Του Βασιλη Ταλαμαγκα
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ εξελίσσεται σε έναν πραγματικό εφιάλτη για την κυβέρνηση, όχι μόνο λόγω της ουσίας του σκανδάλου, αλλά κυρίως εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο το χειρίζεται. Αντί για καθαρές απαντήσεις, διαφάνεια και ανάληψη πολιτικής ευθύνης, η κοινή γνώμη παρακολουθεί μια αλληλουχία αντιφατικών δηλώσεων, υπεκφυγών και επικοινωνιακών ελιγμών που βαθαίνουν την κρίση εμπιστοσύνης.
Από τη μία πλευρά, κυβερνητικά στελέχη υποστηρίζουν ότι «όλα γίνονται νόμιμα» και ότι οι έλεγχοι λειτουργούν κανονικά. Από την άλλη, οι ίδιες πηγές αναγνωρίζουν «παθογένειες του παρελθόντος», μιλούν για «διαχρονικά προβλήματα» και προαναγγέλλουν μεταρρυθμίσεις. Αυτή η διπλή γλώσσα δημιουργεί εύλογα ερωτήματα: αν όλα είναι νόμιμα, γιατί χρειάζονται τόσο δραστικές αλλαγές; Και αν υπάρχουν σοβαρές παθογένειες, ποιος φέρει την ευθύνη για τη διαιώνισή τους;
Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν αφορά μόνο αριθμούς και επιδοτήσεις. Αγγίζει τον πυρήνα της σχέσης κράτους–πολίτη και, ειδικότερα, την αξιοπιστία των μηχανισμών που διαχειρίζονται ευρωπαϊκούς πόρους. Οι αγρότες, που αποτελούν τον τελικό αποδέκτη αυτών των ενισχύσεων, βρίσκονται ξανά στο επίκεντρο μιας υπόθεσης που τους εκθέτει συλλογικά, ενώ πολλοί από αυτούς δεν έχουν καμία σχέση με παρατυπίες ή αδιαφανείς πρακτικές. Η κυβέρνηση, αντί να προστατεύσει τους συνεπείς παραγωγούς, φαίνεται να τους αφήνει εγκλωβισμένους στη σκιά ενός σκανδάλου που δεν ξεκαθαρίζει.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το αφήγημα αλλάζει ανάλογα με την πίεση της επικαιρότητας. Όταν το θέμα έρχεται στη δημοσιότητα, γίνεται λόγος για «μεμονωμένα περιστατικά». Όταν εντείνονται οι αντιδράσεις, το πρόβλημα βαφτίζεται «συστημικό». Και όταν ζητούνται ευθύνες, αυτές μεταφέρονται αόριστα στο παρελθόν, χωρίς σαφή χρονικό ή πολιτικό προσδιορισμό. Έτσι, όμως, η κυβέρνηση δείχνει να φάσκει και να αντιφάσκει, χάνοντας τον έλεγχο της ίδιας της αφήγησής της.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα μπορούσε να αποτελέσει ευκαιρία για μια γενναία τομή στη δημόσια διοίκηση: για πραγματικούς ελέγχους, ψηφιακή διαφάνεια και καθαρές διαδικασίες. Αντί γι’ αυτό, μετατρέπεται σε σύμβολο πολιτικής αμηχανίας. Όσο η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποφεύγει να μιλήσει με ειλικρίνεια και συνέπεια, το σκάνδαλο θα τη βαραίνει ολοένα και περισσότερο. Και τότε, ο εφιάλτης του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν θα είναι απλώς επικοινωνιακός, αλλά βαθιά πολιτικός.
