Του Βασίλη Ταλαμάγκα
Η ελληνική και η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική μοιάζουν όλο και περισσότερο με μια φαρσοκωμωδία, όπου οι ήρωες δεν ξέρουν καν ποιο είναι το σενάριο. Από τα Βαλκάνια μέχρι τη Μεσόγειο, από τη Λιβύη μέχρι το Παρίσι και τις Βρυξέλλες, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να τρώμε χαστούκια – μερικές φορές, κυριολεκτικά. Και ναι, πλέον μας σφαλιαρίζουν και οι… Βεδουίνοι του Χάφταρ.
Η Ελλάδα έχει αναλάβει τον ρόλο του θεατή στην ίδια της την αυλή. Η Τουρκία υπογράφει συμφωνίες με τη Λιβύη για ΑΟΖ που διαγράφουν την Κρήτη από τον χάρτη, και εμείς, αντί να αντιδράσουμε στα πλαίσια του Διεθνούς Δικαίου κηρύσσοντας πανστρατιά, περιοριζόμαστε σε διαβήματα διαμαρτυρίας, ανακοινώσεις σε «έντονο ύφος» και διεθνή τουιταρίσματα. Μετατρέψαμε τη διπλωματία σε ένα είδος… PR εκστρατείας.
Όσο για τον Στρατάρχη Χάφταρ, τον οποίο κάποτε υποδεχτήκαμε στην Αθήνα με τιμές Αρχηγού κράτους, σήμερα κάνει αγκαλιές με την Άγκυρα και γελάει πίσω από την πλάτη μας. Ποια ήταν η απάντησή μας; Κανείς δεν ξέρει. Ίσως ένα ακόμα διάβημα ή μια τηλεφωνική επικοινωνία επιπέδου «θα τα πούμε».
Όταν μέχρι και ο Χάφταρ –ή μάλλον οι ομάδες γύρω του– δεν μας λαμβάνουν υπόψη, κάτι έχει πάει πολύ στραβά.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Η ΕΕ δείχνει μια αξιοσημείωτη ικανότητα να μιλάει πολύ και να πράττει ελάχιστα. Μοιράζει ευχολόγια για «σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου» ενώ η Τουρκία κάνει βόλτες στο Αιγαίο, υπογράφει συμφωνίες με τη Λιβύη, και παζαρεύει μετανάστες σαν να είναι μάρκες στο παζάρι. Κι εμείς; Πάμε στις Συνόδους Κορυφής με χαμηλές προσδοκίες και φεύγουμε με… ακόμα χαμηλότερα αποτελέσματα.
Η κοινή εξωτερική πολιτική της Ευρώπης είναι μια θεωρητική κατασκευή που δεν εφαρμόστηκε ποτέ στην πράξη. Κάθε κράτος-μέλος κοιτάζει τα δικά του συμφέροντα, και η Ελλάδα –χωρίς ισχυρές συμμαχίες και χωρίς στρατηγικό βάθος– μένει στο περιθώριο. Η Γαλλία, για παράδειγμα, πότε είναι μαζί μας και πότε το σκέφτεται. Η Γερμανία, παραδοσιακά, ακολουθεί πολιτική “ίσων αποστάσεων”, η οποία στην πράξη είναι στήριξη στην Τουρκία λόγω οικονομικών συμφερόντων.
Η ελληνική εξωτερική πολιτική πάσχει από σύνδρομο κατωτερότητας και απουσία σχεδίου. Τρέχουμε πίσω από τις εξελίξεις, αντί να τις διαμορφώνουμε. Περιμένουμε από την Ευρώπη να μας σώσει, λες και δεν μάθαμε ποτέ ότι η σωτηρία δεν έρχεται απ’ έξω – ιδιαίτερα όταν οι «σωτήρες» είναι απασχολημένοι με τις εκλογές, τις οικονομίες τους και τις δικές τους μπίζνες με τους ταραχοποιούς της περιοχής.
Ο κόσμος αλλάζει, οι ισορροπίες μετατοπίζονται, αλλά εμείς ακόμα ελπίζουμε σε ανούσια ψηφίσματα η δηλώσεις. Το μόνο που απομένει είναι να στείλουμε και καμία ευχαριστήρια επιστολή στους… Βεδουίνους, μήπως και μας θυμούνται στην επόμενη μοιρασιά.
