Του Βασιλη Ταλαμαγκα
Αν κάποιος εξωγήινος κατέβαινε στην Ελλάδα και ζητούσε να του εξηγήσουμε ποιος έχει τι σ’ αυτή τη χώρα, θα τον πηγαίναμε κατευθείαν σε μια προβλήτα. Όχι για να τον ρίξουμε στη θάλασσα – αν και ανάλογα το πώς θα πάει η κουβέντα, ποτέ δεν ξέρεις – αλλά για να του δείξουμε πόσο… σκεπτόμαστε διεθνιστικά. Γιατί στην Ελλάδα δεν έχουμε απλώς λιμάνια. Έχουμε λιμάνια με ξένους ιδιοκτήτες, κι αυτό είναι μια παγκόσμια πρωτοτυπία που θα μπορούσε άνετα να αποτελεί άσκηση γεωπολιτικής ή χιουμοριστική επιθεώρηση. Ή και τα δύο.
Οι Κινέζοι λοιπόν έχουν το λιμάνι του Πειραιά. Το έχουν, το δουλεύουν, το γυαλίζουν, το μετατρέπουν σε διαστημικό σταθμό κοντέινερ και γενικά κάνουν ό,τι κάνουν πάντα: αποδοτικότητα μέχρι δακρύων. Έχουν φέρει και την οργάνωση τους , αυτό που κάποιος το βλέπει και λέει “μα καλά, γίνεται να λειτουργεί κάτι στην Ελλάδα στην ώρα του;”.
Γίνεται, αρκεί να είναι Κινέζικο. Έτσι, το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας λειτουργεί σαν γιγάντιο καλοκουρδισμένο ρολόι…
Πιο πάνω, στη Θεσσαλονίκη, τη σκυτάλη παίρνουν οι Ρώσοι. Εκεί το πράγμα αποκτά άλλη γοητεία. Το λιμάνι δεν είναι απλώς λιμάνι· είναι μια πολιτική δήλωση, ένα γεωστρατηγικό χαμόγελο, ένας θαλάσσιος χαιρετισμός με άρωμα βότκας. Οι Ρώσοι αγαπούν παραδοσιακά τη Βόρεια Ελλάδα – και τώρα έχουν κι ένα λιμάνι για να το δείχνουν.
Και πάμε πιο κάτω, στην Ελευσίνα. Εκεί οι Αμερικανοί έχουν το δικό τους μικρό παράθυρο στη Μεσόγειο. Αυτό δεν είναι λιμάνι, είναι “strategic asset”, όπως το λένε στα αγγλικά για να ακούγεται ακριβό. Κι όντως, η λέξη “Ελευσίνα” στα αμερικανικά ακούγεται σαν διαστημική βάση: “We’re heading to Elefsina Base” — και ξαφνικά η πόλη των αρχαίων μυστηρίων αποκτά άλλο κύρος. Να δεις που στο τέλος θα μας πουν ότι οι αρχαίοι μύστες έκαναν πρόβα για NATO exercises.
Και φτάνουμε στο μεγάλο ελληνικό καμάρι: το Μικρολίμανο. Εκεί όπου η Ελλάδα διατηρεί περήφανα κάτι που κανένας ξένος δεν απαίτησε ποτέ να αγοράσει: τις ταβέρνες. Γιατί ό,τι και να γίνει, όσο κι αν μοιράσουμε λιμάνια δεξιά και αριστερά, το ουζάκι, η γαρίδα σαγανάκι και η καλή παρέα είναι αδιαπραγμάτευτα εθνική υπόθεση. Εκεί γινόμαστε όλοι υπουργοί του καλού φαγητού, πρέσβεις της ψητής σαρδέλας και γενικοί γραμματείς του τσίπουρου .
Ενώ οι μεγάλες δυνάμεις μοιράζονται τόνους φορτίων, στρατηγικά συμφέροντα και ναυτιλιακές μπίζνες, η Ελλάδα κρατάει το πιο σημαντικό: το τραπεζάκι δίπλα στο κύμα. Και τελικά, αυτό ίσως είναι και το μεγαλύτερο γεωπολιτικό μας πλεονέκτημα. Γιατί μπορεί οι άλλοι να έχουν τα λιμάνια, αλλά εμείς ξέρουμε ότι στο τέλος της ημέρας όλοι εδώ θα έρθουν — για μια ψητή γαρίδα.
Κι αυτό, κακά τα ψέματα, δεν αγοράζεται. Έτσι κι αλλιώς, δεν το πουλάμε.
