Το καλοκαίρι του 2025 φτάνει στο αποκορύφωμά του, όμως για εκατοντάδες χιλιάδες ελληνικά νοικοκυριά, η εποχιακή περίοδος δεν φέρνει ανεμελιά, αλλά περισσότερο άγχος και οικονομική πίεση. Παρά τις εξαγγελίες και τις πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί από το Υπουργείο Ανάπτυξης για την πάταξη της ακρίβειας και την ενίσχυση του εισοδήματος, η πραγματικότητα στους δρόμους, τις λαϊκές αγορές και τα ράφια των σούπερ μάρκετ, δείχνει πως ο αγώνας κατά του πληθωρισμού καλά κρατεί.
Ο Ιούνιος του 2025 βρίσκει τις ελληνικές οικογένειες να αναζητούν προσφορές ακόμα και για τα βασικά: είδη πρώτης ανάγκης, μεταφορές, ακόμη και την αγορά φρούτων και λαχανικών, που παλαιότερα θεωρούνταν δεδομένα στο καλοκαιρινό τραπέζι. Η σταθεροποίηση των τιμών, που είχε τεθεί ως στόχος από το Υπουργείο Ανάπτυξης, έχει αποδώσει αποτελέσματα ,αλλά η προσπάθεια συνεχίζεται σε όλα τα μέτωπα.
Η πραγματικότητα είναι σκληρή: για πρώτη φορά μετά από χρόνια, μεγάλος αριθμός πολιτών δηλώνει ότι δεν θα πάει καθόλου διακοπές το φετινό καλοκαίρι. Το κόστος μετακίνησης, διαμονής, φαγητού και βασικής ψυχαγωγίας έχει εκτιναχθεί σε τέτοιο βαθμό που οι διακοπές –ακόμα και λίγες μέρες σε έναν κοντινό προορισμό– θεωρούνται είδος πολυτελείας.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Καταναλωτών, το 62% των ερωτηθέντων δήλωσε πως δεν θα φύγει διακοπές το 2025 για οικονομικούς λόγους. Το 25% σκέφτεται διακοπές μικρής διάρκειας σε εξοχικά συγγενών ή σε προορισμούς με μηδενικά κόστη διαμονής. Μόνο ένα 13% δηλώνει ότι θα πάει διακοπές όπως και παλαιότερα, με το ποσοστό αυτό να προέρχεται κυρίως από υψηλότερα εισοδήματα.
Οι τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων κάποιων γραμμών έχουν αυξηθεί κατά 15% σε σχέση με το καλοκαίρι του 2024. Οι ξενοδοχειακές μονάδες, παρά τη μείωση τουριστών από ορισμένες αγορές του εξωτερικού, δεν προχώρησαν σε ουσιαστικές μειώσεις τιμών, καθώς τα κόστη ενέργειας και προσωπικού παραμένουν αυξημένα. Παράλληλα, η τιμή σερβιρίσματος του καφέ σε παραλιακές περιοχές αγγίζει τα 5-6 ευρώ, ενώ ένα απλό γεύμα για δύο άτομα ξεπερνά τα 40 ευρώ – ποσά απαγορευτικά για ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας.
Το Υπουργείο Ανάπτυξης, έχει προχωρήσει σε μια σειρά μέτρων το τελευταίο διάστημα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν:
- Η ενίσχυση της πλατφόρμας e-katanalotis με διαφανή στοιχεία για τιμές προϊόντων.
- Επιβολή σημαντικών προστίμων σε σούπερ μάρκετ και εμπορικές αλυσίδες για φαινόμενα αισχροκέρδειας.
- Πρόγραμμα ελέγχων στην αγορά με στόχο την πάταξη του φαινομένου “μαϊμού” προσφορών.
- Διατήρηση του “Καλαθιού του Νοικοκυριού” σε βασικά προϊόντα διατροφής, με στόχο τη συγκράτηση των τιμών.
Για τη συνολική στρατηγική του Υπουργείου Ανάπτυξης προκειμένου να μειωθούν οι τιμές και να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός στην αγορά, μιλάει συνεχώς ο Υπουργός Τάκης Θεοδωρικάκος, τονίζοντας ότι: «δίνουμε μάχη να μειωθούν οι τιμές με όλους τους δυνατούς τρόπους, με ένταση του ανταγωνισμού και με νομοθετικές πρωτοβουλίες».
Αναφερόμενος στις τιμές των τροφίμων, υπογραμμίζει πως σε πολλές κατηγορίες καταγράφεται ήδη αρνητικός πληθωρισμός.
Επιπλέον, ο κ. Θεοδωρικάκος έχει προωθήσει και τη δημιουργία μιας Ανεξάρτητης Αρχής για την εποπτεία της αγοράς και την προστασία του καταναλωτή.
Ωστόσο, παρά τις παραπάνω ενέργειες, χρειάζονται περισσότερες παρεμβάσεις για να αντιμετωπίσουν το βαθύτερο πρόβλημα: την επιμονή των τιμών σε υψηλά επίπεδα, που δεν δικαιολογούνται πλήρως από τα κόστη παραγωγής. Η έλλειψη ελέγχου στην τιμολόγηση υπηρεσιών και η αδυναμία συγκράτησης του κόστους ζωής επιτείνουν την ανασφάλεια των πολιτών.
Η ακρίβεια στην Ελλάδα δεν είναι ένα φαινόμενο που προέκυψε το 2025. Είναι το αποτέλεσμα μιας σειράς εξελίξεων: των επιπτώσεων της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης, του πολέμου στην Ουκρανία, των προβλημάτων στις εφοδιαστικές αλυσίδες, και –κυρίως– της δομικής αδυναμίας της ελληνικής οικονομίας να ανταποκριθεί γρήγορα σε κρίσεις.
Οι τιμές προϊόντων αυξήθηκαν, αλλά πρέπει να ποσοστικοποιηθουν αναλογικά με τους μισθούς . Η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού δεν επαρκεί για να καλύψει το άλμα στα έξοδα διαβίωσης. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες, που αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, είδαν τα έξοδά τους να αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό απ’ ό,τι τα έσοδά τους. Μεγάλες ομάδες συνταξιούχων προσπαθούν να ανταπεξέλθουν.
Η ακρίβεια ανέδειξε και μια άλλη διάσταση: αυτή των κοινωνικών ανισοτήτων που βαθαίνουν. Οι λίγοι που μπορούν, θα περάσουν ένα ακόμα καλοκαίρι στις Κυκλάδες, στα resort της Ελλάδας ή στα σκάφη αναψυχής. Οι υπόλοιποι, είτε θα αρκεστούν σε “διακοπές στο μπαλκόνι”, είτε θα δουλεύουν για να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις του φθινοπώρου που ακολουθεί.
Αυτό το “καλοκαίρι δύο ταχυτήτων” συντηρεί ένα κλίμα προβληματισμού . Ο τουρισμός λειτουργεί, αλλά δεν «αγγίζει» τους ντόπιους που τον υπηρετούν. Οι εποχικοί εργαζόμενοι σε νησιά και τουριστικές περιοχές καλούνται να δουλεύουν με εξαντλητικά ωράρια, με αμοιβές που δεν αντιστοιχούν στην ένταση και τις απαιτήσεις του επαγγέλματός τους.
