Η πρόσφατη απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης στο μεταναστευτικό προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις των εταίρων της, καθώς και της Ελλάδας. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι, ίσως, αυτό που εύστοχα επισήμανε ο Δημήτρης Καιρίδης, πρώην Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου: ότι το πρόβλημα δεν είναι οι δευτερογενείς ροές από τον νότο στον βορρά, αλλά οι πρωτογενείς από τη Βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή, και τη Τουρκία προς τον ευρωπαϊκό νότο.
Αν η Τουρκία δεχόταν να εφαρμοστεί η ρήτρα επιστροφών από τα ελληνικά νησιά πίσω στην Τουρκία, όπως προέβλεπε η συμφωνία του 2016, θα μειώνονταν δραστικά, η πρωτογενής ροή προς την Ελλάδα και, όπως είναι φυσικό και επόμενο, και οι δευτερογενείς ροές από την Ελλάδα προς τη Γερμανία.
Γι’ αυτό, κρίσιμη παραμένει η συνεργασία με την Τουρκία στο μεταναστευτικό αλλά και η στενή ελληνογερμανική συνεργασία, ώστε να πειστεί η Τουρκία να τηρήσει τα συμφωνηθέντα.