Του Βασιλη Ταλαμαγκα
Σε μια περίοδο κατά την οποία η γεωπολιτική σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο είναι περισσότερο από ποτέ ζητούμενο, η Τουρκία επανέρχεται με μια νέα, προκλητική ρητορική, επαναφέροντας το θέμα των δήθεν «τουρκικών ομογενών» στα Δωδεκάνησα. Πρόκειται για μια στρατηγική επιλογή της Άγκυρας, η οποία εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο αναθεωρητισμού και αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας σε νησιά του Αιγαίου.
Πρόσφατες δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων και παρεμβάσεις σε διεθνή fora δείχνουν ότι η Τουρκία επιχειρεί να εγείρει θέμα «τουρκικής μειονότητας» στα Δωδεκάνησα, κάνοντας λόγο για παραβίαση δικαιωμάτων και «αποστέρηση πολιτισμικής ταυτότητας». Αυτές οι δηλώσεις δεν είναι τυχαίες. Η Άγκυρα επιδιώκει να δημιουργήσει τετελεσμένα, υιοθετώντας την πάγια τακτική της: πρώτα κατασκευάζει «θέμα» και έπειτα το εντάσσει στο τραπέζι των διεκδικήσεων.
Η ιστορική πραγματικότητα, όμως, είναι σαφής: στα Δωδεκάνησα δεν υφίσταται αναγνωρισμένη τουρκική μειονότητα. Οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί που παρέμειναν μετά την ένωση των νησιών με την Ελλάδα το 1947, ουδέποτε αποτέλεσαν αντικείμενο διεθνούς συμφωνίας για αναγνώριση «τουρκικής μειονότητας», όπως συμβαίνει με τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης (βάσει της Συνθήκης της Λωζάννης του 1923). Η προσπάθεια της Τουρκίας να βαφτίσει αυτούς τους Έλληνες πολίτες «ομογενείς» της, είναι αυθαίρετη και δεν έχει νομικό ή ιστορικό έρεισμα.
Η Τουρκία, υπό την κυβέρνηση Ερντογάν, έχει υιοθετήσει μια πιο επιθετική και επεκτατική εξωτερική πολιτική, με στόχο την ανάδειξη της σε περιφερειακή υπερδύναμη. Η εργαλειοποίηση των μειονοτήτων —είτε πραγματικών είτε κατασκευασμένων— αποτελεί ένα από τα βασικά εργαλεία της. Μετά τη συστηματική υποστήριξη αλυτρωτικών οργανώσεων στη Θράκη, η Άγκυρα στρέφει πλέον το βλέμμα της στα Δωδεκάνησα, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει την παρουσία και επιρροή της σε ελληνικό έδαφος.
Ας μην ξεχνάμε ότι οι τουρκικές προκλήσεις δεν περιορίζονται στη ρητορική. Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει συστηματικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, αμφισβητήσεις της κυριαρχίας ελληνικών νησιών και προσπάθειες «γκριζαρίσματος» του Αιγαίου. Το άνοιγμα ζητήματος «ομογενών» στα Δωδεκάνησα είναι απλώς το επόμενο βήμα αυτής της πολιτικής.
Η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει να απαντά με ψυχραιμία αλλά και αποφασιστικότητα. Το διεθνές δίκαιο, οι συνθήκες και η ιστορική πραγματικότητα είναι με το μέρος της. Δεν πρέπει όμως να εφησυχάζει. Η αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας είναι διαρκής και απαιτεί διαρκή εγρήγορση σε διπλωματικό, στρατιωτικό και επικοινωνιακό επίπεδο.
Το άνοιγμα του θέματος των «ομογενών» στα Δωδεκάνησα είναι ακόμη μία προσπάθεια της Τουρκίας να μετατρέψει ένα ανύπαρκτο ζήτημα σε διεθνές θέμα. Η απάντηση της Ελλάδας πρέπει να είναι ξεκάθαρη: τα νησιά είναι ελληνικά, οι κάτοικοι είναι Έλληνες πολίτες και κανείς δεν έχει δικαίωμα να τους χρησιμοποιεί ως πιόνια σε γεωπολιτικά παιχνίδια.
