Η Χαμάς έχει χαρακτηρίσει τον Ντόναλντ Τραμπ ρατσιστή, «συνταγή για χάος» και άνθρωπο με ένα παράλογο όραμα για τη Γάζα.Όμως ένα τηλεφώνημα τον περασμένο μήνα βοήθησε να πειστεί η Χαμάς ότι ο Αμερικανός πρόεδρος μπορεί να καταφέρει να πιέσει το Ισραήλ να τηρήσει μια ειρηνευτική συμφωνία ακόμη και αν το κίνημα παραδώσει όλους τους ομήρους που του προσέδιδαν διαπραγματευτική δύναμη στον πόλεμο στη Γάζα, είπαν δύο παλαιστίνιοι αξιωματούχοι.
Στην κλήση, που είχε μεγάλη προβολή την εποχή εκείνη, ο Τραμπ έβαλε στον τηλέφωνο τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου μετά από συνάντηση στον Λευκό Οίκο τον Σεπτέμβριο, για να ζητήσει συγγνώμη από τον πρωθυπουργό του Κατάρ για ένα ισραηλινό πλήγμα σε συγκρότημα κατοικιών που στέγαζε πολιτικά στελέχη της Χαμάς στην πρωτεύουσα Ντόχα του εμιράτου.
Ο χειρισμός από τον Τραμπ της βόμβας στο Κατάρ, που δεν εξολόθρευσε τους αξιωματούχους της Χαμάς που στόχευε —μεταξύ αυτών και τον επικεφαλής διαπραγματευτή Χαλίλ αλ-Χάγια— έδωσε στο κίνημα μεγαλύτερη πίστη ότι μπορούσε να αντισταθεί στον Νετανιάχου και ότι εννοούσε σοβαρά να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα, δήλωσαν οι δύο αξιωματούχοι.
Τώρα, μετά την υπογραφή της εκεχειρίας, που μεσολαβήθηκε από τον Τραμπ και τέθηκε σε ισχύ την Παρασκευή, το μαχητικό κίνημα έδειξε επιπλέον εμπιστοσύνη στον λόγο ενός ανθρώπου που μόλις φέτος πρότεινε ακόμα και την εκδίωξη των Παλαιστινίων από τη Γάζα και την αναδημιουργία της ως παραθεριστικό θέρετρο υπό αμερικανικό έλεγχο.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, που τέθηκε σε εφαρμογή την Παρασκευή, η Χαμάς συμφώνησε να παραδώσει τους ομήρους της χωρίς να υπάρχει συμφωνία για πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων. Δύο άλλοι παλαιστίνιοι αξιωματούχοι από τη Χαμάς παραδέχτηκαν ότι επρόκειτο για ριψοκίνδυνο στοίχημα, που στηρίζεται στην εμπλοκή του αμερικανού προέδρου στο σχέδιο και στο ότι εκείνος δεν θα αφήσει τη συμφωνία να αποτύχει.
Οι ηγέτες της Χαμάς γνωρίζουν καλά πως το στοίχημά τους μπορεί να στραβώσει, είπε ένας αξιωματούχος της Χαμάς. Φοβούνται ότι μόλις απελευθερωθούν οι όμηροι, το Ισραήλ θα μπορούσε να ξαναρχίσει την εκστρατεία του, όπως συνέβη μετά την εκεχειρία του Ιανουαρίου, στην οποία η ομάδα του Τραμπ είχε επίσης εμπλακεί στενά.
Παρόλα αυτά, στις έμμεσες συνομιλίες με το Ισραήλ σε συνεδριακό κέντρο στο Σαρμ ελ-Σέιχ, η Χαμάς καθησυχάστηκε αρκετά από την παρουσία των στενότερων συμβούλων του Τραμπ και μεγάλων περιφερειακών παραγόντων ώστε να υπογράψει την εκεχειρία, παρά το ότι πολλά από τα βασικά αιτήματά της παραμένουν ανεπίλυτα, μεταξύ αυτών και βήματα προς ένα παλαιστινιακό κράτος.
Η ενεργητικότητα του Τραμπ ήταν αισθητή «έντονα» στο συνεδριακό κέντρο, είπε ένας αξιωματούχος της Χαμάς στο Reuters. Ο Τραμπ κάλεσε προσωπικά τρεις φορές κατά τη διάρκεια της μαραθώνιας συνεδρίας, σύμφωνα με έναν ανώτερο Αμερικανό αξιωματούχο, ενώ ο γαμπρός του Τζάρεντ Κούσνερ και ο απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ μεσολαβούσαν μεταξύ ισραηλινών και καταριανών διαπραγματευτών.
Καμία βεβαιότητα για τα επόμενα στάδια
Ενώ αυτό μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για τον τερματισμό του πολέμου, που ξεκίνησε με την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, δεν υπάρχει βεβαιότητα ότι τα επόμενα στάδια που προβλέπονται στο 20-σημειο σχέδιο του Τραμπ θα υλοποιηθούν.
Όμως ο χειρισμός τόσο των επιθέσεων στο Κατάρ όσο και της εκεχειρίας που έθεσε τέλος στον 12ήμερο πόλεμο του Ισραήλ με το Ιράν τον Ιούνιο έδωσε στους διαπραγματευτές της Χαμάς την εμπιστοσύνη ότι ο αμερικανός πρόεδρος δεν θα αφήσει απλώς το Ισραήλ να ξαναρχίσει τις μάχες μόλις απελευθερωθούν οι όμηροι, είπαν δύο παλαιστίνιοι αξιωματούχοι και μία πηγή που ενημερώθηκε για τις συνομιλίες.
Σύμφωνα με πηγές που μίλησαν στο Reuters —μεταξύ αυτών πέντε παλαιστίνιοι αξιωματούχοι (τρεις από τη Χαμάς), δύο ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι και άλλες πέντε πηγές— οι βοηθοί του Τραμπ είδαν την ευκαιρία να μετατρέψουν την οργή του κατά του Νετανιάχου για την επίθεση στο Κατάρ σε πίεση προς τον ισραηλινό ηγέτη ώστε να αποδεχθεί ένα πλαίσιο για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.
Ο Τραμπ, που έχει καλλιεργήσει δεσμούς με κράτη του Κόλπου σημαντικά για μια σειρά διπλωματικών και οικονομικών του πολιτικών, θεωρεί τον εμίρη του Κατάρ φίλο και δεν του άρεσε να βλέπει εικόνες των επιθέσεων στην τηλεόραση, είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, χαρακτηρίζοντας το γεγονός σημαντικό σημείο καμπής που συνεπήρε τον αραβικό κόσμο.
Η δημόσια υπόσχεση του Τραμπ ότι τέτοιες ισραηλινές επιθέσεις κατά του Κατάρ δεν θα επαναληφθούν του έδωσε αξιοπιστία στα μάτια της Χαμάς και άλλων περιφερειακών παραγόντων, είπε ένας παλαιστίνιος αξιωματούχος στη Γάζα που ενημερώθηκε για τις συνομιλίες και τις μεσολαβήσεις.
«Το γεγονός ότι έδωσε στο Κατάρ εγγύηση ασφαλείας ότι το Ισραήλ δεν θα τους επιτεθεί ξανά, αύξησε την εμπιστοσύνη της Χαμάς ότι μια εκεχειρία θα παραμείνει σε ισχύ», είπε ο Τζόναθαν Ράινχολντ από το Τμήμα Πολιτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Bar-Ilan στο Ισραήλ.
Η Χαμάς επίσης σημείωσε την δημόσια διαταγή του Τραμπ προς το Ιράν και το Ισραήλ να σταματήσουν τις εχθροπραξίες, με αναφορά στη ζωντανή ανάρτησή του στο Truth Social, όπου ζήτησε από ισραηλινά αεροσκάφη να «επιστρέψουν σπίτι» από έναν προγραμματισμένο βομβαρδισμό στο Ιράν λίγες ώρες αφότου είχε ανακοινώσει εκεχειρία στον 12ήμερο πόλεμο τον Ιούνιο. «Παρά τη θεατρικότητα, κάνει ό,τι λέει», σχολίασε ο αξιωματούχος, λέγοντας ότι αυτό έδειξε πως ο Τραμπ είναι πρόθυμος να κάνει το Ισραήλ να τηρήσει μια εκεχειρία.
Ο Τραμπ ανακοίνωσε το συνολικό του σχέδιο στις 29 Σεπτεμβρίου, κατά την επίσκεψη του Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο, και η Χαμάς έδωσε την υπό όρους συμφωνία τέσσερις ημέρες αργότερα, κάτι που ο Τραμπ θεώρησε «πράσινο φως».
Μέχρι την Τρίτη, οι διαπραγματεύσεις για τον τρόπο υλοποίησης του σχεδίου έμοιαζαν να έχουν βαλτώσει σε ζητήματα όπως το πόσο και πόσο γρήγορα θα αποχωρήσουν οι ισραηλινές δυνάμεις, ώστε η Χαμάς να μπορέσει να συγκεντρώσει και να απελευθερώσει τους ομήρους, είπε στο Reuters ένας αξιωματούχος εξοικειωμένος με τις συνομιλίες. Οι μεσολαβητές από το Κατάρ, την Αίγυπτο και την Τουρκία δεν κατάφερναν να προχωρήσουν τα πράγματα.
Για να σπάσει το αδιέξοδο, ο πρωθυπουργός του Κατάρ Σεΐχ Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ-Θάνι αποφάσισε την Τρίτη να ταξιδέψει στο Σαρμ ελ-Σέιχ, ενώ ο Γουίτκοφ και ο Κούσνερ πέταξαν την Τετάρτη το πρωί και οι συνομιλίες ξεκίνησαν γύρω στο μεσημέρι. Σημαντική υπήρξε και η παρουσία του αρχηγού της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών Ιμπραήμ Καλίν, λόγω των ισχυρών δεσμών της Άγκυρας με τη Χαμάς και της πρόσφατης συνάντησής του με τον Τραμπ, μετά την οποία ο Ερντογάν είπε πως ο Τραμπ του ζήτησε να βοηθήσει να πειστούν οι διαπραγματευτές της Χαμάς.
Το στοίχημα και ο κίνδυνος αποτυχίας
Επί δύο χρόνια η Χαμάς επέμενε ότι θα απελευθερώσει τους ομήρους μόνο σε αντάλλαγμα πλήρη ισραηλινή αποχώρηση και τον τερματισμό της σύγκρουσης. Το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι θα σταματήσει να μάχεται μόνο όταν όλοι οι όμηροι επιστραφούν και η Χαμάς καταστραφεί.
Κανένας δεν πέτυχε πλήρως τον στόχο του. Το Ισραήλ θα παραμείνει σε περίπου το μισό της Γάζας για το προσεχές διάστημα, ενώ η Χαμάς διατηρείται ως οργανισμός και το αίτημα στο σχέδιο του Τραμπ να αφοπλιστεί παραπέμφθηκε για μεταγενέστερη ημερομηνία. Αυτή η δυναμική, με τις δύο πλευρές να απαιτούν περαιτέρω αποτελέσματα, ίσως ωθήσει τις μελλοντικές συνομιλίες προς τα εμπρός, είπε μία από τις πηγές.
Μια σημαντική εξέλιξη στις συνομιλίες ήταν η επιτυχία των μεσολαβητών να πείσουν τη Χαμάς ότι η συνεχιζόμενη κράτηση ομήρων είχε πλέον μετατραπεί από διαπραγματευτικό πλεονέκτημα σε βάρος για το ίδιο το κίνημα, σύμφωνα με ανώτερο Αμερικανό αξιωματούχο και παλαιστίνιο αξιωματούχο στη Γάζα.
Η Χαμάς κατέληξε στην άποψη ότι η συνέχιση της κράτησης ομήρων υπονόμευε την παγκόσμια στήριξη στους Παλαιστίνιους και ότι χωρίς αυτούς, το Ισραήλ δεν θα είχε αξιοπιστία να ξαναρχίσει τις επιχειρήσεις, είπε ο παλαιστίνιος αξιωματούχος.
Ωστόσο, το κίνημα δεν έλαβε γραπτές, τυπικές εγγυήσεις με συγκεκριμένους μηχανισμούς επιβολής που να στηρίζουν ότι η πρώτη φάση —απελευθέρωση ομήρων, μερική αποχώρηση του Ισραήλ και παύση των εχθροπραξιών— θα προχωρήσει προς μια ευρύτερη συμφωνία που θα βάζει τέλος στον πόλεμο, είπαν δύο αξιωματούχοι της Χαμάς στο Reuters.
Αντ’ αυτού, αποδέχτηκε προφορικές διαβεβαιώσεις από τις ΗΠΑ και τους μεσολαβητές —Αίγυπτο, Κατάρ και Τουρκία— ότι ο Τραμπ θα φροντίσει να ολοκληρωθεί η συμφωνία και δεν θα επιτρέψει στο Ισραήλ να ξαναρχίσει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις μόλις απελευθερωθούν οι όμηροι, ανέφεραν οι πηγές της Χαμάς και δύο άλλοι αξιωματούχοι που ενημερώθηκαν για τις συνομιλίες.
«Όσο για εμάς, αυτή η συμφωνία τερματίζει τον πόλεμο», είπε ένας από τους αξιωματούχους της Χαμάς.
Οι ηγέτες της Χαμάς είναι πλήρως ενήμεροι ότι το στοίχημα μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, παραδέχτηκε ο αξιωματούχος.
Παρά μια συμφωνία για σταδιακή απελευθέρωση ομήρων με παράλληλες αποχωρήσεις μετά την εκεχειρία του Ιανουαρίου, ο Τραμπ ανακοίνωσε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ότι η Χαμάς πρέπει να απελευθερώσει όλους τους αιχμαλώτους μονομιάς ή θα ακύρωνε τη συμφωνία και «θα άφηνε την κόλαση να ξεσπάσει».
Η συμφωνία τότε κατέρρευσε μερικές εβδομάδες αργότερα και ο πόλεμος συνεχίστηκε, προκαλώντας πάνω από 16.000 ακόμη παλαιστινιακούς θανάτους σύμφωνα με τις αρχές υγείας της Γάζας, και εμπάργκο στην ανθρωπιστική βοήθεια που οδήγησε το παγκόσμιο όργανο παρακολούθησης πείνας να διαπιστώσει λιμό στον θύλακα.
Το Ισραήλ ίσως να παρασυρθεί σε ευκαιριακούς πλήγματα κατά της Χαμάς, είπε ένας περιφερειακός διπλωμάτης, ειδικά αν το κίνημα ή οι σύμμαχοί του εξαπολύσουν επιθέσεις όπως εκτοξεύσεις ρουκετών σε ισραηλινό έδαφος.
Ωστόσο, αυτή τη φορά η αίσθηση ήταν διαφορετική σε σχέση με την προηγούμενη εκεχειρία, είπε ένας από τους αξιωματούχους της Χαμάς. Το κίνημα ένιωθε ότι οι Ισραηλινοί ήρθαν με πραγματική διάθεση να κλείσουν συμφωνία και ότι η πίεση από Αίγυπτο, Κατάρ, Τουρκία και Αμερικανούς στις δύο πλευρές απέδιδε καρπούς.
Η αναμενόμενη επίσκεψη του Τραμπ στη Μέση Ανατολή από την Κυριακή για μια «περπατησιά νίκης» θα βοηθήσει περαιτέρω να διασφαλιστεί ότι η συμφωνία θα κρατήσει, ακόμη και αν παραμένουν δύσκολες λεπτομέρειες, είπε μια πηγή που ενημερώθηκε για τις συνομιλίες, χαρακτηρίζοντας την προσφορά του Αιγύπτιου προέδρου Αμπντελ Φατάχ αλ-Σίσι ως «πολύ έξυπνη κίνηση».
Πηγή; reuters.com
Πηγή: Αθήνα 9,84
