Του Βασίλη Ταλαμαγκα
Η εξέλιξη με την Τουρκία να μην εντάσσεται για την ωρα στο πρόγραμμα SAFΕ, το οποίο επιδιώκει τη μείωση της έντασης και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στο Αιγαίο, φαίνεται πως συνοδεύτηκε από μια νέα περίοδο κλιμάκωσης εκ μέρους της Άγκυρας. Αμέσως μετά την αποχώρηση από το πλαίσιο συνεργασίας, πλήθος ενεργειών επανέφερε στην επιφάνεια την τουρκική προκλητικότητα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το πρόσφατο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Σμύρνη, με θέμα «Τα προβλήματα των Τούρκων που ζουν στην Ελλάδα» – μια εκδήλωση που πολλοί στην Αθήνα θεωρούν μέρος της γνωστής στρατηγικής εργαλειοποίησης μειονοτικών ζητημάτων.
Το συνέδριο αποτέλεσε βήμα για μια σειρά ισχυρισμών που επαναλαμβάνει εδώ και χρόνια η τουρκική διπλωματία, παρουσιάζοντας την μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης ως “τουρκική” και επιχειρώντας να δημιουργήσει εντυπώσεις περί δήθεν συστηματικών διακρίσεων. Η Ελλάδα, από την πλευρά της, υπενθυμίζει σταθερά ότι το νομικό καθεστώς της μειονότητας καθορίζεται από τη Συνθήκη της Λωζάννης, σύμφωνα με την οποία πρόκειται για θρησκευτική – όχι εθνική – μειονότητα, και ότι οι ελευθερίες της είναι πλήρως κατοχυρωμένες.
Παράλληλα, η χρονική στιγμή της διοργάνωσης δεν θεωρείται τυχαία. Μετά τις εξελίξεις με το SAFΕ, η Τουρκία φαίνεται να επανέρχεται σε μια γραμμή πίεσης, τόσο στο διπλωματικό επίπεδο όσο και στο πεδίο της ρητορικής. Το συγκεκριμένο συνέδριο επιχείρησε να καταγράψει την μουσουλμανική μειονότητα με τρόπο που να συνάδει με τις πάγιες τουρκικές αξιώσεις – μια τακτική που παρακολουθούμε συχνά, ιδιαίτερα όταν η Άγκυρα επιθυμεί να ενισχύσει το διαπραγματευτικό της αποτύπωμα.
Η ελληνική πλευρά αντιμετωπίζει το περιστατικό ως ακόμη μία προσπάθεια πρόκλησης έντασης σε μια περίοδο που η περιοχή έχει ανάγκη τη σταθερότητα. Η Αθήνα επισημαίνει διαχρονικά πως κάθε τέτοιου είδους ενέργεια όχι μόνο δεν συμβάλλει στην αποκλιμάκωση, αλλά υπονομεύει την προσπάθεια για έναν ουσιαστικό διάλογο. Σημειώνει ακόμη ότι η Τουρκία, ενώ υποστηρίζει πως επιθυμεί «ειρηνικές σχέσεις», επιλέγει συνεχώς κινήσεις που λειτουργούν αντιπαραγωγικά.
Παρά τις προκλήσεις, η Ελλάδα εξακολουθεί να τονίζει ότι παραμένει προσηλωμένη στη διεθνή νομιμότητα και στους ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, αρκεί αυτοί να στηρίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό. Ωστόσο, το συνέδριο της Σμύρνης, με το φορτισμένο περιεχόμενό του, αποτελεί σαφή υπενθύμιση ότι η Τουρκία εξακολουθεί να χρησιμοποιεί τα «μειονοτικά ζητήματα» ως εργαλείο πίεσης.
Σε μια εποχή όπου το Αιγαίο χρειάζεται σταθερότητα, η επαναφορά τέτοιων θεμάτων στο προσκήνιο δημιουργεί ανησυχίες για την πορεία των σχέσεων των δύο χωρών. Το ζητούμενο παραμένει η αποκλιμάκωση, η συνέπεια στις δεσμεύσεις και η ειλικρινής προσήλωση στον διάλογο – στοιχεία που, προς το παρόν, δοκιμάζονται από τις κινήσεις της Άγκυρας για μια ακόμα φορά .Κατι που μάλλον δεν διαφαίνεται .
