Μετά το πέμπτο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και λίγο πριν εκλεγεί η νέα κεντρική επιτροπή του κόμματος, τα δεδομένα στο εσωκομματικό τοπίο μεταβάλλονται με ταχύτητα καταιγίδας. Και μέσα σε αυτή τη ραγδαία αναδιάταξη δυνάμεων, ένας από τους μέχρι πρότινος “ήρεμους ισχυρούς” του κόμματος, ο Σωκράτης Φάμελλος, φαίνεται πως βρίσκεται σε τροχιά αποδρομής. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να μην έχει βρει ακόμη σταθερό έδαφος μετά την εκλογική του κατάρρευση και τις διαδοχικές ηγετικές εναλλαγές, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι η καταιγίδα δεν έχει κοπάσει κάτι που διαφαίνεται και δημοσκοπικα .
Ο Σωκράτης Φάμελλος δεν ήταν ποτέ από τους πιο “λαμπερούς” του κόμματος. Δεν γοήτευε στα τηλεοπτικά παράθυρα ούτε έκανε βαρύγδουπες δηλώσεις. Αντιθέτως, διατηρούσε πάντα ένα προφίλ θεσμικό, και λόγο τεχνοκρατικό. Ανήκε, από τα πρώτα χρόνια, στη λεγόμενη “γραμμή ευθύνης”, μια τάση του ΣΥΡΙΖΑ που επεδίωκε πιο ρεαλιστικές, λιγότερο ριζοσπαστικές πολιτικές, ειδικά μετά το 2015.
Ως τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τόσο στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ,όσο και στη μετέπειτα αντιπολίτευση, κινήθηκε σε χαμηλούς τόνους , χωρίς να προκαλεί εσωκομματικούς κραδασμούς. Αυτό ακριβώς όμως –η απουσία πολιτικής πυγμής, η έλλειψη ριζοσπαστικής ταυτότητας, η γραφειοκρατική λειτουργία– είναι που σήμερα τον φέρνουν σε θέση αδυναμίας. Στο νέο ΣΥΡΙΖΑ, το “χαμηλό προφίλ” δεν είναι προτέρημα, αλλά βαρίδι.
Το πέμπτο συνέδριο του κόμματος λειτούργησε ως σημείο καμπής. Εκεί, μέσα από έναν καταιγισμό αντιπαραθέσεων, προσωπικών αιχμών και ιδεολογικών συγκρούσεων, έγινε σαφές ότι η παλιά φρουρά του κόμματος, αυτή που επένδυε σε “ήπιους διαχειριστές”, μπαίνει στο περιθώριο. Η νέα ηγεσία –όποια κι αν είναι η τελική της σύνθεση– δείχνει να ζητά πρόσωπα με πολιτικό ένστικτο, ένταση, φωνή.
Ο Φάμελλος δεν έχει ούτε το “μαχαίρι” ούτε το “πεπόνι”. Η φράση αυτή, που κυκλοφορεί με πικρό χιούμορ στα πηγαδάκια της Κουμουνδούρου, αποτυπώνει το κενό εξουσίας στο οποίο έχει βρεθεί. Δεν κρατά τα ηνία κάποιας ισχυρής τάσης, δεν διαθέτει επιρροή στις οργανώσεις που υπάρχουν ακόμα , δεν ηγείται καμίας ρηξικέλευθης γραμμής. Αντίθετα, δείχνει να είναι δέσμιος μιας εποχής που τελείωσε – μιας εποχής που είχε “Τσίπρα από πάνω και ησυχία από κάτω”.
Για πολλούς, ο Φάμελλος παρέμεινε πολιτικά ορατός όλα αυτά τα χρόνια κυρίως λόγω της εμπιστοσύνης που του έδειχνε ο Αλέξης Τσίπρας. Μετά όμως την αποχώρηση του πρώην πρωθυπουργού από την ηγεσία, ο προστατευτικός θόλος αποσύρθηκε. Ο Φάμελλος, όπως και αλλα στελέχη της ίδιας κατηγορίας βρέθηκαν ξαφνικά έκθετοι. Το κενό εξουσίας αποκάλυψε τις αδυναμίες: κανένα στρατηγικό όραμα, καμία οργανωμένη βάση στήριξης, καμία ιδεολογική ταυτότητα που να εμπνέει.
Η πολιτική αποδρομή δεν σημαίνει απαραίτητα επίσημη αποστράτευση. Ο Σωκράτης Φάμελλος θα συνεχίσει να δίνει παρών – σε επιτροπές, σε δημόσιες παρεμβάσεις, ίσως και σε κάποιον συμβολικό ρόλο ενότητας. Όμως η εσωκομματική του απήχηση έχει πια ξεφτίσει. Και το κυριότερο: κανείς από τις νεότερες δυνάμεις του κόμματος δεν δείχνει πρόθυμος να “επενδύσει” πάνω του.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ πρόκειται να μετεξελιχθεί σε κάτι νέο τότε η απομάκρυνση των προσώπων που συμβολίζουν τη διαχείριση της ήττας, και όχι τη δυναμική της ανατροπής, είναι σχεδόν βέβαιη. Ο Φάμελλος έχει την ατυχία να ανήκει ακριβώς σε αυτή την κατηγορία: δεν είναι ούτε ηττημένος μαχητής ούτε πειστικός ανανεωτής. Είναι το ενδιάμεσο, και σε μια εποχή κρίσεων, τα ενδιάμεσα περιθωριοποιούνται.
Το πολιτικό σκηνικό στο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει με εκρηκτικό πεδίο. Τάσεις συγκρούονται, πρόσωπα αποχωρούν, νέοι παίκτες εμφανίζονται στο προσκήνιο.
Οι εξελίξεις μετά το συνέδριο αναμένονται καταιγιστικές: νέος αρχηγός ή συλλογική ηγεσία; Επαναθεμελίωση της Αριστεράς ή μετατροπή του κόμματος σε “κεντροαριστερή πλατφόρμα”; Το μόνο σίγουρο είναι πως το κόμμα δεν μπορεί να συνεχίσει με τον ίδιο βηματισμό.
Καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ ψάχνει το νέο του πρόσωπο –όχι μέσα από τη συναίνεση, αλλά μέσα από τη σύγκρουση– πρόσωπα όπως ο Σωκρατης Φάμελλος θα είναι οι πρώτοι που θα αφήσουν τη θέση τους στο παρασκήνιο.
Στο μεταξύ πλησιάζει η μέρα που θα ανοίξουν οι κάλπες για την εκλογή της νέας Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ και τα εσωκομματικά μέτωπα που καλείται να διαχειριστεί ο Πρόεδρος του κόμματος ολοένα και αυξάνονται. Ο τελευταίος βρίσκεται, από τη μία πλευρά, αντιμέτωπος με μια ομάδα στελεχών που αντιδρούν έντονα στην εφαρμογή της ψηφιακής ψήφου για τις εκλογές στην Κ.Ε., ενώ, την ίδια στιγμή, οφείλει να καταλήξει στα πρόσωπα που θα συγκροτήσουν τη νέα ηγετική ομάδα του κόμματος και θα τον πλαισιώσουν, προκειμένου να τα προτείνει στη νέα Κεντρική Επιτροπή και να λάβει την έγκριση της πλειοψηφίας.
Μέχρι στιγμής, τα ονόματα που ακούγονται έντονα για τις θέσεις του Γραμματέα, του Αναπληρωτή Γραμματέα, αλλά και του Εκπροσώπου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, είναι αυτά του Κώστα Ζαχαριάδη, της Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου και του Γρηγόρη Θεοδωράκη, αντίστοιχα.
Στην αμφισβήτηση της ψηφιακής ψήφου συμβάλλουν στο έπακρο και οι διάφοροι διαδικτυακοί υποστηρικτές του Στέφανου Κασσελακη , οι οποίοι για να «πικάρουν» τον ΣΥΡΙΖΑ θυμούνται τα γεγονότα του «μπουζουξίδικου.»
Μεσα σε όλα αυτά η Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να έχει προσπεράσει τα εσωκομματικά μέτωπα προετοιμάζοντας μια …Συναυλία Ειρήνης τον επόμενο μηνα .
Σε κάθε περίπτωση η εικόνα που παρουσιάζει η Κουμουνδούρου είναι αποκαρδιωτική από κάθε άποψη .
