Απεμπλοκή του Υπουργικού Συμβουλίου από την επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, δηλαδή των προέδρων και αντιπροέδρων των Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας, προτείνει το ΠΑΣΟΚ, ενόψει της συνταγματικής αναθεώρησης. Η θέση, ως βάση συζήτησης για αναζήτηση συναίνεσης, εκφράστηκε δημόσια από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Νικ. Ανδρουλάκη, ανοίγοντας ουσιαστικά έναν δημόσιο διάλογο για τον τρόπο ανάδειξης της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, που ναι μεν απασχολεί από καιρού εις καιρόν, πλην πλέον τίθεται στο δημόσιο διάλογο με θεσμικό τρόπο. Ο κ. Ανδρουλάκης ανέδειξε το θέμα σε συνέντευξή του στην εφημερίδα “Καθημερινή”, με την εξής αποστροφή:
“Ερ: Ανοίγει η συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση. Ποιες αλλαγές θα προτείνει το ΠΑΣΟΚ; Υπάρχει περιθώριο συναίνεσης με την κυβέρνηση πάνω σε συγκεκριμένα θέματα;
Απ: Υπάρχει διάχυτη κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς και τη Δικαιοσύνη. Οι δικαστικοί χειρισμοί στην τραγωδία των Τεμπών και το σκάνδαλο των υποκλοπών έχουν πλήξει το κράτος δικαίου στη χώρα μας. Καθίσταται επιτακτική ανάγκη να βάλουμε προτεραιότητα την ενίσχυση της διάκρισης των εξουσιών. Γι’ αυτόν τον λόγο στη συνταγματική αναθεώρηση θα πάρoυμε την πρωτοβουλία να αλλάξει ο τρόπος επιλογής ηγεσίας της Δικαιοσύνης. Προτείνουμε ως βάση διαλόγου η επιλογή να γίνεται από τη Βουλή με αυξημένη πλειοψηφία ώστε να πάψει να έχει μονοκομματικά χαρακτηριστικά. Επιπλέον, καλώ την κυβέρνηση να επανεξετάσει την κοινοβουλευτική μας πρωτοβουλία οι δικαστικοί να μην μπορούν να πάρουν δημόσιες θέσεις ευθύνης για μια τετραετία μετά την αφυπηρέτησή τους. Αυτό είναι ένα πεδίο στο οποίο ζητάμε συναίνεση από την κυβέρνηση και τα υπόλοιπα κόμματα”.
Η πρόταση
Ουσιαστικά η πρόταση του ΠΑΣΟΚ είναι ο τρόπος επιλογής να είναι, πιθανόν, αντίστοιχος με αυτόν των επικεφαλής ανεξάρτητων αρχών όπου απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία π.χ. 3/5 της διάσκεψης των προέδρων της Βουλής ή ένα τέτοιο “μοντέλο”, αυξημένης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Με αυτό τον τρόπο απεμπλέκεται πλήρως το Υπουργικό Συμβούλιο αφού μέχρι τώρα σχηματίζεται ένας κατάλογος με τους υποψήφιους που πληρούν τις προϋποθέσεις για τη θέση (μαζί πλέον με τους επικρατέστερους που θα προτείνουν οι διοικητικές ολομέλειες Αρείου Πάγου και ΣτΕ) και γίνεται η ακρόασή τους στη Βουλή. Εκεί, συνήθως, αυτοί που πλειοψηφούν, προωθούνται στο Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο με εισήγηση του Υπουργού Δικαιοσύνης επιλέγει.
Η καινοτομία Φλωρίδη
Πάντως ήδη η κυβέρνηση διά του Υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη έχει εισφέρει στον τρόπο επιλογής της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας μια καινοτομία που για πρώτη φορά δίνει λόγο στους δικαστές για την ανάδειξη των ηγεσιών τους.
Θεσμοθετήθηκε ψηφοφορία εντός των Διοικητικών Ολομελειών των δικαστηρίων και της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου για την κατάρτιση καταλόγου επικρατέστερων μεταξύ των συναδέλφων τους για τις θέσεις των Προέδρων και των αντιπροέδρων του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς επίσης και στη θέση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.
Με τη διάταξη δίδεται γνωμοδοτικός ρόλος στους δικαστές για την επιλογή της ηγεσίας τους ψηφίζοντας τους επικρατέστερους. Η λίστα των ονομάτων διαβιβάζεται στον Υπουργό Δικαιοσύνης και από εκεί ακολουθεί η διαδικασία της Βουλής και του Υπουργικού Συμβουλίου .
Ψηφοφορία
Σύμφωνα με τη διατύπωση της διάταξης, «ζητείται από τον Υπουργό Δικαιοσύνης η γνώμη της Ολομέλειας του οικείου Ανώτατου Δικαστηρίου, η οποία διατυπώνεται κατόπιν μυστικής ψηφοφορίας των μελών της… Κάθε μέλος του Δικαστηρίου έχει δικαίωμα να επιλέξει μεταξύ όσων έχουν τα νόμιμα προσόντα κατά το δεύτερο και τρίτο εδάφιο:
α) μέχρι πέντε (5) δικαστικούς λειτουργούς για την κάλυψη της θέσης του Προέδρου,
β) μέχρι πέντε (5) δικαστικούς ή εισαγγελικούς λειτουργούς για την κάλυψη της θέσης του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου,
γ) αριθμό μέχρι το πενήντα τοις εκατό όσων δικαστικών λειτουργών έχουν τα ανωτέρω προσόντα για τις προς κάλυψη θέσεις αντιπροέδρων.
Το Πρακτικό με τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας διαβιβάζεται στον Υπουργό Δικαιοσύνης μέσα σε ένα (1) μήνα από τότε που ζητήθηκε η γνώμη της Ολομέλειας.
Ειδικότερα για την προαγωγή του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ζητείται από τον Υπουργό Δικαιοσύνης και η γνώμη της Ολομέλειας της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, εφαρμοζομένων κατά τα λοιπά αναλογικά, όσων ορίζονται στα προηγούμενα εδάφια».
Αφυπηρέτηση
Πέραν αυτών πάντως εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η πρόταση που καταθέτει το ΠΑΣΟΚ για το φαινόμενο με πολλούς δικαστικούς λειτουργούς που καταλαμβάνουν θέσεις στη δημόσια διοίκηση ή σε κρατικά αξιώματα, αμέσως μετά την έξοδό τους από το δικαστικό σώμα. Σύμφωνα με αυτή, οι δικαστικοί δε θα πρέπει να λαμβάνουν τέτοιες θέσεις επί 4 χρόνια μετά την αφυπηρέτησή τους.
Παναγιώτης Στάθης
