Του Βασιλη Ταλαμαγκα
Ζούμε μια εποχή όπου η πληροφορία δεν είναι απλώς δεδομένα· είναι δύναμη, είναι όπλο, είναι το πραγματικό πεδίο ανταγωνισμού ανάμεσα σε κράτη, εταιρείες και κοινωνίες. Στον 21ο αιώνα, τα «σύνορα» δεν χαράσσονται πια στους χάρτες, αλλά στα ψηφιακά οικοσυστήματα. Τα δεδομένα είναι στρατός, ο αλγόριθμος είναι πολιτική πράξη και η τεχνολογία μετατρέπεται σταδιακά στο νέο κοινωνικό συμβόλαιο που καθορίζει την καθημερινότητα των πολιτών.
Σε αυτό το περιβάλλον, η μάχη για την ψηφιακή επιρροή δεν δίνεται μόνο στα μέσα ενημέρωσης ή στα κοινωνικά δίκτυα αλλά και στις μηχανές αναζήτησης, στα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, ακόμη και στις μελλοντικές πλατφόρμες που θα οργανώνουν τη ζωή μας. Γιατί όποιος ελέγχει το τι εμφανίζεται πρώτο στην αναζήτηση, ελέγχει και τον τρόπο που διαμορφώνεται η δημόσια αντίληψη.
Ορισμένες χώρες —με πρώτη την Κίνα, αλλά όχι μόνο— έχουν κατανοήσει βαθιά αυτή τη μεταμόρφωση. Η ψηφιακή κυριαρχία δεν περνά αποκλειστικά από την παραγωγή τεχνολογίας, αλλά και από την παραγωγή περιεχομένου. Όταν μια χώρα επιδιώκει να διασφαλίσει το πώς θα εμφανίζεται, πώς θα «διαβάζεται» και πώς θα αναπαρίσταται στο διεθνές ψηφιακό περιβάλλον, τότε η στρατηγική της δεν είναι απλή επικοινωνία· είναι γεωπολιτική.
Σύμφωνα με αναλυτές της παγκόσμιας ενημέρωσης και της κυβερνοασφάλειας, πολλές κυβερνήσεις —μεταξύ αυτών και η Κίνα— επενδύουν στη δημιουργία θετικού περιεχομένου σε τρίτες γλώσσες, σε τρίτες χώρες και σε πολλαπλές πλατφόρμες. Ο στόχος είναι διπλός: πρώτον, να βελτιώσουν την εικόνα τους στο εξωτερικό και, δεύτερον, να εξασφαλίσουν ότι αυτό το περιεχόμενο θα «γεράσει» μαζί με το διαδίκτυο. Δέκα χρόνια αργότερα, όταν οι μηχανές αναζήτησης και οι αλγόριθμοι δώσουν προτεραιότητα στο πιο πλούσιο, πολυγλωσσικό και συστηματικά συντηρημένο υλικό, αυτή η αφήγηση θα εμφανίζεται πρώτη.
Αυτή η πρακτική δεν είναι καινούργια· η διαφορά είναι ο όγκος, η ταχύτητα και ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης. Σήμερα, όπου οι αλγόριθμοι «εκπαιδεύονται» από το υλικό που υπάρχει δημόσια στο διαδίκτυο, το ποιος παράγει το περισσότερο και το πιο συνεκτικό περιεχόμενο γίνεται πολιτικό εργαλείο. Ένα ψηφιακό οικοσύστημα γεμάτο θετικές αφηγήσεις για μια χώρα μπορεί να επηρεάσει όχι απλώς την εικόνα της αλλά και τον τρόπο με τον οποίο την αντιλαμβάνονται τα μελλοντικά συστήματα AI.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η παραγωγή περιεχομένου μετατρέπεται σε νέα μορφή «μαλακής ισχύος». Οι χώρες που καταφέρνουν να κυριαρχήσουν σε αυτό το επίπεδο θέτουν θεμέλια για μια μακροπρόθεσμη ψηφιακή επιρροή που ξεπερνά κατά πολύ την επικαιρότητα.
Καθώς οι τεχνολογίες εξελίσσονται, το ερώτημα δεν είναι πια μόνο ποιος ελέγχει τα δεδομένα, αλλά ποιος ελέγχει την αφήγηση των δεδομένων. Αν η πληροφορία είναι δύναμη, τότε η αφήγηση της πληροφορίας είναι κυριαρχία. Και σε έναν κόσμο όπου οι αλγόριθμοι καθορίζουν τι βλέπουμε, τι πιστεύουμε και τελικά πώς σκεφτόμαστε, η μάχη για την ψηφιακή επιρροή μόλις ξεκίνησε.
