Ιδιαίτερη μνεία γίνεται από το Ελεγκτικό Συνέδριο στην αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση των τραπεζών. Πρόκειται για μια ρύθμιση που θεσπίστηκε την περίοδο της κρίσης και επιτρέπει στις τράπεζες να μετατρέπουν τις φορολογικές ζημίες τους σε οριστική και εκκαθαρισμένη απαίτηση έναντι του Ελληνικού Δημοσίου, εφόσον συντρέξουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Το Ελεγκτικό Συνέδριο επισημαίνει ότι το καθεστώς αυτό δημιουργεί δυνητική υποχρέωση του Δημοσίου, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε έμμεση κεφαλαιακή ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος με δημόσιο χρήμα.
Η έκθεση αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «η ύπαρξη της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης συνιστά πηγή δημοσιονομικού κινδύνου, εφόσον ενεργοποιηθούν οι όροι μετατροπής της σε οριστική απαίτηση έναντι του Δημοσίου». Και πράγματι, σήμερα το ύψος αυτών των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων υπερβαίνει τα 14 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε πάνω από το εξήντα τοις εκατό των ιδίων κεφαλαίων του τραπεζικού συστήματος. Αυτό σημαίνει ότι ένα σημαντικό τμήμα των κεφαλαίων των τραπεζών στηρίζεται όχι σε ιδιωτικούς πόρους, αλλά σε προσδοκίες μελλοντικής φορολογικής απαλλαγής που έχει εγγυηθεί το Δημόσιο.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο προειδοποιεί ότι, εάν οι τράπεζες υποστούν ζημίες στο μέλλον, η μετατροπή αυτών των απαιτήσεων θα επιβαρύνει άμεσα τον κρατικό προϋπολογισμό και εντέλει, τους φορολογούμενους πολίτες. Πρόκειται, επομένως, για έναν σιωπηλό μηχανισμό κρατικής εγγύησης, που δεν αποτυπώνεται ρητά στον Ισολογισμό του Κράτους, αλλά μπορεί να μετατραπεί σε πραγματική υποχρέωση.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι και η αναφορά του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο πρόγραμμα κρατικών εγγυήσεων των τραπεζών, τον γνωστό «ΗΡΑΚΛΗ». Πρόκειται για το σχήμα μέσω του οποίου το Ελληνικό Δημόσιο εγγυήθηκε τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων, συνολικού ύψους άνω των 16,8 δισ. ευρώ, προκειμένου να στηρίξει τη μείωση των “κόκκινων” δανείων στο τραπεζικό σύστημα. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, στην Έκθεση Δημοσιονομικής Βιωσιμότητας, είναι κατηγορηματικό: η ύπαρξη αυτών των εγγυήσεων συνιστά πηγή δυνητικού δημοσιονομικού κινδύνου, καθώς, αν οι τιτλοποιήσεις δεν αποδώσουν, οι εγγυήσεις του Δημοσίου μπορεί να ενεργοποιηθούν και να επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό.
Με απλά λόγια, το κράτος έχει αναλάβει μια σιωπηλή υποχρέωση, η οποία δεν αποτυπώνεται ρητά στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις, αλλά μπορεί να μετατραπεί σε πραγματικό βάρος. Το Ελεγκτικό Συνέδριο προειδοποιεί ότι μια τέτοια εξέλιξη θα επηρέαζε δυσμενώς τη δημοσιονομική ισορροπία και θα υπονόμευε τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Πρόκειται για ένα ακόμη παράδειγμα πολιτικής που μεταθέτει τον κίνδυνο από το ιδιωτικό στο δημόσιο, από τις τράπεζες στους πολίτες.
Και είναι υποχρέωσή μας, ως Βουλή, να αναγνωρίσουμε αυτόν τον κίνδυνο και να απαιτήσουμε πλήρη, διαφανή καταγραφή του στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις του Κράτους.
του Ανδρέα Βορύλλα, Βουλευτή ΝΙΚΗ Β2 Δυτικός τομέας Αθηνών
