Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) καταδίκασε για ακόμη μία φορά την Ελλάδα για την καθυστερημένη εκτέλεση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, κρίνοντας ότι η παρατεταμένη αδράνεια των Αρχών παραβιάζει το άρθρο 6 §1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) και το άρθρο 13 (δικαίωμα σε αποτελεσματική προσφυγή) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Η υπόθεση αφορά την Εθνική Ένωση Πλοιοκτητών Επαγγελματιών Αλιέων «Η Μεσόγειος», Σωματείο που ιδρύθηκε το 2008, και τον Πρόεδρό της Γεώργιο Φατούρο (γεν. 1951), οι οποίοι προσέφυγαν στο Στρασβούργο υποστηρίζοντας ότι οι ελληνικές Αρχές καθυστέρησαν αδικαιολόγητα να συμμορφωθούν με την απόφαση 2133/2022 του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία είχε εκδοθεί υπέρ τους στις 2 Νοεμβρίου 2022.
Ένα έτος αναμονής για εκτέλεση τελεσίδικης απόφασης
Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, η απόφαση του ΣτΕ έπρεπε να εκτελεστεί άμεσα, ωστόσο οι αρμόδιες υπηρεσίες καθυστέρησαν περισσότερο από ένα έτος — από τις 16 Νοεμβρίου 2022 έως τις 21 Δεκεμβρίου 2023 — χωρίς καμία επαρκή αιτιολογία ή τεχνικό εμπόδιο.
Η περίοδος μη εκτέλεσης, διάρκειας ενός έτους, ενός μηνός και έξι ημερών, κρίθηκε υπερβολική και ασύμβατη με την έννοια του «εύλογου χρόνου» που εγγυάται η Σύμβαση.
Οι προσφεύγοντες είχαν ήδη απευθυνθεί στο ΕΔΔΑ την 1η Μαρτίου 2023, ενώ ακόμη δεν είχε υπάρξει καμία ενέργεια συμμόρφωσης. Η εκτέλεση ολοκληρώθηκε τελικά μόνο μετά την κατάθεση της προσφυγής στο Στρασβούργο.
Το σκεπτικό του Δικαστηρίου: «Η δίκαιη δίκη δεν τελειώνει με την απόφαση»
Το ΕΔΔΑ επανέλαβε την πάγια νομολογία του ότι η εκτέλεση δικαστικής απόφασης αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της δίκαιης δίκης. Επικαλέστηκε τις εμβληματικές ελληνικές υποθέσεις Hornsby κατά Ελλάδας (1997), Κανελλόπουλος κατά Ελλάδας (2008) και Μπουσίου κατά Ελλάδας (2013), επισημαίνοντας ότι η «αποτελεσματική πρόσβαση σε δικαστήριο θα ήταν ψευδαίσθηση, αν μια τελεσίδικη απόφαση παρέμενε ανενεργή προς βλάβη του διαδίκου».
Σύμφωνα με την απόφαση, η καθυστέρηση εκτέλεσης «χωρίς προφανή λόγο ή δικαιολογία» υπονομεύει την αρχή του κράτους δικαίου και προσβάλλει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη Δικαιοσύνη. Το Δικαστήριο σημείωσε ότι η κυβέρνηση δεν προσκόμισε κανένα ουσιαστικό επιχείρημα που να δικαιολογεί τη μακρά περίοδο αδράνειας.
Αναποτελεσματικό το εθνικό ένδικο μέσο
Ιδιαίτερη σημασία έχει η κρίση του Δικαστηρίου για την αναποτελεσματικότητα του Νόμου 3068/2002 και του Συμβουλίου Συμμόρφωσης. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι το συγκεκριμένο ένδικο μέσο δεν μπορεί να επιταχύνει την εκτέλεση μιας δικαστικής απόφασης, καθώς δεν διαθέτει δεσμευτικές ή κυρωτικές εξουσίες έναντι των αρχών που δεν συμμορφώνονται.
Η διαπίστωση αυτή επαναφέρει στο προσκήνιο ένα χρόνιο διαρθρωτικό πρόβλημα του ελληνικού δικαστικού συστήματος, που έχει ήδη οδηγήσει σε δεκάδες καταδίκες από το Στρασβούργο.
Νέα ευρωκαταδίκη της Ελλάδας: Οι αποζημιώσεις
Το ΕΔΔΑ επιδίκασε 2.000 ευρώ για ηθική βλάβη σε κάθε προσφεύγοντα και 250 ευρώ για δικαστικά έξοδα, υπογραμμίζοντας ότι η καθυστέρηση της εκτέλεσης, ακόμη κι αν τελικά υλοποιηθεί, συνιστά από μόνη της παραβίαση του άρθρου 6 §1 της Σύμβασης.
