Του Χρήστου Καπούτση
Η Ευρώπη εισέρχεται σε μια δεκαετία όπου η άμυνα παύει να είναι θεωρητική άσκηση και αναδεικνύεται σε στρατηγικό πυλώνα ισχύος. Σε αυτό το νέο περιβάλλον, η Ελλάδα προβάλλει ένα υβριδικό μοντέλο ασφάλειας: επάκτια αποτροπή στο Αιγαίο, ναυτική παρουσία σε συμμαχικά μέτωπα και διπλωματική πρωτοβουλία στην Ε.Ε. για μια πραγματικά συλλογική ευρωπαϊκή άμυνα με ορίζοντα το 2030.
Η παρουσία του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., σε σύνθεση Υπουργών Άμυνας, συνοδεύτηκε από ένα μήνυμα ουσίας: η Ελλάδα διαθέτει πρόταση για την «ολιστική προστασία» του ευρωπαϊκού χώρου έως το 2030. Η δήλωση Δένδια ότι η χώρα «έχει να προσφέρει» στη συζήτηση για την αμυντική ετοιμότητα της Ευρώπης δεν είναι διπλωματική φιλοφρόνηση. Συνδέεται άμεσα με την επιλογή δημιουργίας ενός πυκνού πλέγματος άμυνας στο Αιγαίο, βασισμένου σε επάκτια πυραυλικά συστήματα, σύγχρονο πυροβολικό, drones και anti-drones του Στρατού Ξηράς, συστήματα εγχώρια ή σε συμπαραγωγή με το Ισραήλ.
Η ελληνική πρόταση δεν αποτελεί απλώς τεχνική αναδιάταξη δυνάμεων. Σηματοδοτεί μια μετατόπιση δόγματος: το Αιγαίο μετατρέπεται σε περιοχή υψηλής άρνησης πρόσβασης (A2/AD – Anti-Access / Area Denial). Το δόγμα αυτό επιδιώκει δύο πράγματα:
• να αποτρέπει την είσοδο εχθρικών δυνάμεων,
• και αν αυτές εισέλθουν, να εμποδίζει τη δυνατότητα επιχειρησιακής δράσης τους.
Με επάκτιους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, αισθητήρες, ηλεκτρονικό πόλεμο, UAV και anti-UAV, η Ελλάδα αξιοποιεί μια ασύμμετρη, οικονομικά αποδοτική στρατηγική, που καθιστά ακριβότερη και πιο επικίνδυνη κάθε εχθρική κίνηση μέσα στο αρχιπέλαγος. Πρόκειται για μια προσέγγιση που ευθυγραμμίζεται με τα σύγχρονα πρότυπα άμυνας μικρών και μεσαίων κρατών, τα οποία επιδιώκουν να μεγιστοποιήσουν την αποτροπή με ελεγχόμενο κόστος.
Στο νατοϊκό και ευρωπαϊκό πλαίσιο, η ελληνική επιλογή απελευθερώνει το Πολεμικό Ναυτικό από το Αιγαίο, για αποστολές ευρύτερης εμβέλειας. Με τις φρεγάτες Belh@rra, τις εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ και τις νέες κορβέτες, η Ελλάδα αποκτά δυνατότητες προβολής ισχύος από την Ανατολική Μεσόγειο έως τον Κόλπο και την Ερυθρά Θάλασσα, ενισχύοντας τον ρόλο της ως πάροχος ναυτικής ασφάλειας σε κρίσιμες θαλάσσιες οδούς. Είναι η «προστιθέμενη ευρωπαϊκή αξία» που υπονόησε ο Ν. Δένδιας στις Βρυξέλλες.
Στο ελληνοτουρκικό πεδίο, οι πρώτες αντιδράσεις των φιλοερντογανικών ΜΜΕ είναι απολύτως αναμενόμενες. Το τουρκικό ναυτικό δόγμα «Mavi Vatan» βασίζεται στην ελευθερία κινήσεων στο Αιγαίο. Ένα ελληνικό σύστημα A2/AD περιορίζει αυτό τον ζωτικό χώρο. Οι επάκτιοι πύραυλοι, τα drones και τα anti-drones, σε συνδυασμό με το ελληνικό νησιωτικό ανάγλυφο, δημιουργούν μια πολυεπίπεδη ασπίδα που αυξάνει το ρίσκο για την Άγκυρα σε κάθε πιθανό επεισόδιο.
Συμπερασματικά, η εξαγγελία του ΥΕΘΑ Ν.Δένδια δεν είναι απλώς ένα ελληνικό εξοπλιστικό αφήγημα. Εντάσσεται στην αρχιτεκτονική ασφάλειας που σχεδιάζει η Ευρώπη για το 2030, αντανακλά τις ανάγκες του ΝΑΤΟ σε περιοχές υψηλής έντασης και αναπροσαρμόζει το ισοζύγιο αποτροπής με την Τουρκία, καθιστώντας το Αιγαίο απρόσβλητο από στρατιωτικής υφής αναθεωρητικές πολιτικές.
