Η Μάτα Χάρι (Mata Hari) υπήρξε η πιο διάσημη κατάσκοπος του κόσμου. Γεννήθηκε στην Ολλανδία, στις 7 Αυγούστου του 1876, με το όνομα Μαργκαρίτ Γκερτρούντι Ζελ.
Υιοθέτησε το καλλιτεχνικό όνομα «Μάτα Χάρι» που στην ινδονησιακή διάλεκτο σήμαινε «Μάτι μιας Νέας Αυγής». (Photo by PA Images via Getty Images)
Το ερωτικό της ταμπεραμέντο φάνηκε από πολύ νωρίς, όταν εκδιώχθηκε από το σχολείο της, επειδή συνελήφθη να ερωτοτροπεί με τον διευθυντή. Στα 18 της παντρεύτηκε έναν Σκωτσέζο αξιωματικό του Ναυτικού, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά, όμως χώρισε 12 χρόνια αργότερα, λόγω του άστατου χαρακτήρα της.
Έχοντας ολλανδικό διαβατήριο, λόγω της ουδετερότητας της χώρας, μπορούσε καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου να μετακινείται ελεύθερα από τη μία χώρα στην άλλη.
Στα χρόνια πριν τον πόλεμο, το εξωτικό στριπτίζ που έκανε της έφερε φήμη, αποδοχή, τη λατρεία των ανδρών, ενώ θεωρείτο μια από τις πρώτες και πιο δημοφιλείς χορεύτριες στον κόσμο. Ήταν η εποχή που οι παριζιάνικες αίθουσες διασκέδασης έσπαγαν τα ταμπού της βικτωριανής εποχής και η Μάτα Χάρι έκανε με τις τολμηρές εμφανίσεις της, φορώντας πέπλο και κεντητούς στηθόδεσμους, αίσθηση στη γαλλική πρωτεύουσα και ολόκληρη την Ευρώπη.
Το 1905 αναζήτησε την τύχη της στο Παρίσι, όπου εργάστηκε ως χορεύτρια σε καμπαρέ της εποχής και γρήγορα απέκτησε μεγάλη φήμη, με το όνομα Μάτα Χάρι, που σε ινδονησιακή διάλεκτο σημαίνει «μάτι μιας νέας αυγής».
Κατασκεύαζε διάφορες ιστορίες για την καταγωγή της, οι περισσότερες ψεύτικες, αλλά έχτιζε το μύθο της.
Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Γάλλοι της προσέφεραν ένα εκατομμύριο φράγκα για να αξιοποιήσει το διεθνές δίκτυο εραστών της, κατασκοπεύοντας τους Γερμανούς. Για το σκοπό αυτό πραγματοποίησε πολλά ταξίδια στην Ευρώπη και κατά την τελευταία αποστολή της στην Ισπανία, αποπλάνησε τον Γερμανό στρατιωτικό ακόλουθο, προκειμένου να του εκμαιεύσει απόρρητα σχέδια. Εκείνος με τη σειρά του υπονόησε μέσω τηλεγραφήματος στους δικούς του ότι η Μάτα Χάρι αποδέχθηκε να δουλεύει για όφελος της Γερμανίας.
Τελικά το 1917 συνελήφθη από τους Γάλλους με την κατηγορία του διπλού κατασκόπου κατά συρροή, προσάπτοντας της ευθύνες για το θάνατο 50.000 Γάλλων στρατιωτών.
Συνελήφθη και ενώ βροντοφώναζε «Εταίρα; Το παραδέχομαι. Κατάσκοπος; Ποτέ!» και ότι «έζησα πάντα για χάρη του έρωτα και των απολαύσεων», καταδικάστηκε περισσότερο ως ο τύπος της γυναίκας που χρησιμοποιούν οι άντρες, άρα μια γυναίκα γεννημένη κατάσκοπος. Ήταν περισσότερο από όλα ο τρόπος ζωής της που την έστειλε στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Τελικά καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στις 15 Οκτωβρίου 1917, στην περιοχή του Βενσέν (Vincennes).
Σύμφωνα, ωστόσο, με το συγγραφέα Russel Warren Howe η Μάτα Χάρι υπήρξε, πιθανότατα, θύμα σκευωρίας, καθώς πολλά από τα στοιχεία που παρουσιάσθηκαν στη δίκη της ήταν χαλκευμένα, ενώ αγνοήθηκαν άλλα, που ενδεχομένως θα οδηγούσαν στην αθώωσή της.
Σήμερα η ιστορία και η προσωπικότητά της αποτελούν ένα άλυτο γρίφο. Ήταν απλά μια χορεύτρια; Ήταν πραγματικά μια κατάσκοπος, ή ίσως ένα θύμα των περιστάσεων;
