Του Χρήστου Καπούτση
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας επισκέπτεται σήμερα, Δευτέρα 10 Νοεμβρίου, τη Λευκωσία, για συνομιλίες με τον Κύπριο ομόλογό του Βασίλη Πάλμα και συνάντηση με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη. Η επίσκεψη πραγματοποιείται στο πλαίσιο του στενού συντονισμού Αθήνας–Λευκωσίας σε θέματα Άμυνας, Ασφάλειας και Ενέργειας, καθώς η Ανατολική Μεσόγειος εξελίσσεται σε κομβικό ενεργειακό διάδρομο της Ευρώπης. Κεντρικό αντικείμενο των συζητήσεων είναι η ενεργειακή ασφάλεια, η προστασία κρίσιμων θαλάσσιων υποδομών και η περαιτέρω εμβάθυνση της στρατιωτικής συνεργασίας Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ–ΗΠΑ, στο πλαίσιο του σχήματος «3+1». Η συνεργασία αυτή λειτουργεί αποτρεπτικά έναντι αναθεωρητικών πρακτικών και προωθεί ένα μοντέλο θεσμικής σταθερότητας, με σαφή γεωπολιτική στόχευση. Η αμερικανική στήριξη παραμένει σταθερή, στη βάση του Νόμου Εταιρικής Σχέσης Ασφάλειας και Ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου (2019), που προβλέπει συντονισμό στους τομείς της κυβερνοασφάλειας, της επιτήρησης θαλάσσιων ζωνών και της ενεργειακής ανθεκτικότητας. Παράλληλα, η συνέχιση της άρσης του εμπάργκο όπλων προς τη Λευκωσία αναβαθμίζει την αποτρεπτική ισχύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και ενισχύει τη διαλειτουργικότητα με συμμαχικές δυνάμεις.
Η πολυεθνική άσκηση «ΝΕΜΕΣΙΣ» στην κυπριακή ΑΟΖ, με τη συμμετοχή οκτώ χωρών, επιβεβαιώνει τη σημασία του συντονισμού για την ασφάλεια θαλάσσιων ενεργειακών έργων και την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών. Ταυτόχρονα, το έργο Great Sea Interconnector, το υποθαλάσσιο ηλεκτρικό καλώδιο που θα ενώσει Κύπρο, Ελλάδα και Ισραήλ, προχωρά, ενισχύοντας τη στρατηγική αυτονομία της περιοχής και τη σύνδεσή της με την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Σε αυτό το περιβάλλον, όπου η Τουρκία εξακολουθεί να αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματα και να διατηρεί στρατεύματα κατοχής στην Κύπρο, η συνεργασία Αθήνας–Λευκωσίας αποκτά σαφή γεωενεργειακή και αποτρεπτική διάσταση. Όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, η εμβάθυνση της συμμαχικής αρχιτεκτονικής στην Ανατολική Μεσόγειο «θωρακίζει την περιοχή και περιορίζει τον χώρο των προκλήσεων».
Η απουσία της Τουρκίας από τη μεγάλη ενεργειακή σύναξη της Αθήνας δεν είναι απλώς συμβολική, είναι αποκαλυπτική. Στην Ενεργειακή Διάσκεψη της Αθήνας συμμετείχαν 25 υπουργοί Ενέργειας ευρωπαϊκών χωρών, καθώς και τρεις υπουργοί της κυβέρνησης Τραμπ, γεγονός που ανέδειξε τον αναβαθμισμένο ρόλο της Ελλάδας ως γέφυρας διατλαντικής ενεργειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Καθώς η Ανατολική Μεσόγειος αποκτά νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας και ενέργειας, η Άγκυρα παραμένει εγκλωβισμένη σε λογικές επιβολής και εκβιασμού. Την ώρα που η Ελλάδα και η Κύπρος συμμετέχουν ισότιμα στη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών ενεργειακών διαδρόμων, η Τουρκία επιλέγει τη ρητορική των απειλών από τη Θράκη έως τη Λιβύη, μια πολιτική που τη φέρνει εκτός του πλαισίου νομιμότητας και συνεργασίας.
Το διακύβευμα πλέον ξεπερνά τα ελληνοτουρκικά. Αφορά την ίδια τη σταθερότητα της Μεσογείου και την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Η Ουάσιγκτον έχει ήδη δείξει τον δρόμο: το ενεργειακό της σχέδιο στην περιοχή στηρίζεται στους αξιόπιστους πυλώνες Ελλάδας και Κύπρου.Και όσο αυτοί οι δύο πυλώνες εδραιώνονται, θεσμικά, στρατιωτικά και ενεργειακά, τόσο η Ανατολική Μεσόγειος παύει να είναι πεδίο απειλών και μετατρέπεται σε χώρο ευθύνης, σταθερότητας και δύναμης.
