Το ανατολικό κοινοβούλιο της Λιβύης είναι έτοιμο να επιτρέψει στην Τουρκία να πραγματοποιήσει έρευνες για την εξόρυξη ενέργειας στα ύδατα της χώρας, «πατώντας» στο παράνομο τουρκολιβικό μνημόνιο.
Αυτή την αποκάλυψη έκαναν στο Bloomberg άτομα που είναι εξοικειωμένα με το θέμα, κάνοντας λόγο για μια δραματική ανατροπή που αποτελεί το τελευταίο σημάδι της αναθέρμανσης των σχέσεων μεταξύ της Άγκυρας και της περιοχής.
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, η Βουλή των Αντιπροσώπων στη Βεγγάζη αναμένεται να ψηφίσει τις επόμενες εβδομάδες το μνημόνιο του 2019, που καθορίζει τους όρους μιας συμφωνίας εξερεύνησης, «σύμφωνα με πηγές στην Τουρκία και τη Λιβύη που είναι εξοικειωμένες με τις διαβουλεύσεις. Τα περισσότερα εμπόδια για τη συμφωνία έχουν αφαιρεθεί», ανέφεραν, μάλιστα, οι ίδιεςπηγές.
Η Λιβύη, μέλος του ΟΠΕΚ που έχει καταστραφεί από τον πόλεμο, είναι διχασμένη μεταξύ των αντίπαλων κυβερνήσεων στη Βεγγάζη και τη δυτική πρωτεύουσα, Τρίπολη. Η τελευταία έχει ισχυρές σχέσεις με την Τουρκία και ήδη υποστηρίζει τη συμφωνία, αλλά η σθεναρή αντίθεση από την ανατολή – όπου κυριαρχεί ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός του στρατιωτικού διοικητή Χαλίφα Χαφτάρ – έχει εμποδίσει μέχρι στιγμής την εφαρμογή της.
Εάν εγκριθεί, η συμφωνία θα μπορούσε να δώσει το έναυσμα για την εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου από τουρκικά πλοία σε μια περιοχή μεταξύ Κρήτης και Τουρκίας, υπογραμμίζει το Bloomberg, ενισχύοντας τις διεκδικήσεις της Άγκυρας στην ανατολική Μεσόγειο – «κάτι που ενέχει τον κίνδυνο να πυροδοτήσει μια διαμάχη με την Ελλάδα και την Κύπρο, οι οποίες κατηγορούν την Τουρκία πως επιδιώκει την κυριαρχία σε αμφισβητούμενα ύδατα».
Η αλλαγή στάσης της Ανατολικής Λιβύης μαρτυρά μια νέα ύφεση των εντάσεων που υπήρξαν μεταξύ της Τουρκίας και του Χαφτάρ, οι οποίοι πολέμησαν σε αντίπαλα στρατόπεδα σε μια μάχη που διήρκεσε μήνες για την πρωτεύουσα της Λιβύης, το 2019 και το 2020. Η Τουρκία υποστήριξε στρατιωτικά μια προηγούμενη ισλαμιστική κυβέρνηση στην Τρίπολη, την οποία ο Χαφτάρ – που είχε ως συμμάχους τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και την Ρωσία – προσπάθησε ανεπιτυχώς να ανατρέψει.
Μια ειρηνευτική πρωτοβουλία που υποστηρίχθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη οδήγησε στην ανάδειξη ενός νέου πρωθυπουργού, του Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, αλλά δεν κατάφερε να επιλύσει τη διαμάχη. Η κυβέρνηση με έδρα την Τρίπολη και η ανατολική Λιβύη έχουν περιοδικές διαμάχες σχετικά με τα έσοδα από τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου της Αφρικής και τον έλεγχο ζωτικών κρατικών θεσμών, αν και δεν έχουν σημειωθεί σημαντικές συγκρούσεις μεταξύ των δύο πλευρών εδώ και χρόνια.
Τα τελευταία χρόνια, σημειώνεται στο δημοσίευμα, η Τουρκία εργάζεται αθόρυβα για την οικοδόμηση σχέσεων με τον Χαφτάρ. Η πρωτοβουλία αυτή ακολουθεί την ιστορική προσέγγιση της Άγκυρας με την Αίγυπτο, μετά από μια περίπου οκταετή ρήξη που προκλήθηκε από τη στάση της Τουρκίας απέναντι στον πολιτικό Ισλάμ. Οι δύο χώρες συνεργάστηκαν πέρυσι στη Λιβύη για την επίλυση μιας διαμάχης για την εξουσία στην κεντρική τράπεζα, η οποία κινδύνευε να εξελιχθεί σε εμφύλιο πόλεμο.
Σε ένα ακόμη σημάδι βελτίωσης των σχέσεων Άγκυρας – Χαφτάρ, μια κορβέτα του τουρκικού ναυτικού, η TCG Kinaliada, πραγματοποιεί την πρώτη της επίσκεψη στο λιμάνι της Βεγγάζης αυτή την εβδομάδα, ενώ η Τουρκία εξετάζει το ενδεχόμενο να στείλει στρατιωτικούς εκπαιδευτές και συμβούλους, σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους. Ο γιος και διάδοχος του Χαφτάρ, Σαντάμ, συναντήθηκε με τον υπουργό Άμυνας και τον αρχηγό του στρατού της Τουρκίας στην Άγκυρα, τον Απρίλιο.
Ενώ η εξερεύνηση της Μεσογείου αποτελεί σημαντικό κίνητρο, η Τουρκία επιδιώκει επίσης να διασώσει επιχειρηματικές συμβάσεις αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως τονίζεται, οι οποίες τέθηκαν σε αβεβαιότητα λόγω του κύκλου συγκρούσεων που έχει πλήξει την Λιβύη από την ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι το 2011.
Η Τουρκία ξεκίνησε πρόσφατα απευθείας πτήσεις προς τη Βεγγάζη, ενώ ορισμένοι κορυφαίοι Τούρκοι εργολάβοι συμμετέχουν σε έργα ανασυγκρότησης της πόλης και έναρξης της παραγωγής βιομηχανικών υλικών.
Σύμφωνα με έναν Λίβυο αξιωματούχο που γνωρίζει τις διαπραγματεύσεις, οι αρχές της Ανατολικής Λιβύης συμφωνούν ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους και θα προσελκύσει επενδύσεις.
Η διαμάχη για τα θαλάσσια εδάφη έχει ενταθεί τους τελευταίους μήνες, μετά την ανακοίνωση της Ελλάδας τον Μάιο για διαγωνισμό εξερεύνησης ενεργειακών κοιτασμάτων νότια της Κρήτης, τα οποία εκτείνονται σε ύδατα που διεκδικεί η Λιβύη, επισημαίνει το Bloomberg, προσθέτοντας πως η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δηλώσει ότι η προτεινόμενη συμφωνία Λιβύης – Τουρκίας παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών και δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ.
