Έρευνα – Ανάλυση: καθ. Γιάννης Μανιάτης
Με τη συνεργασία των μεταπτυχιακών φοιτητών/τριών: Ι. Βούλγαρη, Α. Μανώλη, Μ. Χατζηγεωργιάδη
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF, 2023), σε ορίζοντα 2 ετών, τα 5 από τα 10 σοβαρότερα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα αφορούν την κλιματική αλλαγή: φυσικές καταστροφές και ακραία καιρικά φαινόμενα, κρίση στους φυσικούς πόρους, αποτυχία προσαρμογής στα σχέδια για την κλιματική αλλαγή και αποτυχία περιορισμού της. Στα επόμενα 10 χρόνια, ο κατάλογος συμπληρώνεται με 6ο κίνδυνο, την απώλεια βιοποικιλότητας και την κατάρρευση οικοσυστημάτων. Προφανές ότι βρισκόμαστε στην «τέλεια καταιγίδα» της κλιματικής κρίσης!
Η Ευρώπη γερνάει επικίνδυνα
Ιαπωνία και Ιταλία στις πρώτες θέσεις των χωρών με υψηλό ποσοστό κατοίκων άνω των 65 ετών (36% και 23,7% αντίστοιχα). Φινλανδία (22,9%), Πορτογαλία (22,6%) ακολουθούν. Η Ελλάδα, δυστυχώς στην (ουσιαστικά) 4-5η χειρότερη χώρα του κόσμου, με ποσοστό 22,5%. Η Ευρώπη στην παγκόσμια χειρότερη αναλογία κατοίκων κάτω των 15 ετών (16%) και άνω των 65 (19%). Με την παγκόσμια αναλογία 25% και 10% αντίστοιχα και την Αφρική στα 40% και 3%, οι δημογραφικές προοπτικές της Γηραιάς Ηπείρου προβλέπονται τραγικές.
Πιο ρυπογόνες οι πλούσιες χώρες
Προφανώς, οι κατά κεφαλήν εκπομπές στις πλουσιότερες χώρες έχουν πολύ υψηλότερες τιμές σε σχέση με τους φτωχότερους πληθυσμούς. Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και Καναδάς εκπέμπουν τους περισσότερους κατά κεφαλήν ρύπους (17-18 τόνους ανά έτος), ενώ Ινδία και Πακιστάν από τους λιγότερους (2-2,5 τόνους ανά έτος). Απουσιάζουν εναλλακτικές λύσεις ενέργειας μεγάλης κλίμακας και χαμηλού κόστους, για να φτάσουμε σε επαρκή ενέργεια με μηδενικούς ρύπους, ξεπερνώντας ταυτόχρονα την ενεργειακή φτώχεια.
Σε 81 κροίσους ο μισός πλούτος
Με βάση μελέτη της Oxfam, το 1% των πλουσιότερων στον πλανήτη κατέχει το 63% του νέου πλούτου (42 τρισ. δολάρια) που παρήχθη το 2020. Από αυτά, μόλις τα 14 τρισ. δολάρια έφτασαν στο υπόλοιπο 99% των ανθρώπων. Υπολογίζεται ότι αρκούν 1,7 τρισ. δολάρια ετησίως για να βγουν από τη φτώχεια 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Το πλουσιότερο 1% κατέχει το 45,6% του παγκόσμιου πλούτου, ενώ το φτωχότερο μισό του κόσμου μόλις το 0,75%. 81 δισεκατομμυριούχοι κατέχουν περισσότερο πλούτο από το 50% του κόσμου.
Πάνω από 34 δισ. τόνοι CO2 κάθε χρόνο
Μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση, ο κόσμος εκπέμπει περισσόοτερο από 34 δισεκατομμύρια τόνους CO2 κάθε χρόνο. Από έτος σε έτος, οι μειώσεις εμφανίζονται σε εποχές κρίσεων, ενώ η μεγαλύτερη πτώση παρατηρήθηκε στα lockdowns (-2 δισεκατομμύρια τόνοι διοξειδίου του άνθρακα), μετά τα οποία όμως οι εκπομπές εκτινάχθηκαν. Οι εκπομπές από τις ανεπτυγμένες οικονομίες βρίσκονται σε διαρθρωτική πτώση με στόχο το κλιματικά ουδέτερο 2050.
Η ηλεκτρική ενέργεια μετά το 2050
Οι τρεις τεχνολογίες σταθερής παροχής ηλεκτρισμού είναι η καύση άνθρακα, η καύση αερίου και η πυρηνική ενέργεια. Ο άνθρακας χωρίς δέσμευση εκπομπών, στο σενάριο μηδενικών εκπομπών, εξαφανίζεται από το παγκόσμιο δίκτυο μέχρι το 2050. Αέριο και άνθρακας με δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, θα είναι βασικά συστατικά της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη δεκαετία του 2030 και μετά. Το ίδιο αναμένεται και για το υδρογόνο.
