουργός Θ. Σκυλακάκης,. Σκοπός είναι να συμβάλλουν άμεσα και δραστικά στη μείωση του ενεργειακού κόστους των οικογενειών αλλά και των επαγγελματιών.
Για το νέο «Εξοικονομώ», προβλέπεται ότι δεν θα υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια ενώ στα κριτήρια μοριοδότησης θα μπαίνουν και οι βαθμοημέρες. Θα προβλέπεται, δηλαδή, διαφορετική μοριοδότηση ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή που βρίσκεται ο αιτών.
Το σύστημα, που ισχύει και για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης, μοριοδοτεί υψηλότερα εκεί που οι ανάγκες θέρμανσης είναι μεγαλύτερες. Ούτως ή άλλως, το «Εξοικονομώ» έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με τη θέρμανση και τις ανάγκες που υπάρχουν. Το νέο πρόγραμμα αναμένεται να βγει στον αέρα αρχές Σεπτεμβρίου.
Για τις επιχειρήσεις, προβλέπεται το «Εξοικονομώ-Αλλάζω Συσκευή», στα πρότυπα του «Ανακυκλώνω-Αλλάζω συκευή» που είχε εφαρμοστεί για τα νοικοκυριά. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα, το οποίο θα αφορά μικρές επιχειρήσεις, θα είναι σύντομης διάρκειας και θα προβλέπει υψηλές επιδοτήσεις για αντικατάσταση ακόμη και μικρών συσκευών.
Για το πρόγραμμα με τις ευάλωτες οικογένειες προβλέπεται ότι θα αφορά νοικοκυριά που έχουν ως μέλος τους άτομο με ειδικές ανάγκες ή πολύτεκνες οικογένειες, όπου και στις δύο περιπτώσεις οι ενεργειακές ανάγκες είναι αυξημένες.
Ταυτόχρονα, αναμένονται σημαντικές αλλαγές και στο πρόγραμμα «Ανακαινίζω Ενοικιάζω», ένα πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού 50 εκατ. ευρώ που «τρέχει» το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Ανάμεσα στις αλλαγές που εξετάζονται είναι το ποσό της επιδότησης, που σήμερα είναι στο 40%, αλλά και το ύψος των συνολικών δαπανών που επιδοτούνται και που σήμερα «αγγίζει» τις 10.000 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι το μέτρο αφορά ιδιοκτήτες ή επικαρπωτές ακινήτων με χρήση κατοικίας για ένα ακίνητό τους με χρήση κατοικίας, εφόσον:
α) διαθέτουν την κυριότητα ή την επικαρπία του ακινήτου κατά ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του πενήντα τοις εκατό (50%),
β) το ακίνητο έχει έκταση έως εκατό (100) τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.) και βρίσκεται σε οικιστική περιοχή,
γ) έχουν ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, πραγματικό ή τεκμαρτό, εισόδημα που δεν υπερβαίνει τις σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ και διαθέτουν ακίνητη περιουσία, της οποίας η συνολική αξία δεν υπερβαίνει το ποσό των τριακοσίων χιλιάδων (300.000,00) ευρώ
δ) το ακίνητο δεν έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία, δεν έχει δηλωθεί ως μισθωμένο και δηλώνεται ως κενό στο έντυπο Ε2 που συνοδεύει τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος των τριών (3) τελευταίων ετών, και
ε) οι δικαιούχοι δεν έχουν λάβει επιδότηση για πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας ή ανακαίνισης σε ακίνητο της ιδιοκτησίας τους τα τελευταία πέντε (5) έτη και δεν έχουν ενταχθεί σε προγράμματα επιδοτούμενης ενεργειακής εξοικονόμησης για οποιοδήποτε ακίνητό τους.
Πάντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει και το ειδικό πρόγραμμα για αντλίες θερμότητας – έχει περιληφθεί και στο draft του υπό αναθεώρηση Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) – και αναμένεται ότι θα καλύπτει το 50% με 60% του κόστους τους.
Ο πήχης στο ΕΣΕΚ για τον εξηλεκτρισμό, κυρίως των θερμικών χρήσεων (ψύξη και θέρμανση) έχει μπει ψηλά. Το 17% των κτιρίων κατοικίας αναμένεται να καλύπτει τις θερμικές ανάγκες με αντλίες θερμότητας αέρα-νερού το έτος 2030, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2050 προβλέπεται να αυξηθεί σε 91%. Η αυξημένη διείσδυση των αντλιών θερμότητας στην περίπτωση των κτιρίων του τριτογενή τομέα αναμένεται να πλησιάσει το 69% και 90% τα έτη 2030 και 2050 αντίστοιχα, σύμφωνα πάντα με το draft του εθνικού σχεδίου που αναμένεται να τεθεί άμεσα σε διαβούλευση.
Σε επίπεδο ΕΕ, η αναθεωρημένη ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει ότι από το 2030 τα νέα κτίρια θα πρέπει να έχουν μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Η αντίστοιχη προθεσμία για τα νέα κτίρια που στεγάζουν ή ανήκουν σε δημόσιες αρχές ορίζεται για το 2028. Παράλληλα, για τις κατοικίες, τα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίσουν μέτρα για να μειώσουν τη μέση κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας κατά τουλάχιστον 16% έως το τέλος της δεκαετίας και κατά τουλάχιστον 20%-22% έως το 2035. Επίσης, θα πρέπει έως το 2030 θα ανακαινιστεί το 16% και έως το 2033 το 26% των μη οικιστικών κτιρίων με τη χειρότερη ενεργειακή απόδοση. Ακόμη, τα νέα κτίρια θα πρέπει έως το 2030 να είναι εξοπλισμένα με τεχνολογίες συλλογής ηλιακής ενέργειας.