ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – 100 – MIKIS THEODORAKIS
Συλλεκτικός Τόμος, Εκδόσεις Μέλισσα, 2025
Ο Σύλλογος Οι Φίλοι της Μουσικής, ο Εκδοτικός Οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών παρουσίασαν τον συλλεκτικό τόμο ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ – 100 – MIKIS THEODORAKIS, σε επιμέλεια της Βάλιας Βράκα και του Αλέξανδρου Χαρκιολάκη, την Τρίτη, 16 Δεκεμβρίου 2025 και ώρα 19:00 στην Αίθουσα Banquet στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Ομιλητές θα ήταν ο Υφυπουργός Πολιτισμού Ιάσων Φωτήλας, η επιμελήτρια της έκδοσης Βάλια Βράκα και ο πρόεδρος της MINOS-ΕΜΙ και της Universal Music Company Mάκης Μάτσας. Συντόνισε ο Αλέξανδρος Χαρκιολάκης, επιμελητής της έκδοσης. Την ίδια ημέρα, το κοινό είχε την ευκαιρία να περιηγηθεί και στην έκθεση «Ο Γαλαξίας μου: Μίκης Θεοδωράκης».
Πρόκειται για την κορωνίδα των δράσεων που συνδιοργάνωσαν, στο πλαίσιο της ανακήρυξης του έτους 2025 ως αφιερωματικού έτους Μίκη Θεοδωράκη, το Υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με τον Σύλλογο Οι Φίλοι της Μουσικής, που κατέχει και αξιοποιεί το αρχείο του Μίκη Θεοδωράκη.
Η ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
Το λεύκωμα συνοψίζει τη ζωή του Μίκη Θεοδωράκη σε δέκα κεφάλαια, τα οποία παρουσιάζουν θεματικά τη διαδρομή του στην καλλιτεχνική και πολιτική του πορεία. Μέσα από σπάνια τεκμήρια —χειρόγραφα, παρτιτούρες, επιστολές, σημειώσεις, φωτογραφίες, αφίσες και προγράμματα— ξετυλίγεται ένα οδοιπορικό ζωής. Κάθε κεφάλαιο περιλαμβάνει πλούσιο φωτογραφικό υλικό και ένα χαρακτηριστικό κείμενο, υπογεγραμμένο από μια σπουδαία προσωπικότητα που συμπορεύτηκε ή συνεργάστηκε με τον Θεοδωράκη. Οι φωνές αυτές, κάποιες στοχαστικές, κάποιες συγκινητικές και βαθιά ανθρώπινες, προσδίδουν στο αρχειακό υλικό μια ιδιαίτερη βιωματική διάσταση. Το βιβλίο είναι μια περιήγηση στον πυκνό και πολυφωνικό κόσμο του, όπως αυτός καταγράφεται μέσα από τα τεκμήρια του προσωπικού του αρχείου.
Ως δώρο για τους αναγνώστες, το πολυτελές πανόδετο λεύκωμα συνοδεύουν, σε ένθετο στο εξώφυλλο δίσκο βινυλίου, δύο ανέκδοτα ηχητικά ντοκουμέντα από το Αρχείο Μίκη Θεοδωράκη, που φανερώνουν την ιδιαίτερη σχέση του συνθέτη με τους γονείς του.
Ο ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
Όπως διαβάζουμε στον πρόλογο «Το λεύκωμα Μίκης Θεοδωράκης 100 δεν αποτελεί απλώς μια αναδρομή στα εκατό χρόνια από τη γέννησή του. Είναι μια περιήγηση στον πυκνό και πολυφωνικό κόσμο του, όπως αυτός καταγράφεται μέσα από τα τεκμήρια του προσωπικού του αρχείου το οποίο εμπιστεύτηκε από το 1997 στη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής.» Και πιο κάτω «(…) δεν επιδιώκει να κλείσει έναν κύκλο, αλλά να συνεχίσει να βαδίζει σε μία ευθεία γραμμή. Ως φυσική προέκταση του Αρχείου Μίκη Θεοδωράκη, έρχεται να υπενθυμίσει πως η μνήμη δεν είναι παρελθόν, αλλά δυναμικό παρόν. Η ζωή και το έργο του Θεοδωράκη, αποτυπωμένα σε κάθε τεκμήριο, σε κάθε λέξη και ήχο, μας καλούν σε ενεργή πρόσληψη και δημιουργική συνέχεια. Σε μια εποχή που επαναπροσδιορίζεται η σχέση μας με την πολιτιστική κληρονομιά, το έργο του παραμένει ένας ζωντανός διάλογος ανάμεσα στην τέχνη και την ιστορία, ανάμεσα στον δημιουργό και την κοινωνία.»
Μέσα από τις σελίδες του τόμου, φωτίζονται γνωστές και άγνωστες πλευρές της προσωπικότητας και του έργου του Μίκη Θεοδωράκη, εντός και εκτός συνόρων, όπως αυτές αντανακλώνται στο πλούσιο αρχείο του. Χειρόγραφες παρτιτούρες και κείμενα, δημοσιευμένες αλλά και άγνωστες φωτογραφίες, προσωπικές και επαγγελματικές επιστολές του, αποσπάσματα συνεντεύξεών του, σπάνιες ηχογραφήσεις, ζωντανεύουν με μια οπτικοποιημένη αφήγηση και αναβιώνουν το μεγαλείο του μεγάλου Έλληνα Μίκη Θεοδωράκη.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΤΟΜΟΥ
Την δίγλωσση αυτή έκδοση προλογίζουν, εκτός από τους δύο επιμελητές, η Υπουργός Πολιτισμού Δρ. Λίνα Μενδώνη, ο Dr. Peter Hanser–Strecker, εκπρόσωπος του Εκδοτικού Οίκου Schott που διαχειρίζεται τα πνευματικά δικαιώματα του συνθέτη και ο διάσημος τούρκος συνθέτης και προσωπικός φίλος του Θεοδωράκη Zülfü Livaneli. Το λεύκωμα εκτείνεται σε δέκα κεφάλαια, τα οποία διατρέχουν θεματικά την πορεία του συνθέτη, αναδεικνύοντας την καλλιτεχνική και πολιτική του διαδρομή. Κάθε κεφάλαιο συνοδεύεται από ένα χαρακτηριστικό κείμενο, υπογεγραμμένο από μια σημαντική προσωπικότητα που συμπορεύτηκε ή συνεργάστηκε με τον Θεοδωράκη. Οι φωνές αυτές, κάποιες στοχαστικές, κάποιες συγκινητικές και βαθιά ανθρώπινες, προσδίδουν στο υλικό του αρχείου μια ιδιαίτερη βιωματική διάσταση. Ανάμεσα σε δύο αυτούσια κείμενα του ίδιου του Μίκη, στον τόμο περιέχονται τα κείμενα: «Μουσική για τη σκηνή, μουσική για την οθόνη» του Γιώργου Μονεμβασίτη, «Οι όπερες του Θεοδωράκη, ο θρίαμβος της λυρικότητας» της Gail Holst «Μια ζωή με τον Μίκη» του Μάκη Μάτσα, «Μίκης Θεοδωράκης χωρίς σύνορα» της Στεφανίας Μεράκου, «Ελευθερία και ευθύνη. Η διαμόρφωση της πολιτικής προσωπικότητας του Μίκη Θεοδωράκη» του Χριστόφορου Αργυρόπουλου, «Ο Αναγεννησιακός Θεοδωράκης» του Κώστα Γεωργουσόπουλου και «Ο Μίκης Θεοδωράκης και το Μέγαρο» του Αλέξανδρου Χαρκιολάκη και της Βάλιας Βράκα. Ξεχωριστή θέση στον τόμο καταλαμβάνει το πρωτότυπο κείμενο του Οδυσσέα Ελύτη με τίτλο «Ποίηση και Μουσική» γραμμένο το 1965 με αφορμή την μελοποίηση του «Άξιον Εστί».
ΜΕ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ
Ακολουθούν επιλεγμένα χωρία από τους χαιρετισμούς της έκδοσης:
«Η ζωή και το έργο του Μίκη αποτελούν απαράγραπτη πολιτιστική κληρονομιά του Ελληνισμού, αναπόσπαστα συνδεδεμένη με το ιστορικό της συγκείμενο και το κοινωνικό της περιεχόμενο. Τα χαρακτηριστικά αυτά δεν την εγκλείουν στις εποχές των σταδίων της δημιουργίας του. Αντιθέτως, της προσδίδουν οικουμενικότητα και διαχρονικότητα. Ο Μίκης βιώνει τον θυελλώδη, για τη χώρα μας και τον κόσμο, 20ό αιώνα. Διαμορφώνεται από αυτόν και ταυτόχρονα τον διαμορφώνει. Αναδεικνύεται, εντέλει, σε έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες της σύγχρονης εποχής.»
Δρ. Λίνα Μενδώνη
«Όταν συνάντησα τον Μίκη Θεοδωράκη για πρώτη φορά, με εξέπληξε από τη δύναμη που εξέπεμπε. Παρότι η μοίρα του υπήρξε τόσο σκληρή, έμοιαζε εντυπωσιακά δυνατός, αήττητος, ακόμα και αισιόδοξος. Πολύ λίγοι άνθρωποι έχουν αυτό το χάρισμα – ή μάλλον θα έλεγα, αυτή την αύρα. Η εξαιρετική συνεργασία μας με τον Μίκη Θεοδωράκη ξεκίνησε το 1992 με την κυκλοφορία του δίσκου «Ο Θεοδωράκης τραγουδάει Θεοδωράκη» από τη δισκογραφική μας εταιρεία «Intuition». Έκτοτε, έχουμε κυκλοφορήσει πάνω από είκοσι πέντε CD του. (…) Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που συνεργάστηκα με τον Μίκη Θεοδωράκη ως μουσικός εκδότης και που συνεχίζω να ασχολούμαι με το έργο του μετά το θάνατό του το 2021, και είμαι πολύ ευγνώμων που συνάντησα αυτή την ξεχωριστή προσωπικότητα.”
Dr. Peter Hanser-Strecker, Strecker-Foundation
«Για μένα δεν ήταν απλώς ένας μεγάλος συνθέτης, ένας επαναστάτης. Ήταν επίσης σύντροφος, ο έμπιστός μου, μέλος της οικογένειάς μου. Είναι δύσκολο να τον περιγράψεις με απλά λόγια, γιατί ο Μίκης υπερβαίνει τις λέξεις. Μέσα από τη μουσική του, τη στάση του, την ανθρωπιά του, σημάδεψε ανεξίτηλα μια εποχή· ένα μνημείο που άφησε παντοτινά ίχνη. (…) Ο Μίκης μού έμαθε τόσα πολλά, όχι μόνο στη μουσική, αλλά και σε ανθρώπινο επίπεδο: την υπομονή της αντίστασης, τη δύναμη της ελπίδας, την αξία της φιλίας… Έγινε η φωνή όχι μόνο της δικής του πατρίδας, μα και όλων των καταπιεσμένων λαών. Αν και συνθέταμε σε διαφορετικές γλώσσες, παίζαμε την ίδια μελωδία: «Ελευθερία». (…) Αυτό το βιβλίο δεν είναι απλώς ένα πορτρέτο του Μίκη, είναι κι ένα δώρο στην ψυχή του. Ελπίζω να αποτελέσει αφετηρία για όποιον θέλει να τον καταλάβει, να ακούσει τη μουσική του και να εκτιμήσει την αξία του.»
Zülfü Livaneli
Για παραγγελίες συμβουλευτείτε την ιστοσελίδα του Εκδοτικού Οίκου ΜΕΛΙΣΣΑ https://www.melissabooks.com/
Πηγή: Αθήνα 9,84
