«Μετα-κινήσεις. Λογοτεχνία συγγραφέων μη ελληνικής καταγωγής στην Ελλάδα» : ημερίδα συνεργασίας του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, με το PEN Greece.
Από την Κατερίνα Βαρδακαστάνη
Ώριμες οι συνθήκες πρόσληψης της «μεταναστευτικής λογοτεχνίας» στην Ελλάδα.
Μια πρωτότυπη και ιδιαίτερη ως προς την θεματολογία ημερίδα με τίτλο: «Μετα-κινήσεις. Λογοτεχνία συγγραφέων μη ελληνικής καταγωγής στην Ελλάδα» διεξήχθη την Δευτέρα, 9.12.2025 υπό την αιγίδα του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ σε συνεργασία με το PEN Greece στο κτίριο του ΕΚΠΑ «Κωστής Παλαμάς» (Ακαδημίας 48 & Σίνα, Αθήνα)».
Ψυχή της εκδήλωσης υπήρξε η κα Αγλαΐα Μπλιούμη, αναπληρώτρια καθ. του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας ΕΚΠΑ. Πολύ εύστοχα επισημάνθηκε και στο χαιρετισμό της προέδρου του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας κ. Κατερίνας Καρακάση, ότι στην κα Μπλιούμη πιστώνεται η ιδέα, η οργάνωση και η υλοποίηση της ημερίδας, η οποία εστιάζει στη λογοτεχνική παραγωγή συγγραφέων που ζουν και δημιουργούν στην Ελλάδα, έχοντας καταγωγή από άλλες χώρες, καθώς και στη δυναμική που αναπτύσσεται ανάμεσα στη γλώσσα, τη μνήμη, την εμπειρία της μετανάστευσης και τη λογοτεχνική γραφή. Στόχος είναι να αναδειχθούν οι πολλαπλές όψεις αυτού που συχνά ονομάζουμε «μεταναστευτική λογοτεχνία», να συζητηθούν τα όριά της, οι αφηγηματικές της τεχνικές και οι προοπτικές της στο ελληνικό λογοτεχνικό πεδίο.
Η ημερίδα αποτέλεσε συνέχεια της συλλογής αδημοσίευτων κειμένων συγγραφέων μη ελληνικής καταγωγής στην Ελλάδα μετά από ανοιχτή πρόσκληση και είχε σκοπό όχι να διεξάγει κάποιον λογοτεχνικό διαγωνισμό αλλά να αναδείξει το εν λόγω λογοτεχνικό φαινόμενο.
Στην κατάμεστη αίθουσα συζητήθηκε, στο πρώτο επιστημονικό μέρος, κατ΄αρχήν από την κα Μπλιούμη, η οριοθέτηση του όρου «μεταναστευτική λογοτεχνία». Αναλύθηκαν τα ιδιαίτερα γλωσσικά και αφηγηματικά χαρακτηριστικά αυτής της λογοτεχνίας, ενώ έγινε ιδιαίτερη μνεία στο γεγονός ότι το πάντρεμα διαφορετικών γλωσσών και πολιτισμών οδηγεί στην αναπαράσταση υβριδικών ταυτοτήτων, δηλαδή χαρακτηριστικών που οδηγούν σε μια νέα Αισθητική.
Η ομιλία τελείωσε με μια περιδιάβαση στους συγγραφείς που έχουν εκδώσει στα ελληνικά αυτόνομες εκδόσεις. Τη σκυτάλη πήρε η καθ. του Παν/μιου Πελοποννήσου Βασιλική Λαλαγιάννη, με την ομιλία «Μετανάστριες στην Ελλάδα: Η πολιτισμική τους παρουσία» που έδωσε περαιτέρω παραδείγματα αυτόνομων λογοτεχνικών κειμένων, αποδεικνύοντας ότι στην Ελλάδα δεν λείπει η λογοτεχνία αλλά η συστηματική θεσμοθέτησή της. Τέλος ακολούθησε η ομιλία της καθ. Γερμανικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ Αναστασίας Αντωνοπούλου που επικεντρώθηκε στην μελέτη περίπτωσης του αλβανικής καταγωγής δεύτερης γενιάς συγγραφέα Έλσον Ζγούρι «Όλες οι γάτες είναι όμορφες (2018)» Ακολούθησε ένα ευχάριστο μουσικό διάλειμμα με τον ανερχόμενο, βραβευμένο μουσικό και φοιτητή Γερμανικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ Γιώργο Δρούγκα, ενώ στο δεύτερο μέρος της ημερίδας ακολούθησε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με τους δύο συγγραφείς που με αδημοσίευτο κείμενό τους συμμετείχαν στην «ανοιχτή πρόσκληση»: τον γνωστό συγγραφέα κουρδικής καταγωγής Τζεμίλ Τουράν Μπαζιντί, Συγγραφέας / Δημοσιογράφος και την γερμανικής καταγωγής Βερένα Φινκ, Συγγραφέας / Συντονίστρια σεμιναρίων. Επίσης συμμετείχαν η Τέσυ Μπάιλα, Συγγραφέας / Πρόεδρος του PEN Greece, η Σίσσυ Παπαθανασίου, Διευθύντρια Γραμμάτων του ΥΠΠΟ, Εκπρόσωπος του PEN Greece στο PEN Balkan Circle, η Μαρία Τοπάλη, Ποιήτρια / Βιβλιοκριτικός, η Αγλαΐα Μπλιούμη, με την ιδιότητα της συγγραφέας και μέλος του PEN Greece, καθώς και μέσω τηλεδιάσκεψης ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Βιβλιοκριτικός. Ακολούθησε ένας ζωηρός διάλογος με μεγάλη συμμετοχή του κοινού, πολλά ερωτήματα και βιωματικές απαντήσεις, ενώ δεν έλειψε και η συναισθηματική φόρτιση. Ένα από τα βασικά συμπεράσματα της ημερίδας είναι ότι η πραγματοποίηση της ημερίδας έβαλε τις βάσεις για την θεσμοθέτηση αυτής της λογοτεχνίας, ώστε μελλοντικά να διερευνηθεί επιστημονικά και να προκύψουν οι πρώτες διπλωματικές εργασίες και διδακτορικές διατριβές. Προς αυτήν την κατεύθυνση, τελειώνοντας, η κα Μπλιούμη ανακοίνωσε ότι υπό την αιγίδα του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας ΕΚΠΑ δρομολογείται η δημιουργία ενός πάνελ ομιλητών αποτελούμενο από λογοτέχνες, στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου της Ελληνικής Σημειωτικής Εταιρίας και του μεταπτυχιακού προγράμματος «Σημειωτική, Πολιτισμός, Επικοινωνία» του ΑΠΘ, που θα διεξαχθεί στο Βόλο (2026).
Πηγή: Αθήνα 9,84
