Η πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή για το προσχέδιο του Προϋπολογισμού του 2026
έφερε στην επιφάνεια ένα κρίσιμο σημείο της νέας ευρωπαϊκής δημοσιονομικής
πολιτικής: τα μέτρα διακριτικής ευχέρειας – τα λεγόμενα Discretionary Revenue
Measures (DRM).
Πρόκειται για έναν μηχανισμό που συνδέει άμεσα τις αλλαγές στη φορολογία με το
πόσα χρήματα μπορεί να ξοδεύει ένα κράτος. Με απλά λόγια: αν αυξήσεις τα έσοδα με
δική σου πολιτική απόφαση, μπορείς να αυξήσεις και τις δαπάνες χωρίς να
παραβιάζεις τους κανόνες.
Τα DRM πιάνουν κάθε αλλαγή που επηρεάζει τα δημόσια έσοδα -είτε πρόκειται για
νέους φόρους, είτε για μειώσεις, είτε για παρεμβάσεις που ενισχύουν τη φορολογική
συμμόρφωση.
Ο νέος ευρωπαϊκός κανόνας δεν κοιτά πια μόνο το έλλειμμα ή το πλεόνασμα, αλλά τον
δείκτη “καθαρών πρωτογενών δαπανών” -δηλαδή τι ξοδεύει πραγματικά το κράτος,
εξαιρώντας τόκους, αυτόματα επιδόματα ανεργίας και ευρωπαϊκά προγράμματα.
Τα DRM μπαίνουν σε αυτόν τον υπολογισμό. Αν αυξήσεις τα έσοδα με πολιτική σου
επιλογή, παίρνεις «χώρο» να αυξήσεις και τις δαπάνες. Αν μειώσεις φόρους, τότε
περιορίζεται αυτός ο χώρος.
Δεν είναι μηχανισμός λιτότητας. Είναι εργαλείο ευελιξίας. Σου επιτρέπει να
διαμορφώνεις πολιτική με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας και όχι με τυφλή υπακοή
στους κανόνες.
Πιερρακάκης και Πετραλιάς από το οικονομικό επιτελείο και Νικος Παππάς από τον ΣΥΡΙΖΑ-
Προοδευτική Συμμαχία φέρονται να συμφώνησαν στα βασικά στη Βουλή. Παρά τις πολιτικές
διαφορές, υπήρξε τεχνική σύγκλιση.
Ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης τόνισε ότι κάθε μέτρο που αυξάνει τα
έσοδα -είτε μέσω φορολογικών παρεμβάσεων είτε μέσω της πάταξης της
φοροδιαφυγής- δημιουργεί πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για δαπάνες, χωρίς να
θεωρείται παραβίαση των ευρωπαϊκών κανόνων.
Ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς εξήγησε πώς τα DRM καταγράφονται τεχνικά στις
ευρωπαϊκές αναφορές, με απόλυτη ακρίβεια.
Ο Νίκος Παππάς, εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ανέδειξε το ουσιαστικό διακύβευμα: τα
DRM επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να εφαρμόζουν διαφορετικές πολιτικές
προτεραιότητες. Δηλαδή, να επιλέγουν αν τα έσοδα θα κατευθυνθούν σε
φοροελαφρύνσεις για τους λίγους ή σε κοινωνικές δαπάνες για τους πολλούς.
Δύο κρίσιμα σημεία
1. Δημιουργία δημοσιονομικού χώρου – Τα DRM καθορίζουν πόσο «οξυγόνο» έχει μια
κυβέρνηση για να ασκήσει ενεργητική πολιτική μέσα στα όρια του κόφτη δαπανών.
2. Διαφάνεια και λογοδοσία – Οι επιδράσεις τους καταγράφονται με σαφήνεια στα
ευρωπαϊκά έγγραφα, ξεχωρίζοντας τι προκύπτει αυτόματα (λόγω ανάπτυξης ή
πληθωρισμού) και τι είναι συνειδητή πολιτική επιλογή.
Τα DRM είναι ένα εργαλείο που σπάει τη μονοτονία της λιτότητας. Δίνουν τη
δυνατότητα στα κράτη να κινηθούν με ευελιξία, να σχεδιάσουν ενεργές πολιτικές για
ανάπτυξη, κοινωνική προστασία και δικαιοσύνη – χωρίς να παραβιάζουν το ευρωπαϊκό
πλαίσιο.
Η ουσία είναι μία: ο δημοσιονομικός χώρος δεν χαρίζεται – δημιουργείται με πολιτική
βούληση.
