Η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Εφορεία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης καλεί με ανακοίνωσή της, τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων να ανακαλέσει τα δυσφημιστικά δημοσιεύματα σε βάρος τόσο αυτής όσο και του Υπουργείου Πολιτισμού.
Η ανακοίνωση της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Εφορεία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης με θέμα: Απάντηση σε δημοσίευμα του ΣΕΑ:
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων μην έχοντας στοιχεία να αντικρούσει τα επιχειρήματα που παραθέτει στα έγγραφά της η Εφορεία Αρχαιοτήτων Περιφέρειας Θεσσαλονίκης σχετικά με την ορθότητα των επεμβάσεων στον μεταβυζαντινό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Χορτιάτη και τα οποία έχουν αποσταλεί τόσο στην ΓΔΑΠΚ όσο και στο Γραφείο Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων τον Σεπτέμβριο 2025, προέβη σε δεύτερη ανάρτηση, όπου δημοσιεύει μια φωτογραφία από άλλο αναστηλωτικό έργο της Υπηρεσίας, που προέρχεται από το αρχείο της, στο οποίο ως εκ θαύματος έχει πρόσβαση!
Για να ανασκευάσουμε την παραποιημένη πληροφορία του ΣΕΑ σχετικά με το έργο της αποκατάστασης της ανατολικής πλευράς του νεότερου ναού της Αγίας Κυράννας στην Όσσα, το οποίο πραγματοποιήθηκε το 2024, διευκρινίζουμε προς αποκατάσταση της πραγματικότητας τα κάτωθι:
Η αποκατάσταση της ανατολικής όψης του ναού πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με την εγκεκριμένη από το Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων Κεντρικής Μακεδονίας μελέτη. Κατά τις εργασίες, αποκαλύφθηκαν εκτεταμένες φθορές κάτω από τον αυθαίρετο, νεότερο τσιμεντένιο μανδύα που κάλυπτε στην αρχική τοιχοποιία. Οπότε, απαιτήθηκε η αποκατάσταση τόσο του ανοίγματος του παραθύρου στην αρχική του μορφή όσο και των παραστάδων του. Επιλέχθηκε να τοποθετηθούν σποραδικά λίγοι πλίνθοι, ώστε η επέμβαση να διαφοροποιείται από την αρχική λιθοδομή. Αυτοί κτίστηκαν σε οριζόντια και κάθετη διάταξη, σύμφωνα με τον τρόπο κατασκευής του κεραμοπλαστικού διακόσμου και στόχος ήταν να απεικονίζουν γεωμετρικά σχήματα: μονή ορθή γωνία, διπλή ορθή γωνία. (Κ. Τσουρής, Ο κεραμοπλαστικός διάκοσμος των Υστεροβυζαντινών μνημείων της Βορειοδυτικής Ελλάδος, Διδακτορική διατριβή, Καβάλα 1988.). Όμως, η όραση των ανθρώπων είναι επιλεκτική και καθοδηγείται από ό,τι ο παρατηρητής επιθυμεί να δει, ανάλογα με τις επιδιώξεις του.
Στην δεύτερη δημοσίευση του ΣΕΑ, έχει επίσης αναρτηθεί φωτογραφία από την υποτιθέμενη τωρινή κατάσταση του μνημείου του Αγίου Γεωργίου στο Χορτιάτη, μετά την απομάκρυνση των νεότερων επιχρισμάτων. Όμως, η εν λόγω φωτογραφία απεικονίζει την ενδιάμεση φάση αποκατάστασης των τοιχοποιιών και συγκεκριμένα της δυτικής πλευράς του ναού, μετά τον καθαρισμό και πριν την εφαρμογή του αρμολογήματος. Οπότε, δεν αποδίδει η φωτογραφία το τελικό αποτέλεσμα της όψης του ναού. Η επιλογή της συγκεκριμένης φωτογραφίας, η οποία προέρχεται πάλι από το αρχείο της Υπηρεσίας, προδίδει είτε την άγνοια του ΣΕΑ να διακρίνει την αποκατάσταση ενός μνημείου είτε την πρόθεσή του να διαβάλλει την Υπηρεσία και να σαμποτάρει το έργο της.
Όσον αφορά στην εμμονή των αναρτήσεων για το θέμα των στασιδιών του ναού του Αγίου Γεωργίου στο Χορτιάτη, σημειώνουμε ότι αυτά αποτελούν σύγχρονη ανακατασκευή. Στερούνταν αρχικής αυθεντικότητας και πρωτοτυπίας. Η χαμηλή καλλιτεχνική και ιστορική τους αξία, σε συνδυασμό με την προχωρημένη φθορά των αφανών κυρίως τμημάτων τους, κατέστησε μη επιλέξιμη την διατήρησή τους. Δεν ήταν κατασκευασμένα από ξύλο καστανιάς, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, εξ ου και η κακή κατάσταση διατήρησής τους. Επίσης, δεν ήταν χειροποίητα, καθώς κατά την αποσυναρμολόγησή τους, διαπιστώθηκε ότι είχαν κατασκευαστεί με τη χρήση μηχανικής κοπής (κορδέλα). Η εκκλησιαστική επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση του υλικού και τις λειτουργικές ανάγκες, ζήτησε την πλήρη απομάκρυνση και την οίκοθεν αντικατάστασή τους. Η αντικατάσταση των στασιδιών δεν περιλαμβάνεται στα διακριτά μέρη του ενταγμένου στο ΕΣΠΑ έργου, που υλοποιεί η Υπηρεσία. Ως εκ τούτου, δεν παρενέβη στην απόφαση της εκκλησιαστικής επιτροπής.
Όσον αφορά στην αποκατάσταση της στέγης του μνημείου, οι επεμβάσεις της Υπηρεσίας γίνονται με απόλυτο σεβασμό και επίγνωση της διατήρησης της αυθεντικότητάς της. Κατά τη διερεύνησή της, διαπιστώθηκε ότι είχε υποστεί σημαντική στρέβλωση, η οποία οφειλόταν σε διαδοχικές φθορές και στην επέμβαση του 1983. Η επέμβαση εκείνη, αν και έγινε στο πλαίσιο εγκεκριμένης μελέτης από την πρώην 9η ΕΒΑ, αποκλίνει από αυτή. Εφαρμόστηκε μια προβληματική λύση, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την υπάρχουσα κατάσταση της στέγης.
Η τωρινή επέμβαση της Υπηρεσίας αποσκοπεί στην αποκατάσταση της γεωμετρικής και στατικής αρτιότητας της στέγης, επαναφέροντάς την στην ορθή μορφολογία που είχε κατά την αρχική της κατασκευή. Μεγάλο ποσοστό της υφιστάμενης ξυλείας, όπως οι υφιστάμενοι αρχικοί ελκυστήρες επί των οποίων είναι αναρτημένα τα ταβανώματα, ο κορφιάτης, οι ορθοστάτες, οι αντηρίδες παραμένουν στη θέση τους. Αντικαθίστανται τα φθαρμένα τμήματα και τα υπάρχοντα κεραμίδια ρωμαϊκού τύπου με άλλα βυζαντινού τύπου, σύμφωνα με την εγκεκριμένη μελέτη.
Θλιβερή ανάρτηση αποτελεί και αυτή στην εφημερίδα Ναυτεμπορική που απέστειλε ο ΣΕΑ όπου κάτω από τον βαρύγδουπο και προσβλητικό τίτλο «Πλήγμα στην αξιοπιστία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας οι εργασίες στον ναό του Αγίου Γεωργίου Χορτιάτη» απεικονίζεται το πλήρως αποκατεστημένο από την Υπηρεσία και επισκέψιμο μνημείο της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στον Χορτιάτη, ενέργεια που αντικατοπτρίζει την σύγχυση και την άγνοιά του για την εν γένει αποκατάσταση των μνημείων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς!
Η Υπηρεσία καλεί πάραυτα τον ΣΕΑ να ανακαλέσει τα δυσφημιστικά δημοσιεύματα σε βάρος τόσο αυτής όσο και του Υπουργείου Πολιτισμού εν γένει και επιφυλάσσεται για την άσκηση παντός νομίμου δικαιώματός της.
Η Προϊσταμένη της Εφορείας Μαρία Τσιάπαλη
Αρχαιολόγος
Πηγή: Αθήνα 9,84
