Του Βασιλη Ταλαμαγκα
Η ελληνική κτηνοτροφία, ένας από τους βασικούς πυλώνες της αγροτικής οικονομίας της χώρας, έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα από διάφορες ζωονόσους κατά το πέρασμα των δεκαετιών. Μία από τις πιο καταστροφικές ασθένειες που έπληξαν τον τομέα αυτό είναι η ευλογιά των προβάτων , μια εξαιρετικά μεταδοτική ιογενής ασθένεια που προκάλεσε σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην παραγωγή όσο και στην οικονομία των τοπικών κοινωνιών.
Η ευλογιά δεν έχει σχέση με την ανθρώπινη ευλογιά αλλά προσβάλλει κυρίως πρόβατα και κατσίκες, προκαλώντας εξανθήματα, πυρετό, αδυναμία, ακόμα και θανάτους στα ζώα. Η μετάδοσή της γίνεται πολύ εύκολα, τόσο μέσω άμεσης επαφής όσο και μέσω μολυσμένων αντικειμένων, εντόμων ή ακόμα και ανθρώπων που μεταφέρουν τον ιό στα ρούχα ή τα υποδήματά τους.
Στην Ελλάδα, κρούσματα ευλογιάς εμφανίστηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους, με ιδιαίτερα σοβαρές εξάρσεις κατά τις δεκαετίες του 20ού και αρχών του 21ου αιώνα. Οι πιο γνωστές και καταστροφικές εμφανίσεις της νόσου καταγράφηκαν στη Θράκη, στη Λέσβο, στη Σάμο και σε άλλες νησιωτικές και παραμεθόριες περιοχές, όπου η αιγοπροβατοτροφία αποτελεί κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους.
Οι επιπτώσεις της ευλογιάς ήταν πολυδιάστατες και δραματικές. Η άμεση ζημιά περιλάμβανε μαζικούς θανάτους ζώων ή υποχρεωτική θανάτωσή τους για την αποτροπή της εξάπλωσης, κάτι που οδηγούσε στην πλήρη καταστροφή ολόκληρων κοπαδιών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια παραγωγής γάλακτος, τυριού και κρέατος, επιφέροντας σοβαρά οικονομικά πλήγματα στους κτηνοτρόφους.
Επιπλέον, η υποχρεωτική καραντίνα περιοχών, οι απαγορεύσεις μετακίνησης ζώων και προϊόντων, και η απώλεια αγορών, είχαν μακροπρόθεσμες συνέπειες στην εμπορική δραστηριότητα και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Ολόκληρες τοπικές οικονομίες βασισμένες στην κτηνοτροφία υπέστησαν καθίζηση, με αποτέλεσμα πολλοί νέοι να εγκαταλείψουν την ύπαιθρο αναζητώντας εργασία σε άλλους τομείς ή στο εξωτερικό.
Η αντιμετώπιση της ευλογιάς απαιτούσε και απαιτεί συντονισμένες ενέργειες: άμεση διάγνωση, απομόνωση, ενημέρωση των κτηνοτρόφων, αποζημιώσεις, αλλά και αυστηρούς ελέγχους στις εισαγωγές ζώων. Το κράτος, σε αρκετές περιπτώσεις, αν και προσπάθησε να αντιδράσει, καθυστέρησε ή δεν μπόρεσε να στηρίξει ουσιαστικά τους πληγέντες, κάτι που επέτεινε την κρίση.
Παρά την πρόοδο στην κτηνιατρική επιστήμη και την ενίσχυση των μέτρων βιοασφάλειας, την παρούσα χρονιά , η εμπειρία της ευλογιάς άφησε βαθιά σημάδια στην ελληνική κτηνοτροφία. Η νόσος αποτέλεσε σημείο καμπής, υπενθυμίζοντας τη σημασία της πρόληψης, της επαγρύπνησης και της σωστής διαχείρισης ζωονόσων.
Η ελληνική κτηνοτροφία επιβίωσε, αλλά όχι χωρίς κόστος. Η ευλογιά κατέστρεψε για χρόνια την παραγωγική βάση πολλών περιοχών, επηρεάζοντας όχι μόνο την οικονομία αλλά και τον κοινωνικό ιστό. Αποτελεί ένα τρανό παράδειγμα του πώς μια ασθένεια μπορεί να αλλάξει την πορεία ενός ολόκληρου τομέα και να αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στη ζωή των ανθρώπων. Από την άλλη η κυβέρνηση που θα έπρεπε να σταθεί διπλα στους κτηνοτρόφους έχασε το έλεγχο . Δυστυχώς ,για πολλούς ,τα προβλήματα επιβίωσης είναι έντονα . Και αυτό δύσκολα θα ξεχαστεί …
