Της Δικηγόρου – Δημοσιολόγου, Μαριάννας Καρούζου*
Μόνιμος υπάλληλος, κατηγορίας ΠΕ, προσέβαλε δικαστικά απόφαση με την οποία μετακινήθηκε σε κενή θέση ίδιου κλάδου και βαθμού άλλης Διεύθυνσης της Υπηρεσίας του. Η μετακίνηση δε αυτή έλαβε χώρα, λόγω αποδιδόμενων σε αυτόν πράξεων και παραλείψεων κατά την άσκηση των υπηρεσιακών του καθηκόντων, χωρίς να τηρηθούν οι διαδικαστικές εγγυήσεις που προβλέπει ο ΥΚ. Με την κατάθεση της αγωγής του λοιπόν ο ενάγων ζητούσε τη θεμελίωση αστικής ευθύνης του Δημοσίου – κατά τις διατάξεις των άρ. 105-106 ΕισΝΑΚ – με την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας και της ηθικής βλάβης που υπέστην, λόγω της μεταβολής της υπηρεσιακής του κατάστασης.
Ειδικότερα, με την υπ’ αριθμ. Α769/2024 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πατρών η εναγόμενη Περιφέρεια καταδικάστηκε στην καταβολή αποζημίωσης για ικανοποίηση ηθικής βλάβης λόγω της απομείωσης και της προσβολής της προσωπικότητας που υπέστην ο ενάγων, καθώς αποστερήθηκε πλήρως του νομίμου δικαιώματός του να ακουσθεί πριν τη λήψη του δυσμενούς μέτρου, εν προκειμένω της μετακίνησης σε άλλη Διεύθυνση. Το Δικαστήριο έκρινε – όπως θα αναδειχθεί και κατωτέρω – ότι η απόφαση μετακίνησης του ενάγοντος εκδόθηκε χωρίς προηγουμένως να τηρηθεί ο ουσιώδης τύπος της διαδικασίας, ήτοι να κληθεί σε προηγούμενη ακρόαση. Άλλωστε, η παράλειψη αυτή της Διοίκησης, δεν καλύπτεται από την εκ μέρους αυτού άσκηση ειδικής διοικητικής προσφυγής.
Αναλυτικότερα, το Δικαστήριο έκρινε ότι στοιχειοθετείται ευθύνη του Δημοσίου – της Περιφέρειας Πατρών εν προκειμένω- δεδομένου ότι η απόφαση μετακίνησης του βασίσθηκε στη φερόμενη επίμεμπτη συμπεριφορά του, η οποία και ανάγεται σε πλημμελή εκτέλεση των υπηρεσιακών του καθηκόντων. Ειδικότερα, στον ενάγοντα, δυνάμει έγγραφων αναφορών της Υπηρεσίας, αποδόθηκε ότι αδυνατεί να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις της συγκεκριμένης υπηρεσίας και συνδυαστικά με την έλλειψη διάθεσης συνεργασίας με τον Προϊστάμενό του, οι σχέσεις ήταν τεταμένες και ακολούθως πλήττονταν η εύρυθμη λειτουργία της Διεύθυνσης.
Η Διοίκηση λοιπόν όφειλε, πριν προβεί στη λήψη του δυσμενούς μέτρου της μετακίνησης, να τον καλέσει να εκθέσει τις απόψεις του και να προσκομίσει τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του. Και αυτό, γιατί η εν λόγω μεταβολή οφείλεται σε υποκειμενική συμπεριφορά και όχι σε αντικειμενικά δεδομένα, οπότε και η Διοίκηση υποχρεούται πριν τη λήψη του δυσμενούς μέτρου, να απευθύνει πρόσκληση προς τον ενδιαφερόμενο, προκειμένου αυτός να εκθέσει τις απόψεις του και να προσκομίσει τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του, ώστε και τα συμφέροντα αυτού να προστατευθούν και η Διοίκηση να ενημερωθεί πληρέστερα.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η απόφαση μετακίνησης αποτελεί παράνομη πράξη κατά την έννοια των άρ. 105 και 106 ΕισΝΑΚ , η οποία ήταν επαρκώς ικανή και μπορούσε αντικειμενικά – κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων – να επιφέρει, όπως και πράγματι επέφερε, την επικαλούμενη από τον ενάγοντα ζημία, η οποία συνίστατο στη δαπάνη που υποβλήθηκε ο ίδιος για τη μετάβασή με το ΙΧ όχημά του από τον τόπο κατοικίας του στον τόπο εργασίας του.
Όμως, παρά την παραδοχή αυτή του Δικαστηρίου, δεν ευδοκίμησε εν τέλει η καταβολή αποζημίωσης που αντιστοιχούσε στη δαπάνη της ποσότητας των καυσίμων που απαιτήθηκαν ανά ημέρα εργασίας του ενάγοντος, προκειμένου αυτός να διανύει με το ΙΧ όχημά του την απόσταση από την κατοικία του στην εργασία του και αντιστρόφως, καθώς ο ενάγων δεν προσκόμισε έγγραφα από τα οποία και να προκύπτει ο αριθμός των ημερών που εργάστηκε εντός του επίμαχου χρονικού διαστήματος, ούτε στοιχεία σχετικά με τη μέση κατανάλωση καυσίμων για τα οχήματα που ισχυρίστηκε ότι χρησιμοποίησε και ούτω ο ισχυρισμός αυτός κατέστην αναπόδεικτος.
Το Δικαστήριο βέβαια – όπως προελέχθη – καταδίκασε την εναγόμενη Περιφέρεια στην καταβολή χρηματικής αποζημίωσης για αποκατάσταση ηθικής βλάβης, καθώς ο ενάγων αποστερήθηκε του νομίμου δικαιώματός του να ακουσθεί πριν τη λήψη του δυσμενούς μέτρου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ηθική του απομείωση και την προσβολή της προσωπικότητάς του, καθώς σε διαφορετική περίπτωση ο ενάγων θα είχε την ευκαιρία να εκθέσει τα πραγματικά περιστατικά από την δική του οπτική και φυσικά να προσκομίσει προς απόδειξη των ειρημένων του τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή του.
Κατόπιν τούτων είναι αξιοπρόσεκτο, ότι το Δικαστήριο εν προκειμένω – υιοθετώντας έναν ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό – δημιουργεί ένα ιδιαιτέρως προστατευτικό πεδίο για τον υπάλληλο – διοικούμενο προάγοντας και διασφαλίζοντας το δικαίωμά του στην προηγούμενη ακρόαση, ακόμη και στην περίπτωση που τίθεται εν αμφιβόλω η εύρυθμη λειτουργία της Υπηρεσίας. Με άλλες λέξεις το δικαίωμα στην προηγούμενη ακρόαση λειτουργεί προστατευτικά και διασφαλιστικά των συμφερόντων αμφότερων, ήτοι του υπαλλήλου – διοικουμένου και της Υπηρεσίας.
*Η Μαριάννα Καρούζου είναι Δικηγόρος, με εξειδίκευση σε θέματα διοικητικού, ιδίως δημοσιοϋπαλληλικού και πειθαρχικού δικαίου, με μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα του δημοσίου δικαίου και πολιτικής επιστήμης, καθώς και συνεργάτης του Δικηγορικού Γραφείου Γιάννης Καρούζος & Συνεργάτες.
