Το νέο γεωπολιτικό ρήγμα στην εύφλεκτη περιοχή της Μέσης Ανατολής απειλεί να συμπαρασύρει την παγκόσμια ενεργειακή ισορροπία, ενώ η Ευρώπη είναι ξανά αντιμέτωπη με εκτίναξη των τιμών και βρίσκεται σε αυξημένη επαγρύπνηση.
Από την πρώτη στιγμή της κρίσης ο Υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος έστειλε μήνυμα μηδενικής ανοχής απέναντι στην παράνομη κερδοσκοπία, στον απόηχο των πρώτων συνεπειών στην οικονομία.
Όπως τονίζει διαρκώς ο Υπουργός Ανάπτυξης, «η στρατιωτική ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή είναι εξαιρετικά ανησυχητική και επικίνδυνη, πρώτα απ’ όλα για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή μας, στην οποία ανήκει και η Ελλάδα. Είναι απολύτως αναγκαίο να αποκλιμακωθεί η κατάσταση, γιατί οι επιπτώσεις στην οικονομία θα είναι μόνο αρνητικές».
Αναφερόμενος στις καταγγελίες για ανατιμήσεις στην εγχώρια αγορά καυσίμων, προτού καν φτάσουν στη χώρα ποσότητες με τις νέες διεθνείς τιμές, ο κ. Θεοδωρικάκος υπογραμμίζει : «Υπήρξαν καταγγελίες ότι κάποιοι έσπευσαν να αυξήσουν τις τιμές στα πρατήρια βενζίνης. Γι’ αυτό έδωσα εντολή στη ΔΙΜΕΑ να ξεκινήσει εκτεταμένους ελέγχους, ώστε να διαπιστωθεί αν υπάρχει παραβίαση του πλαφόν κέρδους».
Ο κ. Θεοδωρικάκος υπενθυμίζει ότι μέχρι τις 30 Ιουνίου εξακολουθεί να ισχύει η νομοθεσία που απαγορεύει στους πρατηριούχους να πωλούν με περιθώριο κέρδους μεγαλύτερο από αυτό που είχαν το 2021, δηλαδή πριν ξεκινήσει η πληθωριστική πίεση από τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Θέλω να στείλω ξεκάθαρο σήμα ότι όποιος παραβιάζει τη νομοθεσία, θα έχει σοβαρές συνέπειες», τονίζει , επισημαίνοντας ότι τα πρόστιμα φτάνουν έως και τα 5 εκατομμύρια ευρώ.
Παράλληλα, ο Υπουργός Ανάπτυξης σημειώνει ότι το φαινόμενο των αδικαιολόγητων ανατιμήσεων αναδεικνύει την ανάγκη για ένα πιο ισχυρό και αποτελεσματικό πλαίσιο ελέγχου και παρέμβασης στην αγορά: «Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που προχωρούμε σε μια μεγάλη μεταρρύθμιση: τη δημιουργία μιας ισχυρής, ανεξάρτητης Αρχής εποπτείας της αγοράς και προστασίας των καταναλωτών, με ενιαίες διαδικασίες, καθαρούς κανόνες και απόλυτη θεσμική θωράκιση».
Τέλος ο κ. Θεοδωρικάκος επισημαίνει «Παρακολουθούμε την κατάσταση με απόλυτη εγρήγορση. Θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί και ό,τι περνάει από το χέρι του ελληνικού κράτους για να προστατεύσουμε τους πολίτες και τους καταναλωτές. Η κερδοσκοπία εκτός ορίων νομιμότητας δεν θα γίνει ανεκτή».
ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΟΙΚΟΙ
Για ότι αφορά τις παρενέργειες της κρίσης στην παγκόσμια οικονομία ,σύμφωνα με ανάλυση της Deutsche Bank, υφίσταται «σοβαρός κίνδυνος κλιμάκωσης» που θα μπορούσε να φέρει ακόμα και μερική διακοπή των εξαγωγών πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή.
Τα Στενά του Ορμούζ, από όπου περνά σχεδόν το 20% της παγκόσμιας προσφοράς, παραμένουν το πιο επικίνδυνο σημείο. Ακόμη και περιορισμένης έκτασης ενέργειες, όπως πλήγματα κατά δεξαμενόπλοιων η «κλείσιμο» των στενών , θα είχαν ακαριαίο αντίκτυπο στις τιμές.
Η JPMorgan προειδοποιεί ότι μια εμπλοκή στην περιοχή θα μπορούσε να οδηγήσει την τιμή του αργού ακόμα και στα 130 δολάρια το βαρέλι, κλιμακώνοντας τις ήδη αυξημένες πληθωριστικές πιέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι αναλυτές προβλέπουν ότι μια άνοδος της τιμής του πετρελαίου κατά 10% μπορεί να αυξήσει έως και κατά 0,4% τον παγκόσμιο πληθωρισμό μέσα στο επόμενο έτος.
Για την Ευρώπη, η οποία μόλις άρχισε να «ανασαίνει» από την ενεργειακή κρίση του 2022, η απειλή επαναφοράς τιμών-ρεκόρ είναι υπαρκτή.
Από την πρώτη ημέρα του πολέμου , οι τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου εκτοξεύθηκαν. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το Brent ξεπέρασαν σε άνοδο το 10%, αγγίζοντας υψηλό πενταμήνου.
Παράλληλα, το Ισραήλ διέταξε το προσωρινό κλείσιμο του γιγαντιαίου υπεράκτιου κοιτάσματος Λεβιάθαν — εγκατάσταση στρατηγικής σημασίας, που παράγει πάνω από το 40% του φυσικού αερίου της χώρας.
Η διεθνής οικονομική κοινότητα εκφράζει έντονη ανησυχία. Ο ΟΟΣΑ έχει αναθεωρήσει προς τα κάτω τις εκτιμήσεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη στο 2,2% για το 2025, προβλέποντας ότι αν η σύρραξη επεκταθεί ή διαρκέσει, η παγκόσμια οικονομία ενδέχεται να εισέλθει σε ύφεση.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό έντασης, η Ελλάδα επιχειρεί να σηκώσει τη «σημαία» της ευρωπαϊκής αντίδρασης. Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου βρίσκεται στο Λουξεμβούργο για το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας και Περιβάλλοντος,
Στόχος της ελληνικής αποστολής είναι η συγκρότηση ενός τριμερούς μετώπου πίεσης προς την Κομισιόν σε συνεργασία με Ρουμανία και Βουλγαρία για τη λήψη συντονισμένων μέτρων κατά ενός νέου κύματος κλιμάκωσης των τιμών μέσα στο καλοκαίρι.
Η Κομισιόν έχει συστήσει για την κρίση τιμών task force, για να μελετήσει τις μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές ενέργειας χωρίς μέχρι σήμερα ουσιαστικά αποτελέσματα.
Όπως τόνισε ο κ. Παπασταύρου, η νέα κρίση αποδεικνύει ότι η ενεργειακή αυτάρκεια και αυτονομία δεν είναι πολυτέλεια, αλλά στρατηγική ανάγκη. «Το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου διακινείται από τα Στενά του Ορμούζ. Δεν μπορούμε να εξαρτόμαστε από περιοχές γεωπολιτικής αστάθειας», ανέφερε.
Ο υπουργός υπενθύμισε ότι η Ελλάδα εφαρμόζει ήδη στρατηγική διαφοροποίησης του ενεργειακού της μείγματος και επένδυσης σε ΑΠΕ, ενώ παράλληλα τόνισε ότι έχει δημοσιονομικό περιθώριο – χάρη στο πρωτογενές πλεόνασμα – για την αντιμετώπιση έκτακτων κρίσεων. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα είναι έτοιμη αν παραστεί ανάγκη, να στηρίξει τους καταναλωτές για να ελαφρύνει τα βάρη που κινδυνεύουν να πέσουν στους ώμους τους σε περίπτωση διεύρυνσης της πολεμικής σύρραξης.
Πάντως ο δρόμος μπροστά είναι αβέβαιος — και η επόμενη μέρα της διεθνούς οικονομίας θα εξαρτηθεί από τη διπλωματική σοφία και την ετοιμότητα των κρατών να αντιμετωπίσουν, από κοινού, την κρίση που ξετυλίγεται.
