Την διαμόρφωση της κερδοφορίας του τραπεζικού κλάδου σε ιστορικά υψηλά θέλει να αξιοποιήσει εκ νέου η κυβέρνηση για την ελάφρυνση των νοικοκυριών. Πρόκειται για μία στρατηγική που εφαρμόζει σταθερά την τελευταία τριετία.
Την φετινή χρονιά οι συστημικές τράπεζες αναμένεται να υπερβούν τα 4,5 δισ. ευρώ, σημειώνοντας νέο ιστορικό ρεκόρ κερδών .Δίνεται έτσι η δυνατότητα στο οικονομικο επιτελείο της κυβέρνησης να προχωρήσει σε μία ακόμη ρύθμιση ανακούφισης των πολιτών.
Ο λόγος για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο, τα οποία βρέθηκαν στο επίκεντρο της πολιτικής πιστοδοτήσεων των τραπεζών κυρίως , μετα το 2010 .
Σε εκείνη τη φάση, οι τράπεζες επέλεξαν το λανσάρισμα στεγαστικών δανείων σε ελβετικό φράγκο. Βασικό τους πλεονέκτημα ήταν τα χαμηλότερα έως και 50% επιτόκια σε σχέση με τα αντίστοιχα προγράμματα σε ευρώ.
Η ανατίμησή όμως του ελβετικού φράγκου έναντι του ευρώ ήταν σημαντική. Έφθασε το 30% στα πρώτα χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, ακολούθως καταγράφηκε σταθεροποίηση μετά την παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας της Ελβετίας, ενώ τα τελευταία χρόνια το φράγκο έχει ενισχυθεί κι άλλο. Σε σχέση με την περίοδο διάθεσης των επίμαχων στεγαστικών δανείων, η ανατίμησή του ξεπερνά πλέον το 40%. Ως αποτέλεσμα, ακόμη και δανειολήπτες που αποπληρώνουν χωρίς καθυστερήσεις τις δόσεις τους για μία περίοδο ακόμη και μεγαλύτερη των 15 ετών μπορεί σήμερα να χρωστούν σε όρους ευρώ περισσότερα από όσα έλαβαν αρχικώς από την τράπεζά τους.
Οι συζητήσεις μεταξύ ΥΠΕΘΟ, τραπεζών και servicers είναι συνεχείς, με στόχο να παρουσιαστεί η τελική πρόταση το αργότερο στις αρχές του 2026.
Με βάση τα παραπάνω , προβλέπεται η εθελοντική μετατροπή των δανείων σε ευρώ, με ευνοϊκή ισοτιμία κατά 15% έως 50%, ανάλογα με την εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη. Αυτό οδηγεί σε κούρεμα του κεφαλαίου από 13% έως 33% περίπου.
Επιπλέον το επιτόκιο θα είναι σταθερό από 2,3% έως 2,9%. Οσο πιο χαμηλά εισοδήματα και περιουσία έχει ο δανειολήπτης τόσο καλύτερη ρύθμιση θα κερδίζει. Τέλος, θα είναι δυνατή, ανάλογα με την ηλικία του, η επιμήκυνση της διάρκειας εξόφλησης για όσους θέλουν μεγαλύτερη μείωση της δόσης τους.
Η ρύθμιση θα γίνει μέσω εξωδικαστικού μηχανισμού, ενώ οι ευάλωτοι δανειολήπτες θα έχουν προτεραιότητα και ευνοϊκότερους όρους.
Την ίδια στιγμή, η απόφαση του Αρείου Πάγου, που αναμένεται στις 5 Δεκεμβρίου 2025, θεωρείται καθοριστική για το μέλλον των συλλογικών αγωγών κατά των τραπεζών και μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για γενικευμένες αποζημιώσεις ή διαγραφές .
Πιο αναλυτικά η νέα ρύθμιση για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο (CHF) θεσπίζει έναν διπλό μηχανισμό για την αντιμετώπιση του χρόνιου προβλήματος των συναλλαγματικών διαφορών, που προέκυψαν από τη μεγάλη διακύμανση της ισοτιμίας ευρώ–ελβετικού φράγκου. Η ρύθμιση υπό τη μορφή της αιτιολογικής έκθεσης έχει δοθεί στους αρμόδιους φορείς.
ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ
Η ρύθμιση βασίζεται σε δύο σκέλη
(α) Μέσω του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών (ν. 4738/2020), με υποχρεωτική συναίνεση των πιστωτών.
(β) Εκτός εξωδικαστικού, με ειδικά ευνοϊκούς όρους, βάσει εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων.
Μηχανισμός Α: Εξωδικαστική Ρύθμιση (ν. 4738/2020)
Η υπαγωγή στη ρύθμιση γίνεται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Εξωδικαστικού Μηχανισμού.
Τα βασικά χαρακτηριστικά είναι:
-Υποχρεωτική συναίνεση όλων των πιστωτών για δάνεια σε CHF που πληρούν τα κριτήρια του νόμου.
-Αυτόματη μετατροπή του δανείου σε ευρώ με βάση την τρέχουσα ισοτιμία αναφοράς της ΕΚΤ.
-Ηλεκτρονική ολοκλήρωση της διαδικασίας, χωρίς φυσική παρουσία ή νέα προσημείωση.
-Η μετατροπή αποτελεί τροποποίηση της σύμβασης και διατηρεί τις εμπράγματες και προσωπικές εξασφαλίσεις.
Μηχανισμός Β: Εκτός Εξωδικαστικού – Ειδικοί Όροι Ρύθμισης
Η ρύθμιση αφορά δανειολήπτες με ενήμερα ή οριακά καθυστερημένα δάνεια (<90 ημέρες), που δεν έχουν υπαχθεί στο ν. 3869/2010 και επιλέγουν να μην προσφύγουν στον εξωδικαστικό μηχανισμό.
Β1. Μετατροπή με Ευνοϊκή Ισοτιμία και Σταθερό Επιτόκιο
Η βασική αρχή είναι η μετατροπή της οφειλής από CHF σε ευρώ με βελτιωμένη ισοτιμία και σταθερό επιτόκιο καθ’ όλη τη διάρκεια του δανείου.
Με αυτόν τον τρόπο, το υπόλοιπο κεφάλαιο του δανείου μετατρέπεται σε ευρώ με μειωμένη επιβάρυνση, ανάλογα με την κατηγορία του δανειολήπτη.
Ασφαλιστικές Δικλείδες & Ειδικές Προβλέψεις
Για την προστασία τόσο του δανειολήπτη όσο και των πιστωτών, προβλέπονται:
-Ρήτρα Ανακτήσιμης Αξίας
-Το ποσό της οφειλής μετά τη μετατροπή δεν μπορεί να είναι μικρότερο από την ανακτήσιμη αξία του ακινήτου (αντικειμενική ή αξία προσημείωσης μείον έξοδα εκτέλεσης).
Μη Αθροιστικό “Κούρεμα”
Αν έχει προηγηθεί μείωση κεφαλαίου, ο νέος υπολογισμός εφαρμόζεται μόνο στο προρυθμισμένο ποσό, χωρίς σωρευτική ωφέλεια.
Ρήτρα Αθέτησης (Default Clause)
Αν ο δανειολήπτης δεν τηρήσει τους όρους της ρύθμισης, επανέρχεται η αρχική οφειλή στο προ μετατροπής ύψος.
Κεφαλαιακή Ουδετερότητα Τιτλοποιήσεων
Η εφαρμογή της ρύθμισης εκτιμάται ουδέτερη ή θετική για τα τιτλοποιημένα χαρτοφυλάκια (SPVs), καθώς μειώνει τον συναλλαγματικό κίνδυνο και σταθεροποιεί τις ταμειακές ροές.
Τα δάνεια σε ελβετικό με ρυθμίσεις step up
Κατά τη διαμόρφωση της παρούσας ρύθμισης, ελήφθησαν πλήρως υπόψη οι ιδιαιτερότητες του υφιστάμενου χαρτοφυλακίου δανείων σε ελβετικό φράγκο (CHF), και ειδικότερα εκείνων που έχουν ενταχθεί σε τιτλοποιήσεις του προγράμματος «Ηρακλής».
Αναγνωρίζεται ότι ένα σημαντικό μέρος των δανείων εξακολουθεί να παραμένει ενήμερο (performing). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι:
-Είτε έχουν ήδη τύχει ρυθμίσεων μερικής διαγραφής οφειλής και γραμμικής αποπληρωμής,
-Είτε έχουν ενταχθεί σε προγράμματα κλιμακούμενων δόσεων, τα οποία, αν και προσφέρουν αρχικά χαμηλές δόσεις, συνοδεύονται από λιγότερο ευνοϊκές διαγραφές.
Παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών μιλούν για μια ισορροπημένη λύση που ευνοεί τόσο τους δανειολήπτες όσο και τους πιστωτές, προσφέροντας πραγματική και δίκαιη διέξοδο σε ένα ζήτημα που ταλανίζει την ελληνική κοινωνία επί σειρά ετών.
