Του Βασιλη Ταλαμαγκα
Έντονη ανησυχία προκαλεί η πληροφορία ότι θα γίνουν συνομιλίες μεταξύ πέντε χωρών – Ελλάδας, Τουρκίας, Αιγύπτου, Λιβύης και Κύπρου – στο πλαίσιο διεθνούς διάσκεψης, με στόχο την εξεύρεση κοινών συνισταμένων για τον καθορισμό ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδας και τη διαχείριση του ορυκτού πλούτου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η πρωτοβουλία, αν και φαινομενικά κινείται προς την κατεύθυνση της ειρήνης και της συνεννόησης, έχει προκαλέσει κύμα έντονης δυσπιστίας, κυρίως λόγω της απουσίας διαφάνειας και της έλλειψης ενημέρωσης προς το ευρύ κοινό αλλά και την ελληνική Βουλή. Τα σενάρια περί «μυστικής διπλωματίας» οργιάζουν, με δημοσιεύματα και πολιτικούς αναλυτές να εκφράζουν φόβους για παραχωρήσεις ή υπόγειες συμφωνίες που ενδέχεται να υπονομεύσουν τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η Τουρκία συμμετέχει στις συνομιλίες με σαφώς αναθεωρητική ατζέντα, στηριζόμενη στο γνωστό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Παράλληλα, η Λιβύη, η οποία παραμένει σε πολιτική αστάθεια, δεν εκπροσωπείται ενιαία, γεγονός που εγείρει ερωτήματα για τη νομιμότητα και τη δεσμευτικότητα οποιασδήποτε απόφασης. Η Αίγυπτος από την άλλη πλευρά, εμφανίζεται πρόθυμη να παίξει ρόλο μεσολαβητή, χωρίς ωστόσο να είναι ξεκάθαρο εάν οι προτάσεις της εξυπηρετούν τα ελληνικά συμφέροντα.
Η Κύπρος, που έχει επίσης άμεσο συμφέρον από τις εξελίξεις, δεν φαίνεται να έχει ίσο λόγο στη διαδικασία, γεγονός που προκαλεί επιπρόσθετες ανησυχίες, δεδομένων των τουρκικών πιέσεων στην κυπριακή ΑΟΖ και της συνεχιζόμενης κατοχής του βόρειου τμήματος του νησιού.
Η ελληνική κυβέρνηση τηρεί «σιγή ασυρμάτου» , με λιτές αναφορές σε «διερευνητικές επαφές» και «προκαταρκτικές συζητήσεις», αποφεύγοντας να απαντήσει με σαφήνεια στα ερωτήματα που εγείρονται για την ακριβή φύση της διάσκεψης όταν γίνει . Τα κόμματα της αντιπολίτευσης κάνουν λόγο για «επικίνδυνη αδιαφάνεια» και ζητούν άμεση ενημέρωση της Βουλής και του ελληνικού λαού για το τι διακυβεύεται στο παρασκήνιο.
Ορισμένοι διπλωμάτες βλέπουν θετικά μια τέτοια εξελιξη , εφόσον λειτουργήσει ως βήμα αποκλιμάκωσης και οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Όμως, η έλλειψη ξεκάθαρου πλαισίου, η απουσία εγγυήσεων και η καχυποψία που κυριαρχεί στα ελληνοτουρκικά, αφήνουν μικρά περιθώρια αισιοδοξίας.
Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις τρέχουν και η απαίτηση για διαφάνεια και εθνική συνεννόηση είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Το μέλλον της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, των θαλάσσιων συνόρων και του ορυκτού πλούτου δεν μπορεί να καθοριστεί πίσω από κλειστές πόρτες. Ο ελληνικός λαός δικαιούται να γνωρίζει.
