Του Βασιλη Ταλαμαγκα
Η απόφαση των Βρυξελλών να ανεβάσουν τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στα τσιγάρα, φέρνοντας την τιμή του πακέτου στα 6,5 ευρώ, προκαλεί ήδη σοβαρές αντιδράσεις στην Αθήνα.
Η κίνηση αυτή, αν και αιτιολογείται από την Κομισιόν ως μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας, φαίνεται να κρύβει και οικονομικές στοχεύσεις, καθώς η αύξηση των φόρων εντάσσεται στον σχεδιασμό νέων πηγών εσόδων για τον κοινοτικό προϋπολογισμό 2028-2034.
Η νέα πρόταση για τον ειδικό φόρο κατανάλωσης προβλέπει αυξήσεις που μπορεί να φτάσουν τα 2 με 3 ευρώ ανά πακέτο τσιγάρων, ενώ αντίστοιχα τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού θα επιβαρυνθούν με 2-3 ευρώ και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα κατά περίπου 1 ευρώ. Στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ο περιορισμός της χρήσης καπνού, αλλά οι ελληνικές αρχές εκφράζουν έντονες επιφυλάξεις για την άμεση και απότομη εφαρμογή των νέων μέτρων.
Η νέα ευρωπαϊκή οδηγία για τους φόρους στα καπνικά προϊόντα απειλεί με μεγάλο σοκ την ελληνική οικονομία, στην συγκεκριμένη κατηγορία .
Σύμφωνα με ειδική έκθεση του ΚΕΠΕ, οι προτεινόμενες αλλαγές θα οδηγήσουν σε κατακόρυφη άνοδο της τιμής κάθε πακέτου, από τα 4,17 ευρώ που είναι η μέση τιμή σήμερα, σε έως και 28 ευρώ, ανάλογα με τις αυξήσεις που τελικώς θα αποφασιστεί να επιβληθεί στους ειδικούς φόρους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Με τις υπό εξέταση αλλαγές, η μέση τιμή πώλησης ενός πακέτου 20 τσιγάρων στην Ελλάδα, από 4,17 ευρώ (εκ των οποίων τα 2,73 ευρώ είναι ειδικός φόρος) εκτιμάται ότι θα αυξηθεί σε 6 ή έως και… 28 ευρώ το πακέτο, αναλόγως πού θα φθάσει η αύξηση στους πάγιους ή και στους αναλογικούς φόρους για τα καπνικά.
Παρά τις δραματικές αυξήσεις στις τιμές, η έκθεση προειδοποιεί για μεγάλες απώλειες στα κρατικά έσοδα. Τα φορολογικά έσοδα από καπνικά προϊόντα, που αποτελούν στρατηγικό κεφάλαιο του ελληνικού προϋπολογισμού με 2,4 δισ. ευρώ ετησίως, κινδυνεύουν να μειωθούν κατά τουλάχιστον 300 εκατομμύρια ή έως και 2 δισ. ευρώ τον χρόνο, εφόσον η κατανάλωση νόμιμων τσιγάρων μειωθεί κατά 13% -στο πλέον «θετικό» σενάριο- ή έως και 89,8% στο πλέον ακραία αρνητικό.
Η οικονομική επίπτωση μπορεί να αποδειχθεί και ακόμα μεγαλύτερη όμως, επειδή, σύμφωνα με την ίδια πρόταση οδηγίας, μέρος των νέων φόρων -έως και 30%- ενδέχεται να καταλήγει απευθείας στα ευρωπαϊκά ταμεία αντί στον ελληνικό προϋπολογισμό. Στην περίπτωση αυτή, οι προσομοιώσεις δείχνουν επιπλέον μείωση των φορολογικών εσόδων κατά 23%-42%, ανοίγοντας ακόμα μεγαλύτερη «τρύπα» στα δημόσια έσοδα, περίπου μισό έως ένα δισεκατομμύριο ευρώ επιπλέον κάθε χρόνο.
Το παράδειγμα της Γαλλίας, το οποίο επικαλείται η μελέτη του ΚΕΠΕ, είναι χαρακτηριστικό: παρότι διατηρεί τα υψηλότερα επίπεδα φορολόγησης, το παράνομο εμπόριο αγγίζει το 37,6% της κατανάλωσης, με δημοσιονομικές απώλειες που προσεγγίζουν τα 9,5 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, η ελληνική καπνοβιομηχανία συμμετέχει σε ποσοστό άνω του 1,5% του ΑΕΠ και έχει αναδειχθεί σε σημαντικό εξαγωγικό κόμβο για θερμαινόμενα προϊόντα καπνού. Η χώρα κινδυνεύει όμως με αποβιομηχάνιση, καθώς οι πολυεθνικές εταιρείες ενδέχεται να εξετάσουν μετεγκατάσταση της παραγωγής σε άλλες χώρες, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, η οποία πρωτοστατεί στην αύξηση των φόρων.
Η αναθεώρηση της κοινοτικής οδηγίας για τη φορολογία των καπνικών, αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από το 2028. Αν και το τσιγάρο βλάπτει τα πάντα χρειάζονται μετρο ως προς την υλοποίηση των αποφάσεων , αλλιως θα την πληρώσει στο έπακρο η Ελληνική οικονομία .
