Ο εξουσιοδοτικός, άνευ όρων, τρόπος εκλογής προέδρων ρευστοποιεί τα κόμματα, τα αποσυνδέει από τις σύγχρονες κοινωνικές και παραγωγικές ανάγκες
Γράφουν Αντώνης Κοτσακάς & Χάρης Τσιοκας
Το πολιτικό σκηνικό στη χώρα μας έχει αλλάξει. Υπάρχει πλέον η παραδοχή και από το σύνολο των δημοσιολογούντων ότι έχει επέλθει ρευστοποίηση.
Από τη μεταπολίτευση και εντεύθεν είχαμε πάντα δυο μεγάλα κόμματα τα οποία εναλλασσόταν στη διακυβέρνηση .Η συνταγματική επιταγή που παρείχε τη δυνατότητα στους πολίτες να επιλέγουν την κυβέρνηση, στις μέρες μας δεν λειτουργεί . Και αυτό εξωθεί τους πολίτες στην αποχή.
Έχουμε ένα μεγάλο κόμμα που ασκεί τη διακυβέρνηση και αρκετά μικρομεσαία κόμματα. Τα κόμματα αυτά με όρους περιχαράκωσης αγωνίζονται και αγωνιούν για τη σειρά κατάταξης ,ποιος δηλαδή θα είναι δεύτερος, τρίτος ή τέταρτος.
Το μείζον όμως ερώτημα αφορά την απάντηση στο αν θα επιδιωχθεί εναλλακτική διακυβέρνηση ή εάν η δεξιά και τα συστημικά κέντρα θα διατηρήσουν την επικυριαρχία τους, για άλλα τέσσερα χρόνια μετά τη λήξη της τρέχουσας θητείας…
Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο τα συστημικά κέντρα και η ΝΔ να επιλέξουν πρόωρη προσφυγή στις κάλπες σε στρατηγική 4+2+4 χρόνια.
Καλούνται λοιπόν,το σύνολο των προοδευτικών δυνάμεων αλλά και οι μαζικές εκφράσεις της κοινωνίας, να τοποθετηθούν πάνω σ’ αυτό.
Ο τρόπος εκλογής των προέδρων και οι επιπτώσεις
Η εκλογή των προέδρων απ ευθείας από τη βάση εισήχθη στη χώρα μας με πρωτοβουλία του τ. Πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου και υιοθετήθηκε και από τη Δεξιά και από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Στην πολιτική όμως δεν υπάρχουν μόνο καλές ή κακές επιλογές. Είναι ζήτημα ισοζυγίου μεταξύ θετικών και αρνητικών το τι επιλέγει κανείς κάθε φορά.
Ας δούμε κάτι αρχήν τα θετικά.
– Προφανώς και ενεργοποιεί ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις.Άλλωστε η ψηφοφορία είναι κατ αρχήν θελκτική, πόσο μάλλον σε μια περίοδο κρίσης αξιών. Η κρίση έχει οδηγήσει τους πολίτες σε ιδιώτευση και σε απόρριψη της συλλογικής δράσης.
-το δεύτερο, θετικό κατά μια έννοια στον εκλεγόμενο, είναι ότι παρέχει τη δυνατότητα να παίρνει αποφάσεις χωρίς τη βάσανο της συλλογικής επεξεργασίας. Είναι όμως προφανές ότι αυτό οδηγεί σε αρχηγικό κόμμα.
Στα αρνητικά θα μπορούσε να καταγραφεί ότι η «αδιαμεσολάβητη» επαφή και επικοινωνία του εκλεγόμενου, ρευστοποιεί κάθε έννοια συλλογικότητας, αποσαθρώνεται ο κομματικός ιστός και αποκόπτεται από την κοινωνική διεργασία.
Πόσο μάλλον όταν το κομματικό μοντέλο που έχουμε είναι το το «Πυραμιδικό» για το οποίο θα αναφερθούμε παρακάτω.
Η δεύτερη επίπτωση αφορά στην έντονη εσωστρέφεια και τον προσανατολισμό των στελεχών για ρόλους και θέσεις. Γεγονός που βιώνουμε.
Αυτό όμως αποπροσανατολίζει από την πιεστική ανάγκη για επεξεργασίες προτάσεων και περιεχομένων πολιτικής που θα ανταποκρίνονται στις κοινωνικές και παραγωγικές ανάγκες .
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτή η επιλογή που αξιοποιήθηκε στο μέγιστο βαθμό από τον τέως πρόεδρο κ Κασσελάκη, έγινε σε προγενέστερο χρόνο.
Ο σημερινός τρόπος εκλογής προέδρου έχει έντονα τα στοιχεία άνευ όρων εξουσιοδοτισμού.
Και αυτό δεν ταιριάζει σε προοδευτικά, αριστερά, κόμματα που καλούνται να μετασχηματίζουν τις σύνθετες κοινωνικές ανάγκες σε πολιτική πρόταση.
Εάν έτσι ή κάπως έτσι είναι τα πράγματα θα καταθέσουμε μια πρόταση που αφορά το ίδιο το μοντέλο του κόμματος.
Η πρόταση μας
Η αριστερή διανόηση σ’ όλο τον κόσμο υποστηρίζει ότι το πυραμιδικό μοντέλο -κόμμα νέου τύπου όπως διαμορφώθηκε από τον Λένιν- ήταν ικανό για τον περασμένο αιώνα, που το παραγωγικό μοντέλο προϋπέθετε την ένταση εργασίας (Φορντικό μοντέλο).
Σήμερα όμως το παραγωγικό μοντέλο επηρεάζεται καθοριστικά από την ένταση γνώσης και κεφαλαίου.
Ίσως είναι η ώρα να κάνουμε τις αναγκαίες επιλογές και υπερβάσεις.
Προτείνουμε λοιπόν ένα μοντέλο δυο ομόκεντρων κύκλων.
Στον πρώτο κύκλο εντάσσονται μέλη και στελέχη με πλήρη δικαιώματα και υποχρεώσεις.
Στον δεύτερο κύκλο εντάσσονται μέλη και στελέχη με λιγότερες υποχρεώσεις , συνεπώς και λιγότερα δικαιώματα.
Για να γίνει κατανοητό, αν πρόκειται να επιλέξουμε υποψήφιους για αξιώματα στο μαζικό χώρο πχ Αυτοδιοικητικά στελέχη, Βουλευτές κτλ αποφασίζουν και οι δύο κύκλοι σε ενιαία ψηφοφορία.
Αν πρόκειται να εκλεγούν στελέχη για ρόλους στον εσωκομματικό χώρο (ΝΕ, ΚΕ κτλ ) αποφασίζουν μόνο τα μέλη του πρώτου κύκλου.
Προφανώς η ένταξη του καθενός, καθεμιάς στο πρώτο ή τον δεύτερο κύκλο αποτελεί προσωπική επιλογή και αλλάζει με δική του βούληση.
Είναι προφανές ότι και για την εκλογή προέδρου ψηφίζουν και οι δύο κύκλοι σε ενιαία μυστική καθολική ψηφοφορία με μοναδική προϋπόθεση την εγγραφή τους στα μητρώα τρεις μήνες πριν την εκλογική διαδικασία.
Έχει σημασία η εκλογική βάση που συμμετέχει στις εκλογές οργάνων και προέδρου του κόμματος να έχει μονιμότερη σχέση με τον πολιτικό φορέα προκειμένου και να γνωρίζει το πλαίσιο αρχών αξιών του.
Είναι αυτονόητο ότι καμία εκλογή προσώπων δεν πρέπει εξελίσσεται αν δεν έχει διατυπωθεί συλλογικά μέσα από συνέδριο, ο ιδεολογικός, πολιτικός και προγραμματικός προσανατολισμός.
Καθώς και η υποχρέωση σταθερών συλλογικών διαδικασιών σύνθεσης που θα αποτελούν δέσμευση και πλαίσιο λειτουργίας για τον/την πρόεδρο που θα εκλέγεται.
